Фран Левстик
Фран Левстик (28 септември 1831 – 16 ноември 1887) бил словенечки писател, политички активист, драматург и критичар. Тој бил еден од најистакнатите експоненти на политичкото движење на Младите Словенци.
Животот и работата
[уреди | уреди извор]Левстик е роден во 1831 година во Долње Ретје (сега дел од општината Велике Лашче ) во Долењска (тогаш дел од Австриската империја, денес во Словенија ) во селско словенечко семејство.
Левстик бил првиот познат писател на словенечка епска проза. Меѓу неговите најпознати дела се кратката приказна Мартин Крпан, кое станало класично дело на словенечката литература и патописот Патување од Литија до Чатеж, чија главна цел е литературен манифест. Во критичкиот есеј Грешки во словенечкото пишување (сло: Napake slovenskega pisanja), тој ги изложил своите ставови за развојот на словенечкиот литературен јазик.
Левстик бил еден од главните експоненти на Младите Словенци, прогресивна и радикална политичка групација слична на Младите Чеси во Чешка која го оспорил тогаш преовладувачкото влијание на конзервативците, предводени од Јанез Блајвајс, во рамките на Словенечкото национално движење. Во доцните години, тој се зближувал со панславистичките идеали.
Левстик и неговата книжевна програма имале големо влијание врз идните генерации словенечки автори на национални либерални погледи, особено Јосип Јурчич, Јосип Стритар, Јанко Керсник, Антон Ашкерц, Јанез Трдина и Иван Тавчар.
Починал од Брајт-овата болест (нефритис) во Љубљана по период на сериозна ментална болест, која вклучувала заблуди од религиозна природа. Погребан е на поранешните гробишта Свети Кристофер во областа Бежиград во Љубљана.
Наградата Левстик за достигнувања во литературата за деца е именувана по него.