Француски фолклор
Францускиот фолклор ги опфаќа басните, народните приказни, бајките и легендите на Галите, Франките, Норманите, Бретонците, Окситанците и другите народи кои живеат во Франција.
Фолклорот од средниот век[уреди | уреди извор]
Окситанската книжевност биле песни, поезија и литература во Окситанија што е денес југот на Франција, од каде потекнува поезијата на 11-ти и 12-от век, и која ја инспирирала традиционалната литература низ средновековна Европа. Овие стари поеми и песни со расцут во 12 век се добро познатите песни на трубадурите:
Трубадурски песни[уреди | уреди извор]
- Песните на трубадурите се песни, поезија и раскази на трубадурите, кои биле композитори и изведувачи во текот на средниот век. Процут доживеале за време на 11 век и од јужниот дел на Франција се рашириле низ Европа. Нивните песни се занимаваaт главно со теми на витештвото и дворската љубов. Неколку утврдени категории на поезија и песна биле:
- Канцона. Песна за љубовта.
- Сирвентес. Песна за војната, политиката, моралот, сатирата, хуморот и за други нељубовни теми.
- Тенсо и партимент. Дијалог или дебата меѓу поетите
- Плањ. Тажалка или песна за оплакување на смртта.
- Пасторела е песна за додворување и за освојување на љубовта на овчарка.
- Алба е жална песна за разделба на љубовниците.
Труверски песни[уреди | уреди извор]
Песните на труверите се песни и поезија на поетски композитори кои биле под влијание на трубадурите, но нивните дела ги компонирале на северните француски дијалекти. Првиот познат трувер бил Кретјен од Троа (1160-1180),[1] а таквиот вид поезија цветал до околу 1300 година. Зачувани се околу 2130 труверски песни, а најмалку две третини од нив имаат мелодија.
Епски раскази[уреди | уреди извор]
Втората форма на легенда во Франција во текот на средниот век била епската поезија, делумно историска и делумно легенда со теми за создавањето на Франција, војната, кралството и важните битки. Овој жанр (на француски: chansons де geste) се јуначки песни посветени на херојските подвизи. Јуначките песни, во најголем дел му биле посветени на Карло Велики, и пееле за историјата и основањето на Франција од страна на Франките. Некои од легендарните и значајни теми биле:
- Карло Велики, митолошки крал
- Битката кај Ронсево
- Бајар - легендарниот коњ
- Дурандал - магичен меч на Ролан, главен паладин на Карло Велики
- Песната за Роланд
- Ион од Бордо (околу 1215-1240)
- Моргана и синот Оберон
- Рено од Монтобан
Животински басни, потсмешливи епови[уреди | уреди извор]
Друг фолклор во средниот век биле басните, потсмешливите епови и животински народни приказни, особено:
- Романот за лисицата (околу 1175) на Перу од Сен Клод, потсмешлив еп, првото познато појавување на следните животни:
- Ренар (Итриот лисец) во литературата и фолклорот, антропоморфни басни за итрата лисица
Сатирични приказни од Рабле[уреди | уреди извор]
Франсоа Рабле, 1494-1553, ги напишал:
- Гаргантуа и Пантагруел, приказната за двата џина.
Бајките[уреди | уреди извор]
Француски приказни, повеќе се познати по нивните книжевни отколку нивните народни, усни варијанти. Перо речиси сите свои приказни ги црпел од народни извори, но ги преобликувал да бидат погодни за публиката од повисоката класа, отстранувајќи ги нивните рустични елементи. Собирањето на народните приказни како такво започнало околу 1860 година, но било поплодно во неколкуте следни децении.
Бајките на Перо[уреди | уреди извор]
Собраните приказни од Шарл Перо (1628-1703):
- Сината брада
- Пепелашка (во 1697)
- Самовили (сказна)
- Магарешка кожа
- Црвенкапа (во 1697)
- Приказните на мајката Гуска (1695)
- Мачорот во чизми (во 1697)
Бајките на Мадам Долноа[уреди | уреди извор]
Собраните приказни од Мари Кетрин Долноа, 1650/1–1705:
| Од Бајки (француски: Les Contes des Fées) (1697) | Од "Нови сказни, или Модерни бајки (француски: Contes Nouveaux ou Les Fées a la Mode) (1698) |
|---|---|
|
|
Бајки од Сувестр[уреди | уреди извор]
Собраните приказни од Емил Сувестр (1806-1854):
- The Groac'h of the Isle of Lok (на англиски)
Други бајки[уреди | уреди извор]
- Убавицата и ѕверот - првата верзија објавена од страна на Габриела-Сузан Барбо де Вилнев, 1740.
- Волшебната јаболкница
- Гоблинско пони - оваа сказна е преведена на англиски во Сивата бајкозбирка на Ендру Ланг 1900.
- Квакањето на патката (француски: Bout-d’-Canard) оригинално напишана од Шарл Марел во 1888 година, а преведена на англиски како Quackling во Црвената бајкозбирка на Ендру Ланг, 1890 година.
- Славни самовили (француски: Les Fées Illustres), на англиски преведен во Жолтата бајкозбирка на Ендру Ланг, 1894 под наслов The Wizard King.
Народни легенди[уреди | уреди извор]
- Легендата за Светиот грал. (француски: Lancelot-Grail, познато и како Prose Lancelot), е главниот извор на француската пишана легенда за кралот Артур. Тоа е серија на 5 тома во проза која раскажува за потрагата на Светиот грал како и за романсата на Ланселот и Жиневер. Во поголем дел легендата датира од раниот 13 век.
- Каменот на мудроста на Никола Фламел
Легендарни суштества[уреди | уреди извор]
- Легендарни суштества
-
Мелузин, дух на водите -
Ѕверот од Жеводан -
Брауни -
Даху -
Змеј -
Гаргуј, легендарен змеј -
Лутен -
Тараск, легендарен змеј
.jpg)
- Ѕверот од Жеводан
- Брауни на езерото
- Говен (коњ)
- Коњот Мале - прекрасен и злото коњ
- Даху
- Белите жени, вид на жени духови
- Европски змеј
- Фае - односно Самовила
- Гоблински јаз - е "гоблинска дупка", легендата за дупката и подземен тунел во Мортен, Франција.
- Гаргуј - легендарниот змеј
- Гаргула - ѕвер
- Гоблини
- Лутен - вид весел гоблин
- Матагот - дух во вид на животно, обично една мачка
- Мелузин - женски дух на свежи води
- Моргана - Во почетокот на Легендите на Карло Велики, најмногу е позната по поврзаноста со Холгар Дански, кого го зема на нејзиниот таинствен остров да ѝ биде љубовник. Кај Ион од Бордо, Моргана и Јулиј Цезар му се родители на Оберон.
- Оберон - Кралот на самовилите. На почетокот на Легендите за Карло Велики, кај Ион од Бордо тој е син на Моргана и Јулиј Цезар.
- Ренар - итрата лисица.
- Тараск - легендарниот змеј
- Врколак
- Вудвоз - Дивјак (или Вадваз, див човек)
Друг фолклор[уреди | уреди извор]
- Игрите со мечка
- Жената со змии
- Кралот Урсус
- Маријана - национален амблем на Франција
- Дивиот лов
Фолклористи[уреди | уреди извор]
Жак-Мари Руже[уреди | уреди извор]
Алфред Лезнел де ла Сал (1801-1871)[уреди | уреди извор]
Верувања и легенди од централна Франција (19 век).
Поврзано[уреди | уреди извор]
Библиографија[уреди | уреди извор]
- Bonner, Anthony, ed. Songs of the Troubadours. New York: Schocken Books, 1972
- Michèle Simonsen, Le conte populaire français (« Que sais-je », n° 1906), Paris, PUF, 1981.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1957-, Knighton, Tess; David., Fallows (1997). Companion to medieval and renaissance music. New York: Oxford University Press. ISBN 0198165404. OCLC 37156298.CS1-одржување: бројчени имиња: список на автори (link)
- ↑ Contes et légendes des pays de Loire ; Robert Vivier; Jacques-Marie Rougé; E Millet; Tours : Éditions Arrault, 1950.
- ↑ Le Folklore de la Touraine, Arrault et Cie éditeurs, Tours (1re édition couronnée par l'Académie française en 1923 avec le prix Montyon, 2e édition revue et augmentée en 1943, 284 pages).