Фердидурке

Од Википедија — слободната енциклопедија

„Фердидурке“ (полски: Ferdydurke) — роман на полскиот писател Витолд Гомбрович од 1937 година.

Содржина[уреди | уреди извор]

Осврт кон романот[уреди | уреди извор]

Во својот есеј од 1938 година, полскиот критичар Бруно Шулц го нарекува романот „трогателна појава во нашата литература“, „нова и револуционерна форма и метод на роман“ и „дундаментално откритие, анексија на една нова област на духовните појави“. Во својот осврт кон романот, Шулц укажува на придонесот на Гомбрович во откривањето на еднородноста на културата и супкултурата и во давањето длабока дијагноза на самата суштина на културата. Притоа, Гомбрович го сфатил капиталното значење на проблемот на формата, сметајќи дека целата човечка култура е систем на форми. Заслугата на Гомбрович е во тоа што таа област ја разгледува од генетската и развојната страна и ја покажа ембриологијата на формата, а таквите откритија Гомбрович ги стекнува преку сопствената патологија. Кај него, маките на созревањето стануваат проблем сам по себе и се будат во збор и во израз. Сепак, односот на Гомбрович кон формите не е праволиниски, туку тој трагач по културни лаги истовремено е вљубен во нивната кичеста убавина.

Ставот на Гомбрович не е став на непристрасен, бестрасен истражувач, туку неговата книга е исполнета со апостолство и реформаторство. Апостолството е почетокот и јадрото на книгата на кое се надоврзуваат другите делови, но притоа авторот не поаѓа од апстракции. Појдовната точка на книгата е жива и лична. Во секое делче од романот се чувствува моќната мускулатура на мислите, книгата пука од изобилство на идеи и се прелева од творечка и разорна енергија. Гомбрович се стреми кон соголување на целиот механизам на уметничкото дело, а романот е капитален пример за такво дело. Романот се одликува со бескрајна перспектива, многузначност и метафоричка експанзивност, кои на идеите на Гомбрович им даваат вредност на еден микрокосмос, на универзален модел на светот и на животот.[1]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. „Фердидурке“, во Бруно Шулц, Митизација на реалноста. Скопје: Бегемот, 2015, стр. 83-97.