Новосадски универзитет
| Универзитет у Новом Саду Univerzitet u Novom Sadu | |
 | |
| латински: Universitas Studiorum Neoplantensis | |
| Вид | државен |
|---|---|
| Основан | 1960 |
| Буџет | €63.06 милиони (2020, планирани; јавно финансирање)[1] |
| Ректор | проф. Дејан Јакшиќ |
| Студенти | 42,489 (2018–19)[2][3] |
| Додипломци | 34,620 (2018–19)[2] |
| Постдипломци | 5,734 (2018–19)[2] |
| 2,135 (2018–19)[2] | |
| Место | Нови Сад, Србија 45°14′32″N 19°49′43″E / 45.24214° СГШ; 19.82861° ИГД |
| uns.ac.rs | |
Новосадски универзитет (српски: Универзитет у Новом Саду, унгарски: Újvidéki Egyetem) — државен универзитет во Нови Сад, Србија. Заедно со национално престижниот Белградски универзитет, Универзитетот во Нови Сад е еден од најважните образовни и истражувачки институции во Србија и Југоисточна Европа и водечка институција за високо образование во Војводина. На овој универзитет во учебната 2018-2019 година учеле 42.489 студенти и имало 3.219 вработени, членови на академскиот кадар. Тој е составен од 14 факултети и три институти сместени во четири универзитетски градови - Нови Сад, Сомбор, Суботица и Зрењанин. Институцијата спаѓа во групата на сеопфатни истражувачки универзитети со значително ниво на истражувачки активности.
Историја[уреди | уреди извор]
Во денешната автономна покраина Војводина и во Србија, како целина, корените на високото образование биле поставени околу 1740 година, со формирање на богословијата со име Колегиум Висарионо-Павловицианум Петроварадиненс во Нови Сад. Меѓу најистакнатите претходници на Универзитетот во Нови Сад биле Норма - училиште за образование на српски учители, основано во Сомбор во 1778 година и Препарандија, наставнички колеџ основан во 1812 година во Сентендре, чие седиште се преселило во Сомбор во 1816 година.
Најзначајната улога во развојот на научната мисла од 19 век па наваму ја има Матица Српска, најстарата културна и научна институција на српскиот народ, основана во 1826 година во Пешта, чие седиште било преместено во Нови Сад во 1864 година. Развојот на правните науки и образованието на територијата на денешна Војводина било особено под влијание на Правниот факултет во Суботица, основан во 1920 година.
Големата синтеза на аспирации, визии, идеи и достигнувања во областа на науката и образованието се случиле во 1960 година, кога Националното собрание го донел Законот за основање на Универзитетот во Нови Сад, кој ги обедини претходно основаните факултети во единствена академска заедница на Нови Сад.
Организација[уреди | уреди извор]
Факултети и институти[уреди | уреди извор]
Факултетите и институтите на Универзитетот во Нови Сад се наоѓаат во четири историски градови на автономната покраина Војводина, на северот на Република Србија. Седиштето на Универзитетот е во Нови Сад, со централниот кампус сместен на брегот на реката Дунав, во близина на тврдината Петроварадин (изградена во 18 век) и стариот центар на градот.
Заклучно со учебната 2018–19, вкупно девет факултети се наоѓаат во Нови Сад, три во Суботица и по еден во Сомбор и Зрењанин. Факултетите на Универзитетот во Крагуевац со податоци за локацијата, академскиот кадар и бројот на студенти заклучно со учебната 2018–19:[2]
| Факултет | Локација | Академски кадар | Студенти |
|---|---|---|---|
| Технички науки | Нови Сад | 901 | 14.626 |
| Природни науки и математика | Нови Сад | 418 | 5.618 |
| Филозофија | Нови Сад | 327 | 4.136 |
| Медицина | Нови Сад | 614 | 3.998 |
| Економија | Суботица | 88 | 3.611 |
| Закон | Нови Сад | 51 | 2.453 |
| Земјоделството | Нови Сад | 183 | 2.266 |
| Технички „Михајло Пупин“ | Зрењанин | 68 | 1.149 |
| Спорт и физичко образование | Нови Сад | 43 | 1.125 |
| Технологија | Нови Сад | 101 | 1.100 |
| Уметност | Нови Сад | 282 | 876 |
| Педагогија | Сомбор | 68 | 643 |
| Градежништвото | Суботица | 42 | 579 |
| Педагогија | Суботица | n / a | 175 |
| Вкупно | 3.219 | 42.489 |
Студии[уреди | уреди извор]
Универзитетот во Нови Сад нуди околу 400 акредитирани студиски програми на ниво на диплома, магистер, специјалист и докторски студии, извршени на неговите факултети и во рамките на неговите Центри за интердисциплинарни и мултидисциплинарни студии. Заедно со Факултетите и центрите, три научни институти имаат значајна улога во создавањето на солидна научна основа за процесот на континуирано модернизирање на образовната понуда.
Околу 56% од студентите на сите студиски нивоа се жени.[2] Во учебната 2017–18 година, на универзитетот завршиле вкупно 6.794 студенти.
Наука[уреди | уреди извор]
Универзитетот во Нови Сад има добро развиена инфраструктура за истражување и голем потенцијал за иновации. Централната библиотека и библиотеките на Факултетите и Институтот нудат богат спектар на публикации кои ги покриваат сите релевантни научни области и овозможуваат пристап до големи електронски бази на податоци. Како резултат на посебен договор за соработка, истражувачите, професорите и студентите имаат пристап до библиотеката „Матица Српска“,[4] најстарата српска научна и културна институција, основана во 1826 година, која нуди повеќе од три милиони публикации.
Универзитетот опфаќа околу 250 лаборатории.[5] Од особено значење за зајакнувањето на инвентивноста е Технолошкиот парк на Универзитетот во Нови Сад. Со поддршка на Факултетот за технички науки, основани се околу 140 почетни и спин-оф компании,[6] главно во ИТ секторот, вработувајќи млади инженери кои дипломирале на Универзитетот во Нови Сад. Некои од овие компании реализираат проекти за големи меѓународни корпорации и придонесуваат Нови Сад да стане меѓународно признат како „Софтверска Долина“. Тимови на проектот и истакнати истражувачи од Универзитетот е добитник на бројни меѓународни и национални награди за најдобри технички иновации. Постојат неколку акредитирани центри за извонредност на Универзитетот во Нови Сад. Институтот БиоСенс, формиран во рамките на Факултетот за технички науки, бил прогласен од Европската Унија како една од триесетте истражувачки институции во Европа со најголем потенцијал во областа на био-технологиите . Неговиот проект АНТАРЕС бил најдобро рангиран во Европа во 2016 година во рамките на програмата Хоризонт 2020.
Студентите на Универзитетот во Нови Сад постигнуваат импресивни резултати во голем број области. Тимовите на Правниот факултет со децении биле меѓу најдобрите во Европа. Во 2009 година, тие го освоиле првото место на спорниот суд, кој бил организиран од Универзитетот во Лајден при Меѓународниот суд на правдата во Хаг. Тие постигнале сличен успех, на глобално ниво во 2016 година. Студентите од Факултетот за технички науки, кои ја продолжуваат традицијата на познатата југословенска школа за роботика, исто така биле меѓу најдобрите во Европа. Тие ги освоиле второто и третото место во Париз во 2016 година на натпреварот организиран од ЕУРОБОТ. Студентите на Академијата за уметности и Факултетот за спорт и физичко образование се здобиваат со бројни награди на национални и меѓународни натпревари.
Академското друштво за култура и уметност на Универзитетот во Нови Сад „Соња Маринковиќ“ е познато по успешните настапи на фестивалите во земјата и странство. Неговиот оркестар „Хармоника“ ја освоил 1-тата награда на Светскиот музички натпревар во Инсбрук (Австрија) во 2013 година и се смета за еден од најдобрите во Европа.
Специјализирани студентски услуги[уреди | уреди извор]
Студентите на Универзитетот во Нови Сад имаат на располагање специјализирани услуги кои обезбедуваат здравствена заштита, сместување и храна. Медицинските услуги ги обезбедува „Институтот за здравствено здравје на студентите“, кој се состои од единици за специјалистичка медицинска нега, советување и лабораториска дијагностика. Сместувањето и храната се обезбедени од „Студентски центар“. Нивото на услуги што се обезбедуваат е во согласност со стандардите усвоени во развиените европски земји.
- Поети и романописци Драгомир Дујмов, Михајло Качиќ и Јован Живљак,
- Американски славист Вејлс Браун,
- Бугарски лингвист Љубомир Милетиќ,
- Хрватско-американски писател Јосип Новаковиќ,
- Српско-канадски математичар и информатичар Иван Стојменовиќ .
- Српскиот амбасадор во Израел, Миле Исаков, и
- Унгарските политичари во Србија Атила Јухаш и Истиван Паштор .
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „ЗАКОН О БУЏЕТУ РЕПУБЛИКЕ СРБИЈЕ ЗА 2020. ГОДИНУ“ (PDF). parlament.gov.rs. Народна скупштина Републике Србије. Посетено на 20 February 2020.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 „Високо образовање 2018/2019“ (PDF). stat.gov.rs (српски). Statistical Office of Serbia. Посетено на 22 December 2019.
- ↑ „Уписани студенти, 2018/2019. школска година“ (PDF). stat.gov.rs (српски). Statistical Office of the Republic of Serbia. 25 June 2019. Посетено на 30 June 2019.
- ↑ [1]
- ↑ [2]
- ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2020-09-20. Посетено на 2021-04-26.