Туниски поход

Туниски поход
Дел од Дел од Северноафрикански поход во Втората светска војна
Германски и италијански воени заробеници по падот на Тунис, 12 мај 1943 година.
Датум 17 Ноември 1942 – 13 Мај 1943 (5 месеци, 3 недели и 5 денови) Место Француски Тунис Исход Победа на сојузниците
Завојувани страни
Обединето Кралство Британска Индија Њуфаундленд САД Слободна Франција Нов Зеланд Грција	Трет Рајх Фашистичка Италија
Команданти и водачи
Харолд Александар Кенет Андерсон Бернард Монтгомери Двајт Ајзенхауер Лојд Фредендал Џорџ С. Патон Шарл де Гол Филип Леклер де Хаутеклок Алфонс Џуин	Алберт Кеселринг Ервин Ромел Ханс-Јирген фон Арним  Џовани Месе
Сила
Март: 500.000 војници 1.800+ тенкови 1.200+ теренски пушки Илјадници авиони	Март: 350.000 војници 200+ тенкови 1.000+ теренски пушки Илјадници авиони
Жртви и загуби
76.020 убиени 849 уништени авиони 340 уништени тенкови	290.000–362.000 (238.000-300.000 заробени) 2.422 уништени авиони 600 заробени авиони 450 уништени тенкови

Туниски поход (исто така позната како Битка за Тунис) — серија битки што се одржале во Тунис за време на северноафриканскиот поход во Втората светска војна, помеѓу силите на Оската и сојузничките сили од 17 ноември 1942 до 13 мај 1943 година. Сојузниците се состоеле од британските кралски сили, вклучително и грчки контингент, со американски и француски корпус. Битката започнала со почетен успех од страна на германските и италијанските сили, но масовните напори за спречување на снабдувањето довело до одлучувачки пораз на Оската. Над 250.000 германски и италијански војници биле заробени, вклучувајќи го и најголемиот дел од Африканскиот корпус.

Позадина

Западна пустина

Втора битка кај Ел Аламеин

Првите две години од војната во Северна Африка се одликувале со хроничен недостиг на снабдување и проблеми со транспортот. Северноафриканскиот брег има малку природни пристаништа, а британската база во Александрија на делтата на Нил била на околу 2.100 километри по пат од главното италијанско пристаниште во Триполи во Либија. Помалите пристаништа во Бенгази и Тобрук биле на 1.050 и 640 километри западно од Александрија на Литоранеа Балбо (Виа Балбија) што се протегала по тесен коридор долж брегот. Контролата на централниот Медитеран била оспорена од британската и италијанската морнарица, кои биле подеднакво усогласени и извршиле реципрочно ограничување на снабдувањето преку Александрија, Триполи, Бенгази и Тобрук, иако Британците можеле да го снабдуваат Египет преку долгата рута низ Атлантикот околу ’Ртот на Добрата Надеж и покрај Индискиот Океан во Црвеното Море.

Тешкотиите во снабдувањето на воените сили во пустината довело до неколку нерешителни победи од двете страни и долги бесплодни напредувања долж брегот. Италијанската инвазија на Египет од страна на 10-та армија во 1940 година, напреднала 97 километри во Египет и повеќе од 1.600 километри во права линија од Триполи, 600 километри од Бенгази и 320 километри од Тобрук. Западните пустински сили се бореле со одложена акција додека се вратиле во Мерса Матрух, а потоа ја започнале операцијата Компас, рација и контранапад во Либија. 10-та армија била уништена, а британците го окупирале Ел Агеила, околу 970 километри од Александрија. Со доаѓањето на германскиот африкански корпус, Оската извршила контранапад во операцијата Зоненблум и во април 1941 година го достигнала лимитот на нивниот капацитет за снабдување на египетската граница, но не успеала да го врати Тобрук.

Во ноември 1941 година, британската осма армија, потпомогната од кусото растојание од Александрија до линијата на фронтот ја започнала операцијата Крстоносец, ослободувајќи ја опсадата на Тобрук и повторно стигнала до Ел Агеила. Осмата армија набрзо била потисната назад во Газала западно од Тобрук и во битката кај Газала во мај 1942 година, Оската ги потиснала до Ел Аламеин, на само 160 километри од Александрија. Во 1942 година, британската контрола врз Малта и разузнавањето од Ултра, им дозволило на Кралските воздухопловни сили да потопат повеќе италијански бродови за снабдување и транспорт. Големи количини на залихи станале достапни за Британците од Соединетите Држави и ситуацијата со снабдувањето на Осмата армија на крајот била решена. Со оглед на тоа што Осмата армија повеќе не била ограничена, Оската била потисната на запад од Египет по Втората битка кај Ел Аламеин во ноември 1942 година.

Операција факел

Главна статија: Операција Факел

Американските војници се истоваруваат на алжирска плажа за време на операцијата „Факел“.

Во јули 1942 година, Англиските сојузници разговарале за релативно мали амфибиски операции да се истоварат на северот од Франција во текот на 1942 година (Операција Следжхамер, која била претходник на Операција Раундап, главните истоварувања во 1943 година), но се согласиле дека тие операции се непрактични и дека треба да бидат одложени. Се согласиле дека во замена на тоа, истоварувањата ќе бидат направени за да се обезбедат Вишијските територии во Северна Африка (Мароко, Алжир и Тунис) и потоа да се тргне на исток. Англиската окупација на целата северноафриканска обала би го отворило Средоземното Море до сојузничкиот бродски сообраќај, наместо досегашниот долг пат преку ’Ртот на Добрата Надеж. На 8 ноември, Операција Факел истоварила сојузнички сили во Алжир (во Оран и Алжир) и Мароко (во Казабланка) со цел откако Вишијските сили во Алжир ќе се предадат, да се направи напредок кон Тунис, околу 800 километри на исток.

Тунис

Скица на карта на Тунис за време на походот 1942–1943 година

Се вели дека Тунис има облик на бремена жена, со северната и голем дел од нејзината источна граница (главата и стомакот) на брегот на Средоземното Море. Поголемиот дел од внатрешната западна граница со Алжир (задната страна) е на источната линија на планините Атлас што се протега од атлантскиот брег на Мароко, 1.900 километри источно до Тунис. Овој дел од границата е лесно одбранлив на малиот број премини низ двете линии северно-јужно на планините. На југ, понискиот опсег на планини ги ограничува приодите до тесен јаз, свртен кон Либија на исток, помеѓу ридовите Матмата и брегот. Французите претходно изградиле серија одбранбени фортификации, познати како Маретска линија долж рамнината, за да се одбранат од италијанската инвазија од Либија.

Само на север теренот бил поволен за напад; тука планините Атлас завршуваат во близина на источниот брег, оставајќи голема површина на северозападниот брег незаштитена. Одбранбените линии на север можеле да се справат со силите што се приближувале, додека линијата Марет го направил југот безбеден. Помеѓу, имало само неколку лесно одбранети премини низ планините Атлас. Тунис има две големи длабоки водни пристаништа, во Тунис и Бизерте, на само неколку стотици милји од италијанските бази во Сицилија. Бродовите можеле да испорачуваат залихи ноќе, безбедни од патролите на британската авијација и да се вратат следната ноќ, додека Либија била целодневно патување, што ги правело операциите за снабдување ранливи на воздушни напади на дневна светлина. Според Хитлер, Тунис би можел да се задржи на неодредено време, што би ги нарушило плановите на сојузниците во Европа.