Прејди на содржината

Тришула

Од Википедија — слободната енциклопедија
Статуа на Шива како држи тришула.

Тришула е трозабец, божествен симбол, вообичаено се користи како еден од главните симболи во хиндуизмот.[1] Најчесто се поврзува со божеството Шива и широко се користи во неговата иконографија.[2]

Етимологија

[уреди | уреди извор]

Името Тришула во крајна линија потекнува од санскритскиот збор за тришула (त्रिशूल), од зборовите три (त्रि), и шула (शूल).[3]

Симболизам

[уреди | уреди извор]

Тришулата во хиндуизмот има бројни интерпретации. Нејзините три врва се симболи со различни значења, зад кои стојат многу приказни. Тие најчесто се поврзуваат со различни тројства, како што се: создавање, одржување и уништување; минато, сегашност и иднина; тело, ум и атман; Дарма (закон и ред), блаженство/взаемно уживање и еманација/создадени тела; сочувство, радост и љубов; духовно, психичко и релативно; среќа, удобност и досада; гордост, углед и егоизам; јасност, знаење и мудрост; небото, умот и земјата; душа, оган и земја; душа, страст и отелотворена душа; логика, страст и вера; молитва, пројавување и возвишено; увид, спокојство и бодисатваност или архатство (анти-вообразеност); пракса, разбирање и мудрост; смрт, вознесение и воскресение; создавање, ред и уништување; трите гуни: сатва, рајас и тамас.[4][5]

Литература

[уреди | уреди извор]

Според Шива Пурана, Шива е свајамбху, самосоздаден, роден од сопствената волја. Уште од самиот почеток на создавањето, тој е прикажан како носител на тришулата.

Според Skanda Purana, Шива ја употребил тришулата за да го обезглави Ганеша, кој одбил да му дозволи да помине и да го посети капењето Парвати.[6]

Според Вишну Пурана, богот на сонцето Сурја се оженил со Сањна, ќерката на божествениот архитект Вишвакарма. Меѓутоа, неспособна да ја издржи неговата заслепувачка светлина, Сањна му се пожалила на својот татко. За да ѝ помогне, Вишвакарма ја намалил моќта на Сурја на една осмина од неговата првобитна енергија. Ослободената енергија паднала на земјата и била искористена од Вишвакарма за изработка на тришулата на Шива, Сударшана чакра за Вишну, паланката за Кубера, копјето за Картикеја и сите други оружја на боговите.[7][8]

Според Деви Бхагавата Пурана, божицата Дурга носи тришула, заедно со други оружја и атрибути, како дел од нејзината опрема. Таа ги добила овие небесни оружја како дар од Шива и од Вишну.[9]

Други употреби

[уреди | уреди извор]

На санскрит тришула буквално значи трозабец. При комуникација на санскрит, овој термин може да се однесува и на кој било трозабец, а не само на божественото оружје на Шива.

Во Непал и Тајланд, терминот, исто така, често се однесува на оружје со кратки рачки што може да се монтира на „ стапот “ на данда. За разлика од Окинава Саи, тришулата обично има сечила. На индонезиски, трисула најчесто се однесува конкретно на трозабец со долга рачка, додека деминутивната верзија е попозната како кабанг или текпи.

Зборот „трушул“ во ромскиот јазик означува крст и се однесува специфично на крстот на кој бил распнат Исус. Исто така, Трисула е називот на воената операција спроведена од АБРИ за сузбивање на остатоците од ПКИ во јужен Блитар .

Галерија

[уреди | уреди извор]
  • Shiva's trishula with damaru.
    Шива тришула со дамару.
  • Trishula brought as offerings to Guna Devi, near Dharamsala, Himachal Pradesh.
    Тришула носена како дар во Гуна Деви, во близина на Дарамсала, Химачал Прадеш.
  • A seven-pronged trishula on top of Wat Arun, also known as the "trident of Shiva".
    Седумкрака тришула на врвот на Ват Арун, познат и како „трозбецот на Шива“.[10]
  • Cham carved sandstone sculpture of Shiva carrying a trishula in Southeast Asia.
    Чамска исклесана скулптура од песочник на Шива која носи тришула во Југоисточна Азија .
  • Emblem of the Chakri dynasty, the royal house of Thailand founded in 1782. The emblem of the dynasty consists of the trishula intertwined with the Sudarshana Chakra, another weapon, to create a Chakri.
    Амблем на династијата Чакри, кралската куќа на Тајланд основана во 1782 година. Амблемот на династијата се состои од тришула испреплетена со Сударшана чакра.
  • Sendan Kendatsuba (or Candana Gandharva) is depicted using his trishula to kill evil animals and demons in the set of five paintings Extermination of Evil.
    Сендан Кендатсуба (или Кандана Гандарва) е насликан како со својата тришула убива зли животни и демони во сет од пет слики Истребување на злото .

Поврзано

[уреди | уреди извор]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ Rysdyk, Evelyn C. (2019-02-20). The Nepalese Shamanic Path: Practices for Negotiating the Spirit World (англиски). Schuster. ISBN 978-1-62055-795-2.
  2. ↑ Blurton, T. Richard (1993). Hindu Art (англиски). Harvard University Press. стр. 94. ISBN 978-0-674-39189-5.
  3. ↑ Monier–Williams, M. A. (1872). A Sanskrit-English Dictionary: Etymologically and Philologically Arranged. London: MacMillan and Co., Publishers to the University, and W. H. Allen and Co.
  4. ↑ Issitt, Micah; Main, Carlyn (2014-09-16). Hidden Religion: The Greatest Mysteries and Symbols of the World's Religious Beliefs (англиски). Bloomsbury Publishing USA. стр. 168. ISBN 978-1-61069-478-0.
  5. ↑ Rosen, Richard (2022-12-06). Yoga by the Numbers: The Sacred and Symbolic in Yoga Philosophy and Practice (англиски). Shambhala Publications. стр. 49. ISBN 978-0-8348-4480-3.
  6. ↑ Knapp, Stephen (2008-05-29). Seeing Spiritual India: A Guide to Temples, Holy Sites, Festivals and Traditions (англиски). iUniverse. стр. 746. ISBN 978-0-595-61452-3.
  7. ↑ Debroy, Bibek (2022-06-30). Vishnu Purana (англиски). Penguin Random House India Private Limited. стр. 167. ISBN 978-93-5492-661-7.
  8. ↑ Dalal, Roshen (2014-04-18). Hinduism: An Alphabetical Guide (англиски). Penguin UK. стр. 1369. ISBN 978-81-8475-277-9.
  9. ↑ Gupta, Subhadra Sen (2001). Devi-devata: The Gods & Goddesses of India (англиски). Rupa & Company. стр. 176. ISBN 978-81-7167-530-2.
  10. ↑ „Watarun“. Архивирано од изворникот на 2007-06-28. Посетено на 2025-02-09.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Тришула&oldid=5338836“