Торфин Карлсефни
| Торфин Карлсефни | |
|---|---|
 Статуа на Торфин Карлсефни | |
| Роден(а) | ок. 980 Исландско Народовластие |
| Починал(а) | некаде по 1007 г. |
| Занимање | трговец, морепловец и истражувач |
| Познат(а) по | раното истражување на Винланд |
| Партнер | Гудрид Торбјарнардотир |
| Деца | Снори Торфинсон Торбјорн Торфинсон |
Торфин Карлсефни (старонордиски: Þorfinnr Karlsefni; Исланд, ок. 980 г. — по 1007 г.) — исландски морепловец. Околу 1010 г., тој го следел патот на Лејф Ериксон до Винланд во краткотраен обид да воспостави трајна населба таму со неговата сопруга Гудрид Торбјарнардотир и нивните следбеници.
Пловења
[уреди | уреди извор]Торфин Карлсефни е познат по неговото патување до Винланд, кое се одржало помеѓу 1004 и 1013 г., иако точните датуми не се јасни.
Пред ова патување, Торфин го посетил Лејф Ериксон на Гренланд. Лејф го открил Винланд неколку години претходно. Торфин ја поминал зимата во домот на Лејф и се оженил за Гудрид Торбјарнардотир.[1] Гудрид одиграла клучна улога во охрабрувањето на Торфин да го направи патувањето. Торфин побарал од Лејф да му ги даде своите куќи во Винланд, но Леjф му дозволил само привремено да ги користи.[2][3]
Во пролетта, Торфин испловил од Гренланд. Сагите за неговото патување даваат различни подробности: една вели дека земал три брода и 140 души, додека друга споменува 65 души и не го наведува бројот на бродови. Точната местоположба на Винланд останува загатка, иако има знаци на скандинавско присуство, како руни, оружја и градби. Дивото грозје споменато во сагите веројатно растело во Јужен Масачусетс, додека некои веруваат дека населбата на Торфин била во Ланс-о-Медоуз во Њуфаундленд, Канада.
Според една сага, Торфин и Гудрид имале син, Снори Торфинсон, кој можеби бил првиот Европеец роден во Америка. Тие ја поминале зимата во куќите на Лејф, но се соочиле со тешки услови поради недостаток на залихи. Друга сага претполага дека Винланд бил изобилен со грозје, дивеч и риба. Во пролетта, доселениците се сретнале со „Скрелинзите“, најверојатно народот Беотук, и почнале да тргуваат со нив.
Иако првата средба меѓу луѓето на Торфин и „Скрелинзите“ била мирна, напнатоста брзо нараснала. Сагите раскажуваат различни приказни за битката што следела. Сагата за Гренланѓаните тврди дека многу Скрелинзи биле убиени и дека на крајот побегнале. Спротивно на тоа, Сагата за Ерик Црвениот претполага дека многу од луѓето на Торфин умреле, а во еден миг дури и избегале од борбата. Некои веруваат дека оваа верзија имала за цел да ја истакне Фрејдис, ќерката на Ерик, која наводно ги исплашила Скрелинзите удирајќи по своите гради со меч. Сагата за Гренланѓаните, меѓутоа, ја прикажува Фрејдис како злобница.
Поради нападите, Торфин и неговата екипа го напуштиле домот на Лејф и се преселиле во местото наречено Страумсфјордр. Според Сагата за Гренланѓаните, по втора зима во Винланд, Торфин решил да се врати на Гренланд. Но Сагата за Ерик Црвениот вели дека Торфин поминал три зими таму, а неговите луѓе престојувале во Страумсфјордр во текот на втората и третата зима. На враќање, Торфин и неговите луѓе застанале во Маркланд („Шумската Земја“) и повторно се сретнале со Скрелинзите. Заробиле две момчиња, ги однеле на Гренланд, ги научиле на нивниот јазик и ги крстиле.
Кога Торфин се вратил на Гренланд, тој ја поминал зимата во куќата на Ерик Црвениот, бидејќи Ерик дотогаш починал. На крајот, тој се вратил на Исланд со неговата сопруга и синот. Торфин имал уште еден син, Торбјорн, кој го продолжил наследството на неговото семејство.
Литература
[уреди | уреди извор]- Анохин Г. И. К этнической истории гренландских норманнов // Романия и Барбария. К этнической истории народов зарубежной Европы: Сб. / Под ред. С. А. Арутюнова и др. — М. Наука 1989. — С. 131—163. (руски)
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Magnusson & Pálsson 1965, Grl., ch. 7 (pp. 64-67 and notes)
- ↑ Magnusson & Pálsson 1965, Smiley 2001, стр. 626–676 etc.
- ↑ Jones 1968, стр. 300