Субарктичка зона
Субарктичката зона е регион на северната полутопка веднаш јужно од Арктикот и се совпаѓа со голем дел од Алјаска, Канада, Исланд, северот на Скандинавија, Сибир, Шетландските Острови и Кернгормс. Општо, субарктичките региони паѓаат помеѓу 50°С и 70°С по географска ширина, во зависност од локалната клима. Врнежите се слаби, а вегетацијата е карактеристична на тајгата.
Дневната светлина на овие географски широчини е доста екстремна помеѓу летото и зимата. Во близина на летниот сонцестој, на пример, субарктичките региони доживуваат целоноќен период на граѓански, наутички или астрономски самрак, бидејќи сонцето никогаш не се спушта повеќе од 18 степени под хоризонтот. Ноќните облаци најдобро се забележуваат во овој опсег на географска ширина.
Климата и почвите[уреди | уреди извор]
Субарктичките температури се над 10 °C најмалку еден, а најмногу три месеци во годината. Има мало присуство на врнежи поради ниската содржина на влага во студениот воздух. Врнежите обично се поголеми во потоплите месеци. Освен во највлажните области ледниците не се големи поради недостаток на зимски врнежи. Доминантните почвени редови се подзоли и на север, гелизоли.
Субарктичките региони често се одликуваат со шумска вегетација од тајга, во северна Норвешка има и широколисни шуми и доминантната вегетација се одликува со тревни површини. Постојат само неколку видови на големи копнени цицачи во субарктичките региони, од кои најважни се елен, лос, мечки, ирваси и волци. Земјоделството главно е ограничено на сточарство, иако во некои области може да се одгледува јачмен. Канада и Сибир се многу богати со минерали, особено со никел, молибден, кобалт, олово, цинк и ураниум, додека Големите брегови и Охотското Море се два од најбогатите риболовни центри во светот и обезбедуваат поддршка за многу мали градови.
Освен оние области во непосредна близина на топлите океански струи, речиси секогаш има постојан вечен мраз поради многу студените зими. Ова значи дека градењето во повеќето субарктички региони е многу тешко и скапо: градовите се многу малку (Мурманск е најголем) и генерално мали, истовремено нема многу патиштата. Субарктичкиот железнички транспорт постои само во Европа (линии до Нарвик и Мурманск) и линијата Нориљск - Дудинка во северен Сибир.
Економија[уреди | уреди извор]
Освен во неколку делови од Европа каде што зимите се релативно благи поради преовладувачките шеми на ветерот и океанската струја, субарктичките региони не биле истражени дури до 18 и 19 век. Дури и тогаш, тешкотијата на транспортот гарантирала дека неколку населби (повеќето создадени за рударство) траеле долго.
Транссибирската железница, која го заобиколува работ на регионот, дала голем поттик за руското населување во субарктикот, како и интензивната индустријализација под Јосиф Сталин, која се потпирала на огромните минерални ресурси на Средносибирската висорамнина. Денес, многу градови во субарктичка Русија нагло опаднале со затворањето на рудниците.
Туризмот во последниве години станал главен извор на приходи за повеќето земји од субарктикот поради прекрасните, генерално глацијални, пејзажи толку карактеристични за регионот. Повеќето области во субарктикот се меѓу најскапите места во светот за посета, и поради високите трошоци за живот и поради непристапноста. Сепак, големите можности за рекреација на отворено привлекуваат сè поголем број патници. Во исто време, постарите индустрии на субарктикот (риболов, рударство, хидроелектрична енергија) се загрозени и од противењето на животната средина и од прекумерниот риболов што доведува до исцрпени залихи на комерцијално важни видови.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- „Субарктичка клима“ во: Ритер, Мајкл Е. Физичка средина: вовед во физичка географија . 2006 година.