Станислав Гајда

Од Википедија — слободната енциклопедија
Станислав Гајда

Станислав Гајда (роден на 3 октомври 1945 година [1] во Сиемислoв, починал на 23 ноември 2022 година [2] ) - полски филолог, специјализиран за полска и словенска лингвистика, лексикологија, социолингвистика, стилистика и теорија на текст, академски наставник на Универзитетот во Ополе, редовен член на Полската академија на науките .

Биографија[уреди | уреди извор]

Роден е во Сиемислав во близина на Намислов . По завршувањето на средното училиште во Намислав во 1963 година, студирал полски јазик на Педагошкиот универзитет во Ополе, магистрирајќи во 1968 година под менторство на проф. Станислав Роспонд [3] .

По една година работа во училиште, се враќа на својот универзитет. Каде во 1975 година добива докторат на хуманистички науки од областа на филологијата за тезата со наслов Развојот на полската рударска терминологија, напишана под менторство на проф. Хенрик Борек . Својата хабилитација ја стекнува на Филолошкиот факултет на Универзитетот во Вроцлав во 1981 година врз основа на дисертацијата: Основите на стилското истражување на научниот јазик . Титулата професор ја добил во 1990 година од претседателот Лех Валенса [4] .

Во периодот 1990-2012 година бил директор на Институтот за полска филологија [1] [5], а во периодот 1998-2012 година бил раководител на Катедрата за полски јазик [6] [7] .

Во 2010 година станал дописен член [1], а во 2016 година редовен член на Полската академија на науките [8] . Бил член на комитетите на Полската академија на науките : Комитетот за лингвистика (од 1990 година, претседавал со Комитетот во два мандата, 1999–2007 година), Комитетот за славистика (од 2003 година) и Советот за полски јазик при Президиумот на Полската академија на науките. Како член на Советот за полски јазик од почетокот на неговото постоење (т.е. од 1966 година), тој бил одговорен, меѓу другито, за сите правописни решенија на Советот. Бил член на научните совети на ИБЛ ПАН (од 1998 г.) и ИЈП ПАН (од 1993 г.). Покрај тоа, работел во уреднички тимови на странски и домашни списанија, на пр. „Славии“ ( Прага ), „Славтерму“ ( Москва ), „Стилу“ ( Белград ), „Студии по полска лингвистика“ ( Краков ), „Студија прагмалингвистицне“ ( Варшава ). Од 2000 до 2013 година бил член на Президиум на Меѓународниот комитет на слависти, каде што ја организира работата на 35 комитети поврзани со МКС. Во 2018 година, тој станал нејзин почесен член [9] [10] . Тој е основач и долгогодишен главен уредник на списанието „Стилистика“. [11]

Во периодот помеѓу 1997–2005 година бил член на Научно-истражувачката комисија, а во периодот 2007–2010 година бил претседател на I Оддел на Централната комисија за степени и чинови [1] .

Бил почесен член на Чешкото лингвистичко друштво (од 2002 година), ја добил титулата почесен доктор на Универзитетот во Св. Кирил и Св. Методиј во Скопје (2005), Педагошкиот универзитет на КЕН во Краков (2010) [6] и Универзитетот за хуманистички и животни науки. Јан Длугош во Честохова (2018) [12] .

Добитник е на Златен крст за заслуги (1985) [1], Витез од Орденот на Polonia Restituta (1998) и Медал на Националната комисија за образование (1987).

Академски достигнувања[уреди | уреди извор]

Неговите истражувачки интереси се фокусирале на полскиот и словенските јазици. Се интересирал за теоријата и историјата на јазикот, стилистиката, ономастиката, лексикологијата, текстуалната лингвистика, социолингвистиката и јазичната култура. Тој се произнесува во речиси 300 публикации, кои се значаен придонес за полската и словенската лингвистика. Покрај чисто истражувачките достигнувања, неопходно е да се спомене и извонредниот научен и организациски талент на проф. С. Гајда и неговите заслуги во управувањето со истражувачките тимови и учеството во работата на научните институции. [4]

Неговите достигнувања во славистиката му донеле светска популарност, со двете издавачки серии: Најновата историја на словенските јазици (том 1–14, 1996–2004) и Споредба на системи и функционирање на современите словенски јазици (том 1. –4, 2003–2009). Тие брзо го нашле своето место во словенските библиотеки ширум светот. И двете серии биле плод на имплементација на големи меѓународни истражувачки програми [6] .

Фусноти[уреди | уреди извор]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Członkowie Polskiej Akademii Nauk. Informator, wyd. PAN, Warszawa 2011, s. 74-75
  2. ↑ „Zmarł prof. Stanisław Gajda z Uniwersytetu Opolskiego. "Wielki uczony i wielki człowiek"“ (полски).
  3. ↑ S. Nicieja, Alma Mater Opoliensis. Ludzie, fakty, wydarzenia, Opole 2004, s. 216.
  4. ↑ 4,0 4,1 S. Nicieja, op. cit., s. 217.
  5. ↑ Prof. Stanisław Gajda doktorem honoris causa UJD w Częstochowie
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Biografia na stronie UP im. KEN w Krakowie [on-line] [dostęp 2012-02-24]
  7. ↑ Beata Łabutin Mistrzowi językoznawców. Trzeci doktorat honorowy prof. Stanisława Gajdy, w Indeks, 7-8 (189-199)/2018 s. 34
  8. ↑ Prof. Stanisław Gajda – członkiem rzeczywistym PAN
  9. ↑ Biografia na stronie IFP UO[мртва врска] [on-line] [dostęp 2012-02-24]
  10. ↑ „Profesor Stanisław Gajda członkiem honorowym Międzynarodowego Komitetu Slawistów“. Архивирано од изворникот на 2019-08-23. Посетено на 2022-12-06.
  11. ↑ Stylistyka (англиски)
  12. ↑ Święto Uczelni Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie (полски), Архивирано од изворникот на 2022-12-06, Посетено на 2022-12-06

Библиографија[уреди | уреди извор]

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Станислав_Гајда&oldid=5169800“