Прејди на содржината

Срамежливост на крошната

Од Википедија — слободната енциклопедија
Крошни на D. aromatica во Институтот за истражување на шумите во Малезија покажува срамежливост на крошната
Дрвја на Плаза Сан Мартин (Буенос Аирес), Аргентина

Срамежливоста на крошната (исто така одвојување на крошна, [1] срамежливост на крошна, [2] или простор меѓу крошните [3] ) е феномен забележан кај некои видови дрвја, при што крошните на целосно развиени дрвја не се допираат едни со други, формирајќи крошна со канали-како празнини. [4] [5] Феноменот е најзастапен кај дрвјата од ист вид, но се јавува и помеѓу дрвја од различни видови. [6] Постојат многу хипотези за тоа зошто срамежливоста на крошните е адаптивно однесување, а истражувањата сугерираат дека може да го инхибира ширењето на ларвите од инсекти што јадат лисја. [7]

Можни физиолошки објаснувања

[уреди | уреди извор]

Точната физиолошка основа на срамежливоста на крошните е непозната. Феноменот се дискутира во научната литература уште од 1920-тите. [8] Разновидноста на хипотези и експериментални резултати може да сугерираат дека постојат повеќе механизми кај различни видови, пример за конвергентна еволуција. 

Според некои хипотези, преплетувањето на гранките од крошните води до „заемно кастрење“ на соседните дрвја. Имено, дрвјата во ветровити подрачја се изложени на физички оштетувања поради судири при ветар, а оштетувањата и судирите предизвикуваат појава на срамежливост на крошните. Истражувањата покажуваат дека страничниот раст на гранките не е под влијание на соседните дрвја се додека не дојде до механичко триење. [9] Ако крошните се вештачки спречени од судир на ветровите, тие постепено ги пополнуваат празнините на настрешницата. [10] Оваа теорија ја објаснува појавата на срамежливост на крошните дури и меѓу гранките на истото дрво. Поддржувачите на оваа идеја тврдат дека срамежливоста е особено изразена во услови кои го фаворизираат ова „кастрење“, како што се ветровити шуми, насади со флексибилни дрвја и млади шуми каде гранките се еластични и со ограничено странично движење. [11] Според оваа теорија, променливата флексибилност во страничните гранки во голема мера влијае на степенот на срамежливост на крошната.

Слично, некои истражувања покажуваат дека постојаното триење на местата за раст го оштетува ткивото на пупките, спречувајќи го нивниот страничен раст. Австралискиот шумар М.Р. Џејкобс, кој во 1955 година ги проучувал моделите на срамежливост на крошните кај еукалиптусите, сметал дека врвовите на растење на дрвјата се чувствителни на триење, што доведува до појава на празнини во крошната. [12] Мигел Франко (1986) забележал дека гранките на Picea sitchensis (смрека Sitka) и Larix kaempferi (јапонски ариш) претрпеле физичко оштетување поради абразија, што ги уништило водечките изданоци. [9] [13]

Една од главните хипотези е дека срамежливоста на крошните се должи на меѓусебното препознавање на светлината од соседните растенија. Реакцијата на избегнување на сенка, која се случува преку фоторецептори, е добро познато однесување кај многу растителни видови. [14] Се верува дека препознавањето на соседните растенија се врши преку неколку специфични фоторецептори. Растенијата можат да ја детектираат близината на соседите со препознавање на дисперзирана далечно-црвена светлина, процес кој се смета дека е овозможен од фитохромните фоторецептори. [15]Многу растителни видови реагираат на зголемено присуство на далечно-црвена светлина (што значи присуство на соседни растенија) со тоа што го насочуваат растот во спротивна насока од изворот на далечно-црвената светлина и го забрзуваат издолжувањето. [16] Слично на тоа, растенијата користат сина светлина за да предизвикаат одговор на избегнување на сенка, што веројатно игра улога во препознавањето на соседните растенија, [17] иако тоа штотуку почна да се препознава во 1988 година. [18]

Карактеризацијата на овие однесувања може да сугерира дека срамежливоста на крошната е едноставно резултат на меѓусебно засенчување врз основа на добро разбрани одговори за избегнување на сенка. [19] Малезискиот научник Франсис С.П. Нг, кој го проучувал видот Dryobalanops aromatica, претпоставил дека врвовите на растење се чувствителни на количеството светлина и престануваат да растат кога ќе се приближат до листовите на соседните дрвја поради сенката што тие ја создаваат [20] [19]

Истражување од 2015 година покажа дека растението Arabidopsis thaliana користи различни стратегии за распоредување на листовите во зависност од тоа дали расте меѓу сродни или несродни растенија од ист вид. Имено, растението ги засенува несродните соседи, а ги избегнува сродните. Оваа реакција е овозможена преку правилно функционирање на повеќе различни начини за перцепција на светлината. [21] Студија од 1998 година предложи слични системи на фоторецептор-посредувана инхибиција на растот како објаснување за срамежливоста на крошната, [19] иако директната причина и последица помеѓу фоторецепторите и асиметријата на крошните сè уште не е потврдена со експерименти. Ова може да ги објасни случаите на простор меѓу крошните кои се јавуваат само помеѓу растенија од ист вид [20] [6]

Видови

[уреди | уреди извор]

Меѓу дрвјата кои покажуваат појава на срамежливост на крошните се:

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ 1,0 1,1 Goudie, James W.; Polsson, Kenneth R.; Ott, Peter K. (2008). „An empirical model of crown shyness for lodgepole pine (Pinus contorta var. latifolia [Engl.] Critch.) in British Columbia“. Forest Ecology and Management. 257 (1): 321–331. doi:10.1016/j.foreco.2008.09.005. ISBN 9781437926163.
  2. ↑ Peter Thomas; John Packham (26 July 2007). Ecology of Woodlands and Forests: Description, Dynamics and Diversity. Cambridge University Press. стр. 12. ISBN 978-0-521-83452-0.
  3. ↑ 3,0 3,1 Putz, Francis E.; Parker, Geoffrey G.; Archibald, Ruth M. (1984). „Mechanical Abrasion and Intercrown Spacing“ (PDF). American Midland Naturalist. 112 (1): 24–28. doi:10.2307/2425452. JSTOR 2425452.
  4. ↑ Norsiha A. and Shamsudin (2015-04-25). „Shorea resinosa : Another jigsaw puzzle in the sky“. Forest Research Institute Malaysia.
  5. ↑ Fish, H; Lieffers, VJ; Silins, U; Hall, RJ (2006). „Crown shyness in lodgepole pine stands of varying stand height, density and site index in the upper foothills of Alberta“. Canadian Journal of Forest Research. 36 (9): 2104–2111. doi:10.1139/x06-107.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 K. Paijmans (1973). „Plant Succession on Pago and Witori Volcanoes, New Britain“ (PDF). Pacific Science. University of Hawaii Press. 27 (3): 60–268. ISSN 0030-8870.
  7. ↑ „Tropical Rain Forest“. Woodland Park Zoo. стр. 37.
  8. ↑ „TASS III: Simulating the management, growth and yield of complex stands“ (PDF).
  9. ↑ 9,0 9,1 Franco, M (14 August 1986). „The influences of neighbours on the growth of modular organisms with an example from trees“. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. B, Biological Sciences. 313 (1159): 313, 209–225. Bibcode:1986RSPTB.313..209F. doi:10.1098/rstb.1986.0034.
  10. ↑ Victor Lieffers. „Crown shyness in maturing boreal forest stands“. SFM Network Research Note Series. 36. ISSN 1715-0981. Архивирано од изворникот на 2015-09-25. Посетено на 2015-08-23.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Lawton, RO; Putz, Francis E. „The vegetation of the Monteverde Cloud Forest Reserve“. Brenesia. 18: 101–116.
  12. ↑ Maxwell Ralph Jacobs (1955). Growth Habits of the Eucalypts. Forestry and Timber Bureau.
  13. ↑ Wilson, J. Bastow; Agnew, Andrew D.Q.; Roxburgh, Stephen H. (2019). „2: Interactions between Species“. The Nature of Plant Communities. Cambridge: Cambridge University Press. стр. 24–65. doi:10.1017/9781108612265.004. ISBN 9781108612265.
  14. ↑ Ballaré, CL; Scopel, AL; Sánchez, RA (19 January 1990). „Far-red radiation reflected from adjacent leaves: an early signal of competition in plant canopies“. Science. 247 (4940): 329–32. Bibcode:1990Sci...247..329B. doi:10.1126/science.247.4940.329. PMID 17735851.
  15. ↑ Ballare, C. L.; Sanchez, R. A.; Scopel, Ana L.; Casal, J. J.; Ghersa, C. M. (September 1987). „Early detection of neighbour plants by phytochrome perception of spectral changes in reflected sunlight“. Plant, Cell and Environment. 10 (7): 551–557. doi:10.1111/1365-3040.ep11604091.
  16. ↑ Ballaré, CL; Scopel, AL; Sánchez, RA (June 1997). „Foraging for light: photosensory ecology and agricultural implications“. Plant, Cell and Environment. 20 (6): 820–825. doi:10.1046/j.1365-3040.1997.d01-112.x.
  17. ↑ Jansen, Marcel AK; Gaba, Victor; Greenberg, Bruce M (April 1998). „Higher plants and UV-B radiation: balancing damage, repair and acclimation“. Trends in Plant Science. 3 (4): 131–135. doi:10.1016/S1360-1385(98)01215-1.
  18. ↑ Christie, JM; Reymond, P; Powell, GK; Bernasconi, P; Raibekas, AA; Liscum, E; Briggs, WR (27 November 1998). „Arabidopsis NPH1: a flavoprotein with the properties of a photoreceptor for phototropism“. Science. 282 (5394): 1698–701. Bibcode:1998Sci...282.1698C. doi:10.1126/science.282.5394.1698. PMID 9831559.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 F.S.P. Ng (1997). „Shyness in trees“. Nature Malaysiana. 2: 34–37.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 Rebertus, Alan J (1988). „Crown shyness in a tropical cloud forest“ (PDF). Biotropica. 20 (4): 338–339. doi:10.2307/2388326. ISSN 0006-3606. JSTOR 2388326.[мртва врска][мртва врска]
  21. ↑ Crepy, María A.; Casal, Jorge J. (January 2015). „Photoreceptor-mediated kin recognition in plants“. New Phytologist. 205 (1): 329–338. doi:10.1111/nph.13040. PMID 25264216. |hdl-access= бара |hdl= (help)
  22. ↑ Margaret Lowman; Soubadra Devy; T. Ganesh (22 June 2013). Treetops at Risk: Challenges of Global Canopy Ecology and Conservation. Springer Science & Business Media. стр. 34. ISBN 978-1-4614-7161-5.
  23. ↑ R. G. Florence (January 2004). Ecology and Silviculture of Eucalypt Forests. Csiro Publishing. стр. 182–. ISBN 978-0-643-09064-4.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Срамежливост_на_крошната&oldid=5348537“