Споменик на депортираните Евреи (Битола)
| Споменик на депортираните Евреи | |
|---|---|
 Поглед кон споменикот | |
| Општи податоци | |
| Стил | апстрактен стил |
| Град | Битола |
| Земја | Македонија |
| Координати | 41°01′59″N 21°19′59″E / 41.0329952° СГШ; 21.3329526° ИГД |
| Завршена | 11.03.1958 |
| Сопственик | Општина Битола |
| Технички податоци | |
| Големина | преку 2 м |
| Проектирање и изградба | |
| Архитект | Марика Митревска, Петар Пешка (идеја) |
Споменик на депортираните Евреи познат како Камена менора — споменик подигнат во чест на депортираните Евреи од Битола за време на Втората светска војна.[1] Споменикот бил поставен на 11 март 1958 година, на 15-годишнината од депортацијата на битолските Евреи. Споменикот е дело на Марика Митревска (архитект) и Петар Пешка (автор на идејата) во соработка со д-р Хаим Абраванел и Нико Сервини.[2]
Местоположба[уреди | уреди извор]
Споменикот се наоѓа пред здравствениот дом „Д-р Хаим Абраванел“ во Битола,[1] на местото на некогашната синагога Арагон.[2]
Камената менора, споменик за убиените Евери од Битола во нацистичките логори, бил првото спомен-обележје на жртвите од холокаустот во поранешна Југославија посветено на јавна урбана површина. Претходно изградените споменици најчесто се поставувале на еврејските гробишта, а ваквата постапка значела навестување на нова фаза во комеморациите за депортираните Евреи во порнашените југословенски простори.[2]
Заднина[уреди | уреди извор]
На 11 март 1943 година, се случил актот на геноцидот, најстрашната трагедија врз битолските односно македонските Евреи.
Од Битола 3351 лице од еврејско потекло со другите Евреи од Македонија заклучно со 5 април биле одведени во логорите на смртта во Треблинка, од каде ниту еден Евреин од Македонија не се вратил.[3]
Опис[уреди | уреди извор]
Споменикот претставува стилизирана менора во апстрактен стил. Висок е над 2 метра. Изработен е од сив камен.[1]
Споменикот претставува еврејски свеќник (менора) со седум гранки, со делумно скршени краеви, симболизирајќи ја трагедијата на жртвите, но и неуништивоста на еврејскиот народ.[2]
Од овие особини на споменикот произлегува неговиот назив „Камена менора“.
На споменикот е испишан текстот:
МАРТ 1943
НА 3013 ЕВРЕИ
НАШИ СОГРАЃАНИ
ЖРТВИ НА ФАШИСТИЧКИОТ ТЕРОР
ГРАЃАНИТЕ НА БИТОЛА
11 МАРТ 1958
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Bitola - Monument to Deported Jews“. Посетено на 22 октомври 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 „ЕВРЕЈСКАТА МЕНОРА ВО БИТОЛА БИЛА ПРВ СПОМЕНИК ЗА ДЕПОРТАЦИЈАТА ПОСТАВЕН НА ЈАВНА ПОВРШИНА ВО ПОРАНЕШНА ЈУГОСЛАВИЈА“. СДК. 18.06.2023. Посетено на 11 март 2024. Проверете ги датумските вредности во:
|date=(help) - ↑ „Евреите од Битола“. НУ Завод и музеј Битола. март 2011. Посетено на 22 октомври 2022. Укажано повеќе од еден
|lang=и|language=(help)