Кмерски јазик: Разлика помеѓу преработките

Кмерски ; Податотека:HiesaKhmae.gif [pʰiːəsaː kʰmaːe]
Зборуван во:	Камбоџа, Виетнам, Тајланд, Народна Република Кина, САД, Франција, Австралија
Вкупно говорници:	—
Јазично семејство:	Мон-кмерски; [Источно мон-кмерски]]; Кмерски
Писмо:	Кмерско писмо (абугида)
Статус
Службен во:	Камбоџа
Регулиран од:
Јазични кодови
ISO 639-1:	km
ISO 639-2:	khm
ISO 639-3:	—

Интерактивен преглед на историјата

[непроверена преработка]

← Постаро уредување Поново уредување →

Избришана содржина Додадена содржина

НагледноВикитекст

Во редови

Преработка од 20:17, 11 април 2010

Кмерски (ភាសាខ្មែរ), или Камбоџански е јазикот на народот Кмер и официјален јазик на Камбоџа. Тој е најпознатиот јазик од групата на Аустроазијатички јазици, јазикот бил доста под влијание на Санскритскиот и Пали јазикот особено преку религијата и кралството а особено преку Хиндуизмот и Будизмот. Според географската положба Кмерскиот јазик бил под влијание но и влијаел врз Тајландскиот, Лао, Виетнамскиот и Чам јазикот.

Кмерскиот јазик се разликува од околните јазици како што се Тајландскиот, Лао и Виетнамскиот јазик по тоа што не е тоналне јазик. Има три главни дијалекти што се многу слични:

Батамбанг
Пном Пен (дијалект) (се смета како стандарден)
Северно Кмерски, исто така познат како Кмер Сурин, зборуван од Кмерскиот народ се до Тајланд
Кардамом Кмерски, архаичка форма зборувана од мала група на луѓе во планините Кардамом во западна Камбоџа.

Фонологија

Стандардниот Кмерски јазик го има следниот фонолошки систем:

Согласки

	Лабијални	Корнални	Напчани	Веларни	Глотални
Звучни експлозивни	pʰ	tʰ	cʰ	kʰ
Незвучни експлозивни	p	t	c	k	ʔ
Неексплозивни	ɓ	ɗ
Носни	m	n	ɲ	ŋ
Ликвидни		r l
Фрикативни		s			h
Априксимантни	ʋ		j

Согласките /f/, /ʃ/, /z/ и /ɡ/ можат да се сретнат во странски зборови како на пример од Француски или други јазици. Тие не се напишани во табелата затоа што не се сметаат како Кмерски согласки и гласовите не се сретнуваат во Кмерскиот јазик.

Самогласки

Странски гласови (МФА)	Кмерски	Кмерска транскрипција (МФА)
/ɡ/	ហ្គ	/k/
/ʃ/	ហ្ស	/s/
/f/	ហ្វ	/h/ or /pʰ/
/z/	ហ្ស	/s/

Точниот број и фонетската вредност на самогласките варира од дијалект до дијалект. Кратките и долгите самогласки од ист квалитет се одделени според должината.

Слоговна структура

Кмерските зборови се најчесто од два или три слогови. Има 85 можни структури на две согласки на почетокот на слогот и две- три согласни структури како што е покажано подолу:

	p	ɓ	t	ɗ	c	k	ʔ	m	n	ɲ	ŋ	j	l	r	s	h	ʋ
p			pʰt-	pɗ-	pʰc	pʰk-	pʔ-		pʰn-	pʰɲ-	pʰŋ-	pʰj-	pʰl-	pr-	ps-
t	tʰp-	tɓ				tʰk-	tʔ-	tʰm-	tʰn-		tʰŋ-	tʰj-	tʰl-	tr-			tʰʋ
c	cʰp-	cɓ				cʰk-	cʔ-	cʰm-	cʰn-		cʰŋ-		cʰl-	cr-			cʰʋ-
k	kʰp-	kɓ	kʰt-	kɗ-	kʰc		kʔ-	kʰm-	kʰn-	kʰɲ-	kŋ-	kʰj-	kʰl-	kr-	ks-		kʰʋ-
s	sp-	sɓ	st-	sɗ-		sk-	sʔ-	sm-	sn-	sɲ-	sŋ-		sl-	sr-			sʋ
ʔ																	ʔʋ-
m			mt-	mɗ-	mc		mʔ-		mʰn-	mʰɲ-			ml-	mr-	ms-	mh-
l	lp-	lɓ				lk-	lʔ-	lm-			lŋ-					lh-	lʋ-

Броеви

Броевите се:

0	០	សូន្យ	(son)	/soːu̯n/
1	១	មួយ	(muŏy)	/muːə̯j/
2	២	ពីរ	(pi)	/piː/
3	៣	បី	(bei)	/ɓəj/
4	៤	បួន	(buŏn)	/ɓuːə̯n/
5	៥	ប្រាំ	(prăm)	/pram/
6	៦	ប្រាំមូយ	(prăm muŏy)	/pram muːə̯j/
7	៧	ប្រាំពីរ	(prăm pi)	/pram piː/ (also /pram pɨl/)
8	៨	ប្រាំបី	(prăm bei)	/pram ɓəj/
9	៩	ប្រាំបួន	(prăm buŏn)	/pram ɓuːə̯n/
10	១០	ដប់	(dâp)	/ɗɑp/
100	១០០	មួយរយ	(muŏy rôy)	/muːə̯j rɔj/
1,000	១០០០	មួយពាន់	(muŏy péan)	/muːə̯j piːə̯n/
10,000	១០០០០	មួយម៉ឺន	(muŏy mein)	/muːə̯j məɨn/
100,000	១០០០០០	មួយសែន	(muŏy sên)	/muːə̯j saːe̯n/
1,000,000	១០០០០០០	មួយលាន	(muŏy léan)	/muːə̯j liːə̯n/

Референци

@@ Ред 1: / Ред 1: @@
 {{Инфокутија Јазик
   |име=Кмерски
-  |изворноиме=[[Слика:hiesaKhmae.gif]] {{IPA|[pʰiːəsaː kʰmaːe]}}
+  |изворноиме=[[Податотека:hiesaKhmae.gif]] {{IPA|[pʰiːəsaː kʰmaːe]}}
   |изговор=
   |држави=[[Камбоџа]], [[Виетнам]], [[Тајланд]], [[Народна Република Кина]], [[САД]], [[Франција]], [[Австралија]]
   |регион=
-  |зборувачи=15,7 до 21,6 милиони (2004)<br>
+  |зборувачи=15,7 до 21,6 милиони (2004)<br />
-*Мајчин јазик: 14,7 до 20,6 милиони
+* Мајчин јазик: 14,7 до 20,6 милиони
-**Камбоџа: 12,1 милиони
+** Камбоџа: 12,1 милиони
-**Виетнам: 1&nbsp;055&nbsp;174<ref>Луѓе што говорат кмерски во Виетнам според [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=khm Ethnologue.com] во (1999)</ref>
+** Виетнам: 1&nbsp;055&nbsp;174<ref>Луѓе што говорат кмерски во Виетнам според [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=khm Ethnologue.com] во (1999)</ref>
-**Тајланд: 1,2 милиони
+** Тајланд: 1,2 милиони
-**САД: 190&nbsp;000
+** САД: 190&nbsp;000
-**Франција: о. 50&nbsp;000
+** Франција: о. 50&nbsp;000
-**Австралија: 22&nbsp;000
+** Австралија: 22&nbsp;000
-**Канада: 16&nbsp;500
+** Канада: 16&nbsp;500
-*Како втор јазик: 1 милион во Камбоџа
+* Како втор јазик: 1 милион во Камбоџа
 |iso1=km|iso2=khm
 |lc1=khm|ld1=Централно Кмерски|ll1=Кмерски јазик
@@ Ред 42: / Ред 42: @@
 Кмерскиот јазик се разликува од околните јазици како што се Тајландскиот, Лао и Виетнамскиот јазик по тоа што не е тоналне јазик. Има три главни дијалекти што се многу слични:
-*'''[[Батамбанг]]'''
+* '''[[Батамбанг]]'''
-*'''[[Пном Пен (дијалект)]]''' (се смета како стандарден)
+* '''[[Пном Пен (дијалект)]]''' (се смета како стандарден)
-*'''[[Северно Кмерски]]''', исто така познат како ''Кмер Сурин'', зборуван од Кмерскиот народ се  до Тајланд
+* '''[[Северно Кмерски]]''', исто така познат како ''Кмер Сурин'', зборуван од Кмерскиот народ се  до Тајланд
-*'''[[Кардамом Кмерски]]''', архаичка форма  зборувана од мала група на луѓе во планините [[Кардамом]] во западна [[Камбоџа]].
+* '''[[Кардамом Кмерски]]''', архаичка форма  зборувана од мала група на луѓе во планините [[Кардамом]] во западна [[Камбоџа]].
-==Фонологија==
+== Фонологија ==
 Стандардниот Кмерски јазик го има следниот фонолошки систем:
-===Согласки===
+=== Согласки ===
 {| class="wikitable"
 ! || Лабијални|| Корнални|| Напчани || Веларни || Глотални
@@ Ред 79: / Ред 79: @@
 Согласките /[[f]]/, /[[ʃ]]/, /[[z]]/ и /[[ɡ]]/ можат да се сретнат во странски зборови како на пример од Француски или други јазици. Тие не се напишани во табелата затоа што не се сметаат како Кмерски согласки и гласовите не се сретнуваат во Кмерскиот јазик.
-===Самогласки===
+=== Самогласки ===
 {| class="wikitable" style="text-align: center"
@@ Ред 105: / Ред 105: @@
 Точниот број и фонетската вредност на самогласките варира од дијалект до дијалект. Кратките и долгите самогласки од ист квалитет се одделени според должината.
-===Слоговна структура===
+=== Слоговна структура ===
 Кмерските зборови се најчесто од два или три слогови. Има 85 можни структури на две согласки на почетокот на слогот и две- три согласни структури како што е покажано подолу:
@@ Ред 137: / Ред 137: @@
 |}
-==Броеви==
+== Броеви ==
 Броевите се:
@@ Ред 239: / Ред 239: @@
 |}
-==Референци==
+== Референци ==
 {{reflist}}