Митраизам: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата

[проверена преработка]

← Постаро уредување Поново уредување →

Избришана содржина Додадена содржина

НагледноВикитекст

Во редови

Преработка од 19:12, 11 септември 2020

Митраизмот - понекогаш митријацизам или култот на Митра (на персиски : مهرپرستی) е мистериозен култ на персискиот бог Митра што бил многу распространет во Римското Царство во првите векови од нашата ера а подоцна бил потиснат од култот кон Христос што е многу сличен.^[1] Митраизмот бил еден од последните ориентални култови на мистерија што стигнал до Западот. Станал главен ривал на христијанството^[2] пред официјално да биде укинат на крајот на 4 век.^[3]

Митраизмот веројатно се појавил за време на 2 век п.н.е во Персија. Во текот на следните векови се проширил низ Римското Царство и го достигнал својот врв во текот на 3 век. Овој култ бил особено популарен помеѓу римските војници.^[4]

Обожувачите на Митра имале комплексен систем од седум степени на иницијација и комунални обредни оброци. Иницијантите се нарекувале синдексиои, оние „обединети со ракување“. Тие се среќавале во подземни храмови, денес наречени митреуми. Се чини дека центар на култот бил во Рим,^[5] и бил популарен низ западната половина на империјата, сè до југ до Африка и Нумидија, северно до Британија^[6] и во помала мера во Сирија на исток. ^[5]

Податотека:ReligRomae.jpg

Еволуцијата на религиите во 3 и 4 век во Римската империја. Митраизмот и митреумите се во црвена боја.

На крајот на 4 век, царот Теодосиј се обврзал да ги искорени сите други религии освен христијанството. По еден декрет во 391 година, нехристијанските храмови биле уништени или претворени во цркви. Во 4 век, митраистите се соочиле со прогонства од христијаните и религијата подоцна била потисната и елиминирана во империјата до крајот на векот. Со антипаганските декрети на христијанскиот император Теодосиј во текот на последната деценија на четвртиот век, митраизмот исчезнал од историјата на религиите како одржлива религиозна практика.^[7]

Бројни археолошки наоди, вклучувајќи места за состаноци, споменици и артефакти, придонеле за современото знаење за митраизмот низ Римската империја.^[8] Иконските сцени на Митра покажуваат дека тој се родил од карпа, колел бик и споделил банкет со богот Сол (Сонцето). Меѓу пронајдените предмети има околу 1000 натписи, 700 примери на сцена за убивање бикови (тауроктонија) и околу 400 други споменици.^[9] Проценето е дека во Рим би имало најмалку 680 митреуми.^[10] Не постои ниту еден пишан наратив или теологија од религијата. Постојат ограничени информации кои може да се изведат од натписите и од некои кратки белешки во грчката и латинската литература. Толкувањето на физичките докази останува проблематично и оспорено.^[11]

Назив

Терминот „митраизам“ е современ термин. Писателите од римската ера се осврнувале на тоа со фрази како што се „митраиски тајни“, „мистерии на Митра“ или „тајни на Персијците“.^[12] Современите извори понекогаш грчко-римската религија ја нарекуваат „римски митраизам“ или „западен митраизам“ за да се разликуваат од персиското обожавање на Митра.^[13]^[14]

Етимологија на името Митра

Името Митра (латински, еквивалентно на грчки „ Μίθρας “^[15]) е форма на Митра, име на стар, предзороастриски, а подоцна и на зороастриски бог^[16]^[17] — врска сфатена од митраистичките научници уште од времето на Франц Кумонт.^[18] Ран пример за грчката форма на името постои во 4 век п.н.е во делото Киропедија на Ксенофон, што е биографија на персискиот крал Кир Велики.^[19]

Се верува дека иранскиот „Митра “ и санскритскиот„Митра“ потекнуваат од индоиранскиот збор митра што значи договор / завет.^[20]

Принципите на митраизмот

Прилично фрагментарните информации достапни за култот на Митра и неговата практика за време на Доцната римска империја го ставаат митраизмот во редот на мистичните култови. Неговото пренесување било усно според ритуал пренесен од инициран до инициран, а не според свети списи. Во недостаток на пишана документација, студијата за култот на Митра се заснова главно на анализа и толкување на иконографијата што ги украсува претпоставените места за богослужба: митреуми. .

Митреум

Култот на Митра се спроведувал во храм наречен митреум. Митреумот бил адаптирана пештера или покриен вештачки објект, обично темен и без прозорци што доста потсетува на манастирски одаи. Местото каде се наоѓал митреумот и неговиот влез наречен спелеум бил посебна одаја во која на крајот имало олтар. Многу од ваквите одаи биле претворени во крипти (подземни одаи) во црквите низ цела Европа.^[21]

Типичниот митреум има три дела :

влезна просторија;
спелеум или спелунка (пештерата), е голема правоаголна просторија украсена со слики и две големи клупи по должината на секој ѕид за свети оброци;
светилиштето, на крајот на пештерата, каде се наоѓа олтарот и слика, релјеф или статуа на Митра кој го убива бикот.

Митреумите биле откриени во многу провинции на Римската империја. Најмногу ги има во главниот град Рим, но откриени биле и на оддалечени места како што се северна Англија, Палестина или на источната граница на Империјата.^[22] Подоцна некои од овие митреуми биле претворени во крипти под христијанските цркви.

Храмовите на Митра се под земја, без прозорци и многу карактеристични. Во градовите, подрумот на станбен блок можел да биде претворен во митреум а на друго место биле ископани и засводени, или претворени од природна пештера. Митрајските храмови се вообичаени во империјата; иако нерамномерно распоредени, со значителен број пронајдени во Рим, Остија, Нумидија, Далмација, Велика Британија и долж границата Рајна / Дунав, додека е нешто поретко во Грција, Египет и Сирија^[23] Според Валтер Буркерт, тајниот карактер на митрајските ритуали значел дека митраизмот може да се практикува само во рамките на митреумот.^[24] Некои нови откритија во Тиен покажуваат докази за големи гозби и сугерираат дека религијата за мистеријата можеби не била толку таинствена како што се верувало општо.

Во нивната основна форма, митреумите биле целосно различни од храмовите и светилиштата на другите култови. Во стандардната шема на римските религиозни подрачја, зградата на храмот функционирала како куќа за богот, кој имал за цел да може да гледа низ отворените врати и колонорн порти, како жртвувано обожавање на жртвеникот поставен на отворен двор - потенцијално достапно не само за иницијантите на култот, туку и за колоторите или неиницираните обожаватели.^[25]^[26]

Митологија и иконографија

Во отсуство на текстови за митраизмот, напишани од самите приврзаници, главните извори на информации се светите слики што се наоѓаат во митреумите.

Митот

Според приказната реконструирана од слики и некои пишани сведоштва, богот Митра бил роден од камен (латински: petra generatrix) во близина на свет извор, под дрво кое исто така било свето. Митра е прикажан како млад човек. Обожуван од овчарите уште од раѓање, тој пиел вода од светиот извор. Со ножот го исекол плодот на светото дрво, а со лисјата на ова дрво направил облека. Тој се сретнал со исконскиот бик додека пасел во планините. Го фатил за рогови и го јавнал, но во неговиот див галоп ѕверот го соборил. Митра продолжил да се држи за роговите на животното, а бикот го влечел долго време, сè додека животното повеќе не можело да го издржи. Богот потоа го врзал за задните нозе и го товарил на рамената. Ова патување на Митра со бикот на рамениците се нарекува транзит.

Кога Митра пристигнал во пештерата, гавранот испратен од Сонцето му соопштил дека мора да приложи жртва, па богот со ножот го прободел бикот. Од 'рбетниот столб на бикот излегла пченица, а од неговата крв потекло вино. Неговото семе, собрано од Месечината, ги создало животните корисни за луѓето. Потоа дошло кучето што јаде жито, скорпијата која ги стиска тестисите на бикот со своите клешти и змијата.

Раѓањето

Тој е прикажан како излегува од карпа, со кама во едната рака и факел во другата. Тој е гол, стои со нозете заедно и носи фригиско капче.^[27]

Сепак, постојат варијации. Понекогаш е прикажан дека излегува од карпа како дете, а во една прилика има и глобус во едната рака; понекогаш се гледа гром. Постојат и слики во кои пламенот пука од карпата, а исто така и од капата на Митра. Понекогаш Митра има и други оружја како лакови и стрели, а има и животни како кучиња, змии, делфини, орли, други птици, лавови, крокодили, јастози и полжави наоколу. На некои релјефи има брадеста фигура идентификувана како Океан, богот на водата, а на некои има и богови на четирите ветрови. Во овие релјефи, четирите елементи може да се повикаат заедно. Понекогаш се чини дека Викторија, Луна, Сол и Сатурн играат улога. Особено Сатурн често се гледа како му ја предава камата или краткиот меч на Митра, користен подоцна во тауроктонијата.^[28]

Во некои прилики, се гледа амфора, и неколку случаи покажуваат варијации како раѓање со јајце или дрво. Некои толкувања покажуваат дека раѓањето на Митра се славело со палење факели или свеќи.^[29]^[30]

Убивање на бикот

Тауроктонија во музејот Кунстисторишеш, Виена.

Во секој митреум централното дело била претстава на убиството на светиот бик на Митра, чин наречен тауроктонија. Сликата може да биде релјефна, или самостојна, а страничните детали може да бидат присутни или изоставени. Централен дел е Митра, облечен во анадолска носија и во фригиска капа кој клечи на истоштениот бик, држејќи го за ноздрите ^[31] со левата рака, и прободувајќи го со десната. Додека го прави тоа, тој гледа преку рамото кон фигурата на Сол. Куче и змија достигнуваат кон крвта. Скорпија ги зграпчува гениталиите на бикот. Гавран лета наоколу или седи на бикот. Пченица се гледа како излегува од опашката на бикот, понекогаш од раната. Бикот често бил бел. Богот седи на бикот на неприроден начин со десната нога да го стега копитото на бикот, а левата нога му е свиткана и потпрена на грбот или крилото на бикот. Двајцата носители на факел се наоѓаат од двете страни, облечени како Митра, Каутес со неговиот факел насочен нагоре и Каутопати со неговиот факел насочен надолу. ^[31] Тауроктонијата се прикажува во повеќе варијации.^[32]

Банкет

Втората најважна сцена по тауроктонијата во митрајската уметност е таканаречената сцена на банкетот.^[33] На сцената на банкетот се појавуваат Митра и Сол Инвиктус до закланиот бик.^[33]

Нивоа на иницијација

Во култот на Митра постојат седум нивоа на иницијација^[34],^[35],^[36] кои можат да бидат поврзани со седумте планети на астрономијата од тоа време ( Месечината, Меркур, Венера, Сонце, Марс, Јупитер и Сатурн ), според овој редослед, според толкувањето на Јозеф Кембел и украсот на митреумот на седумте сфери кај Остија.

Мнозинството членови биле само до четвртото ниво ( Лав ). Само неколку избрани достигнувале повисоки редови.

Нивоата, познати благодарение на текстовите на Свети Јероним, се чини дека се потврдени со одредени списи и со украсот на митреумот во Остија:


Ниво	Латински назив	Симболи	Планета -божество
Гавран	Corax, Corux, Corvex	чаша, кадукус	Меркур
Младоженец	Nymphus, Nymphobus	светилка, ѕвонче превез, циркула или дијадема	Венера
Војник	Miles	торбичка, шлем, копје, тапан, појас, нараквица	Марс
Лав	Leo	батилум, систрум, ловоров венец, грмотевици	Јупитер
Персијци	Perses	закривен меч, фригиска капа, срп, полумесечина, sвезди, прашка, торбичка	Луна
Хелиодром	Heliodromus	факел, слики на богот на сонцето Хелиј, камшик, наметки	Сол
Татко	Pater	патера, Митрa, пастирски стап, гранат или рубин прстен, наметка, облеки, накит украсен со метални навои	Сатурн

За време на обредите, иницијантите носат животински маски кои се однесуваат на нивното ниво на иницијација.

Жртвата на бик може да учествува во прославата на ново ниво на иницијација на следбеник. Обредите се исклучиво резервирани за мажи. Жените не се иницирани бидејќи се сметаат за лаици. По секоја верска церемонија, иницијаторите биле поканети на банкет.

Белешка: Во горната табела, врските на статијата или сликата до религиозните наслови или примери се само илустративни приближувања. Како устен пренесен мистериозен култ, преживеале неколку сигурни историски референци. Сепак, идентификувани се слични современи артефакти, а на Митрeумот од Фелисисимус кај Остиjа Антиkа, мозаик од 2 век отсликува неколку митраички примени и симболи во седум последователни панели, од кои некои се прикажани во галеријата, подолу:

Атрибути на рранг (Лав), молњата на Јупитер
Атрибути на ранг 5 (Персија) и лажен Сатурн
Атрибути на ранг 6 (гласник на сонцето)
Атрибути на ранг 3 (војник)

Обредите

За реконструкција на митрајските ритуали, покрај иконографијата што се наоѓа во митреумите, може да се користат и текстовите на Црковните отцикои го критикуваат култот на Митра.

Иницијантот во секое ниво се чини дека требало да изврши одредено искушение или тест,^[37] кои вклучувале изложеност на топлина, студ или опасност. „Јама на искушенијата“, датира од почетокот на 3-ти век, е идентификувана во митреумот во Каробург. Извештаите за суровоста на императорот Комод ја опишуваат неговата забава со донесувањето на митраични искушенија за иницијација во убиствена форма. До крајот на 3-ти век, донесените судења се чини дека биле строго намалени, бидејќи „измачувачките јами“ биле поплочени.

Приемот во заедницата се вршел со ракување со патер, исто како што Митра и Сол се ракувале. Така, иницијантите се нарекувале синдексиои (оние што ги обединува ракувањето). Терминот се користи во натпис на Профицентиј и го исмејува Фирмик Матернус во De errore profanarum religionum, христијанско дело кое го напаѓа паганството.^[38] Во стар Иран, ракување со десна рака било традиционален начин на склучување договор или означување на некое свечено разбирање меѓу две страни.^[39]

Жените биле исклучени од мистериите на Митра. Што се однесува до мажите, не се чини дека е потребна минимална возраст и да се примаат деца. Јазикот што се користел во ритуалите бил грчки, измешан со некои формули на персиски (секако неразбирлив за мнозинството верници). Потоа, латинскиот јазик се воведувал постепено.

Главниот обред на митрајската религија се чини дека бил ритуален банкет, кој можеби имал некои сличности (по својот надворешен изглед) со Евхаристијата на христијанството, или поточно со агапе- оброк. Наводно, храната што се нудела за време на банкетот било леб и вода ^[40] но сепак, археолошките откритија покажуваат дека тоа можеби било и месо од жртвуваните животни и либерации на вино^[41], или можеби леб и вино, како во христијанскиот обред.^[42]^[43] Оваа церемонија се славела во централниот дел на митреумот, во која две клупи паралелно нудат доволно простор за легнување на верниците, според римскиот обичај. „Гавраните“( Коракс ) ја служеле светата храна.

Другите обреди биле поврзани со церемонијата на иницирање. Секое ниво на иницијација одговара на некој ритуал.

Благодарение на Тертулијан, го знаеме обредот на започнувањето на нивото "Војник"( Милји ) : кандидатот е "воведен" (Веројатно со потопување), обележан со врело железо и конечно тестиран со "обред на круната".

Историја на култот на Митра

Потеклото .

Монета што го претставува профилот на Митридати VI du Pont, исто така именуван Евпатор — Монета што го претставува профилот на Митридати VI du Pont, исто така именуван *Евпатор*

Во Ахеменидска Персија официјална религија била зороастризмот, што претпоставува постоење на бог поважен од другите, Ахура Мазда . Тоа е единственото божество споменето во зачуваните натписи од времето на Дариј I (521-485 п.н.е.). Сепак, во Суса има зачуван натпис од времето на Артаксеркс Втори (404-358 п.н.е.), во која Митра е насликан заедно со Ахура Мазда и божицата наречена Анахита.

За Франц Кумонт постои врска помеѓу овој персиски Митра, неговите индиско-ирански претходници и оној мистериозен култ на Римската империја.

Во кралствата на Партија и Понт, голем број кралеви го носеле името Митридат, што може да биде етимолошки поврзано со Митра : првично Митрадат или, датум Митра на персиски јазик значи , даден од Митра. Зборот дат или тат значи “да се даде“ (како амертат, на авестиски кој станува амордад на персиски и значи бесмртен или оној кој добива вечен живот).

Најраната референца за култот на Митра во грчко-римската историографија се наоѓа во делото на историчарот Плутарх, кој споменува дека пиратите на Киликија, поранешни војници на Митридат VI, славеле тајни обреди во врска со Митра во 67 година п.н.е

Историски контекст: Источните религии во Рим

Индо-иранскиот култ на Митра е, меѓу култовите увезени од Исток, „последниот дојден на римската сцена ^[44] “, по фригискиот култ Кибела (божица на Мала Азија, во денешна Турција, исто така наречен Голема божица на „Магна Матер“) и култот на Египет на Серапис и Изида (од II секунда п.н.е.), кои биле широко распространети во Рим, како и пошироко во многу провинции на Римската империја; култот на Изида навлегол - како што било случај со митраизмот - во Галија, во Германија, во Белгија. Сепак, според Л. Брикол, додека Кибела и Изида биле добредојдени во римското јавно обожавање и „интегрирани“ во официјалната религија, Митра од властите на Империјата се сметал за егзотично божество и не можел да се интегрира. Ова е случај и со Сабазиос (фригиски или тракиски бог) и Доликенус (анадолски бог, на денешна Турција) во периодот на принципатот (првите три века по Христа.)

Митраизмот во Римската империја

Легионерите кои работеле на источните граници на Империјата се веројатно оние кои го вовеле митраизмот во Високата римска империја . Најраните физички докази за култот на Митра датираат од 71 и 72 година од христијанската ера : ова се натписи направени од римски војници од гарнизонот Карнунтум, во провинцијата Горна Панонија, веројатно отиде на исток, како дел од воените походи против Партите и во немирите во Ерусалим .
Околу 80 година, римскиот автор Стаце ја спомнува сцената на тауроктонија во својот Тебаид (I, 719–720).
Плутарх, во својот живот Помпеј, појаснува дека култот на Митра бил познат уште во негово време.
На крајот на II век митраизмот е широко распространет во римската војска, како кај бирократите, трговците, па дури и меѓу робовите. Епиграфијата идентификувана (во 2006 година) во Империјата и во текот на целиот период 210 посветители, вклучувајќи 81 % се воени ^[45] .
Повеќето археолошки докази доаѓаат од германските граници на Империјата. Мали предмети за обожување поврзани со Митра беа откриени за време на ископувањата извршени на многу голема географска област (од Романија до Hadидот на Адријан ).

Императорите од 3 век се генерално заштитници на митраизмот: уште од времето на Комод, кој започнал да се поклонува, следбениците на митраизмот доаѓаат од сите општествени класи.

На крајот на III век функционира синкретизам помеѓу митраизмот и одредени соларни култови од источно потекло, кои се кристализираат во новата религија на Сол Инвиктус : „ непоразено сонце " Оваа религија беше официјализирана во Империјата во 274 година од страна на императорот Аурелијан, кој подигна во Рим прекрасен храм посветен на новата божественост и создаде тело на државно свештенство за да обезбеди богослужба (нејзиниот водач се нарекува pontifex solis invicti ) Аурелиен ги припишува своите победи на истокот на Сол Инвиктус . Овој синкретизам, сепак, не го брише претходниот митраизам, кој продолжува да постои како неофицијален култ. : многу од сенаторите од тоа време практикувале истовремено митраизам и религија на Сол Инвиктус .

Религиозни прогони против митраизмот во IV век

И покрај обидот за рехабилитација и реформа на паганските култови преземени од Јулијан за време на неговото кратко владеење (361-363), христијанството било наметнато како официјална и единствена религија на Империјата во 4 век. од Теодосиј (379-394) ; затоа, тој повеќе не толерира соживот со митраизмот. Со указ од императорот Теодосиј формално се забранил митраизмот од 391 година . За време на владеењето на узурпаторот Јуџин (392-394) имало некои обиди да се врати култот на Митра, без многу успех. Илегалната практика, сепак, продолжува неколку децении, а во некои региони на Алпите, до почетокот на V век .

Археолошките ископувања кои откриваат постоење на храмови во Митра покажаа дека овие градби биле предмет на доброволно уништување на христијаните, за кои култот на Митра - монотеистичка религија - се натпреварувал со христијанството. Статуите на Митра биле пронајдени со зачукувано лице (во Анже) ^[41] . Храмот на Митра во Бордо бил разрешен и уништен на крајот на IV век ; сите статуи беа пронајдени искршени ; „отсуството на тауроктон доведува до претпоставка дека можел да биде украден, или сведен на распарчена и дисперзирана состојба ^[46] “. „Монетите пронајдени во неколку светилишта [и дозволувањето да се датираат] укажуваат на тоа дека нивното понекогаш насилно уништување се случува на крајот на IV - от век. ^[44] ". Релативната реткост и лошата состојба на зачувување на остатоците се припишуваат на операциите за деградација по указот на царот Теодосиј .

Погледнете ја христијанизацијата на Римската империја .

Последователност

Појава на христијанството во Римската империја

Во рамките на Римската империја, култот кон Митра ќе придонесеше, според историчарот Пјер Гримал,

à préparer les voies au christianisme, non seulement en répandant le monothéisme qui, jusqu'à lui, demeurait une doctrine essentiellement philosophique non partagée par la masse du peuple, mais aussi en popularisant la démonologie orientale et en opposant au principe du Bien représenté par Mithra, les puissances du Mal en lutte contre lui

^[47] Во формулата што остана позната, Ернест Ренан потврдува дека

si le christianisme eût été arrêté dans sa croissance par quelque maladie mortelle, le monde eût été mithriaste

^[48] , ^[49] . Вели Франц Кумонт :

Il sembla un instant que le monde dût devenir mithriaste

Некои автори сметаат дека овие тврдења се премногу претерани .

Влијание врз манихеизмот

Култот на Митра ќе игра значајна улога во развојот на манихеизмот, религија која исто така била во голема конкуренција со христијанството.

Исчезнување со зороастризмот

Доаѓање на зороастризмот (околу 558 година п.н.е.) Н.е.) што доминира во Иран (до 651 г. н.е.). Н.е.) го означува крајот на култот кон Митра во неговиот регион на потекло ^[50] . </br> Оваа религија е основана од Заратустра :

„

Jeune homme, il [Zarathoustra] décida de devenir prêtre (zoatar), mais il s'opposa vite à l'antique culte iranien de Mithra, caractérisé par de cruels sacrifices [de taureaux].(...) Il combattit les sacrifices animaux, du fait de sa conviction qu'eux aussi possédaient une âme.

“

Во Ахунаваити Гата, Заратустра (или Зороастер) навистина обвинува некои негови сорелигисти за злоупотреба на кравата . Богот Ахура Мазда бара од Заратустра да го заштити говедата ^[51] .

Географска дистрибуција во Европа

Митраизмот зрачеше во Европа од Рим ; се чини дека се проширил во рамките на Римската империја во Германија и Панонија (во централна Европа) многу повеќе отколку во Галија и Пиринејскиот полуостров ^[44] .

Други светилишта на Митра подигнати во тоа време, на пример во Нумидија, во денешен Алжир, во северна Африка.

Храмови на Митра во Европа

Германија
- На Dieburg музејски експонати наоѓа во mithraum, како што се керамички парчиња кои се користат во Литургијата ;
- Музејот Ханау покажува реконструкција на митруум ;
Британија
- <i id="mwAjA">Градот</i> Лондон има темели на митраум ^[52], остаток од античкиот Лондиниум, што го прави еден од најстарите споменици во британската престолнина ;
- Музејот на универзитетот Newукасл изложува артефакти пронајдени на трите археолошки места долж Hadидот на Адријан и реконструира митраум ;
- Митржа во Хаустес, Карабург и Рудчестер.
Италија
- добро сочуваниот Митраум од Сан Климент, над кој стои базиликата Свети Климент од Латеран, во Рим ;
- Остија, пристаништето во Рим, каде што беа пронајдени остатоци од 17 митрши : едно од нив претставува прилично важни откритија ^[53] . Важноста на митраизмот во Рим се чини дека е потврдена со археолошките наоди : повеќе од 74 скулптури, сто натписи и урнатини на храмови и светилишта низ градот и неговите периферии. Една од најрепрезентативните митрча, (со сè уште видливи олтар и камени клупи), се случи да се гради под римска куќа (што очигледно беше вообичаена практика) ; сè уште може да се види во криптата на која е подигната Базиликата на Свети Климент од Латеран во Рим.

Франција : " Галија моментално има околу дваесет атестирани митраии и шеесетина места обележани со богослужба ^[54] ".
- во Бордо, во 1986 година, за време на археолошкото ископување, за време на Виктор Иго, било откриено постоење на храм на Митрас. Тоа е „најголемото светилиште откриено во Галија “ ; „ статуата, со голем квалитет, денес е претставена во музејот Аквитанија “ ^[55] .
- во Нитс-Сент Geорж на локацијата Болардс.
- во Бур-Сент-Андол ^[56] , ^[57]
- во Обетер-сур-Дрон, под монолитната црква Сент Jeanан
- во Манделје-ла-Наполе
- во Анже : откриен во мај 2010 година ^[58], како дел од превентивните археолошки истражувања (на местото на поранешната клиника во Сен Луис и пред изградбата на зграда). Најдовме таму особено вазна на која стои натпис : „на непоразениот бог Митра“ ; се чини дека токму елитата на градот, пред сè, го практикуваше култот на Митра, пред христијаните да го уништат храмот ; била пронајдена и статуа на Митрас, неговото лице е зачукувано, што е показател за непријателството на христијаните кон оние што ги сметаат за „пагани“ на крајот на IV век . Монотеистичка религија, култот на Митра се натпреваруваше со христијанството.
- во Стразбур : во Римска Алзас, од III , култот на Митра “знае огромен успех, до тој степен што ги заменува локалните богови, умира. Најзначајното од светилиштата посветено на Митра беше откриено во 1911 година, во Кенигшофен, западно предградие на Стразбур, на стариот воен пат што го поврзуваше Аргенторат со Трес Таберна ^[59] “, за време на изградбата на црквата Сент-Пол. Бројни гробници, стели и мавзолеи се наоѓаат по главниот пат ^[60] . Елементи од митраумот на Коенигшофен може да се најдат во археолошкиот музеј во Стразбур . Другите храмови посветени на Митра се откриени во Меквилер, во грмушка во Алзас и во Бисхајм, близу Колмар “.
- На Корзика, неодамнешното откритие (месец јануари 2017 година) од страна на Инрап на светилиштето посветено на Бог Митра на локалитетот Каноника, во градот Лучиана во Горна Корса ^[61] , ^[62]

Во Романија, во поранешната провинција Дакија, во 2003 година наоѓаме митраум во Алба Јулија .

Градот Мартињи (поранешен Октодур ), во швајцарските Алпи, покажува реконструиран митруум ( веб-страница ) ;

Музејот за уметност во Синсинати изложува скулптура од митраум од Рим, на кој е претставен Митра како го убива бикот.

Поврзано

Митра
Тауроктонија
Тауробола
Грчко-римски мистерии
Јупитер Доличен

Библиографија

Регистрации

Maarten Jozef Vermaseren, Corpus inscriptionum et monumentorum religionis Mithriacae (CIMRM), Хаг, 1956-1969, 2 т.

Студии

Валтер Буркерт, Мистериските култови во антиката, 2003 година ;
(германски) Манфред Клаус, Митра: Култ и Мистериен, 1990 година ;
Франц Кумонт :
- Мистериите на Митра, 1913 година [ (fr) читај на Интернет ] ,
- Ориентални религии во римското паганство, 1929 година ;
(германски) Рајнхолд Меркелбах, Митрас. Ein persisch-römischer Mysterienkult, 1998 година ;
(англиски) Дејвид Улансеј, Потеклото на митрајските мистерии : космологија и спасение во античкиот свет, Оксфорд, 1989 [ презентација на Интернет ] ;
(германски) Maarten J. Vermaseren, Mithras. Geschichte eines Kultes, 1965 година.
Роберт Туркан, Митра и ле Митриацизам, Лес Летс, 1993
Jeanан-Кристоф Пио, Лавови на Митра, 30 6 стр., Грамонд-Ритер, Марсеј, 2006 година, ISBN 2354300018 , ISBN 978-2354300012

Користена литература

↑ „митраизам“. Academic Dictionaries and Encyclopedias (англиски). Посетено на 2020-09-11.
↑ Richardson, H. Neil (Henry Neil), 1916-1988.; Hopfe, Lewis M., 1935-1992. (1994). Uncovering ancient stones : essays in memory of H. Neil Richardson. Winona Lake, Ind.: Eisenbrauns. ISBN 0-931464-73-0. OCLC 30028448.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
↑ Milovanović, Krsto (1994). Rečnik simbola (српски). Narodno delo.
↑ Geden, A. S. (15 October 2004). Select Passages Illustrating Mithraism 1925. Kessinger Publishing. pp. 51–. ISBN 978-1-4179-8229-5.
↑ ^5,0 ^5,1 Lewis M. Hopfe, "Archaeological indications on the origins of Roman Mithraism", in Lewis M. Hopfe (ed). Uncovering ancient stones: essays in memory of H. Neil Richardson, Eisenbrauns (1994), pp. 147–158. p. 156: "Beyond these three Mithraea [in Syria and Palestine], there are only a handful of objects from Syria that may be identified with Mithraism. Archaeological evidence of Mithraism in Syria is therefore in marked contrast to the abundance of Mithraea and materials that have been located in the rest of the Roman Empire. Both the frequency and the quality of Mithraic materials is greater in the rest of the empire. Even on the western frontier in Britain, archaeology has produced rich Mithraic materials, such as those found at Walbrook. If one accepts Cumont’s theory that Mithraism began in Iran, moved west through Babylon to Asia Minor, and then to Rome, one would expect that the cult left its traces in those locations. Instead, archaeology indicates that Roman Mithraism had its epicenter in Rome. Wherever its ultimate place of origin may have been, the fully developed religion known as Mithraism seems to have begun in Rome and been carried to Syria by soldiers and merchants. None of the Mithraic materials or temples in Roman Syria except the Commagene sculpture bears any date earlier than the late first or early second century. [footnote in cited text: 30. Mithras, identified with a Phrygian cap and the nimbus about his head, is depicted in colossal statuary erected by King Antiochus I of Commagene, 69–34 BCE. (see Vermaseren, CIMRM 1.53–56). However, there are no other literary or archaeological evidences to indicate that the religion of Mithras as it was known among the Romans in the second to fourth centuries AD was practiced in Commagene]. While little can be proved from silence, it seems that the relative lack of archaeological evidence from Roman Syria would argue against the traditional theories for the origins of Mithraism."
↑ Clauss, Manfred (2000). Gordon, Richard (trans.) (уред.). The Roman Cult of Mithras: The god and his mysteries. Edinburgh University Press. ISBN 0-415-92977-6. ISBN 0-7486-1396-X
↑ Martin, Luther H.; Beck, Roger (December 30, 2004). „Foreword“. Beck on Mithraism: Collected Works With New Essays. Ashgate Publishing. стр. xiii. ISBN 978-0-7546-4081-3.
↑ Beck, Roger (17 February 2011). „The pagan shadow of Christ?“. BBC-History. Посетено на 4 June 2011. We know a good deal about them because archaeology has disinterred many meeting places together with numerous artifacts and representations of the cult myth, mostly in the form of relief sculpture.
↑ Clauss, Manfred (2000). Gordon, Richard (trans.) (уред.). The Roman Cult of Mithras: The god and his mysteries. Edinburgh University Press. ISBN 0-415-92977-6. ISBN 0-7486-1396-X
↑ Coarelli; Beck, Roger; Haase, Wolfgang (1984). Aufstieg und niedergang der römischen welt [The Rise and Decline of the Roman World]. Walter de Gruyter. стр. 2026–. ISBN 978-3-11-010213-0. Посетено на 20 March 2011. A useful topographic survey, with map, by F. Coarelli (1979) lists 40 actual or possible mithraea (the latter inferred from find-spots, with the sensible proviso that a mithraeum will not necessarily correspond to every find). Principally from comparisons of size and population with Ostia, Coarelli calculates that there will have been in Rome "not less than 680–690" mithraea in all ... .
↑ Ulansey, David (1991). Origins of the Mithraic Mysteries. New York: Oxford UP. стр. 3. ISBN 0-19-506788-6. However, in the absence of any ancient explanations of its meaning, Mithraic iconography has proven to be exceptionally difficult to decipher.
↑ Origen. „Contra Celsus“. newadvent.org. Book 6, Chapter 22. After this, Celsus, desiring to exhibit his learning in his treatise against us, quotes also certain Persian mysteries, where he says: ‘These things are obscurely hinted at in the accounts of the Persians, and especially in the mysteries of Mithras, which are celebrated among them ...’ "
Chapter 24: "After the instance borrowed from the Mithraic mysteries, Celsus declares that he who would investigate the Christian mysteries, along with the aforesaid Persian, will, on comparing the two together, and on unveiling the rites of the Christians, see in this way the difference between them.
↑ „Electronic Journal of Mithraic Studies“. Архивирано од изворникот на 2011-05-17. Посетено на 2011-03-28. The Electronic Journal of Mithraic Studies (EJMS) is a revival of the Journal of Mithraic Studies edited by Dr. Richard Gordon. It is a place where researchers on Roman Mithraism can publish the product of their research and make it freely available for other interested people.
↑ Beck, Roger (2002-07-20). „Mithraism“. Encyclopaedia Iranica, Online Edition. Посетено на 2011-03-28. For most of the twentieth century the major problem addressed by scholarship on both Roman Mithraism and the Iranian god Mithra was the question of continuity.
↑ Charlton T. Lewis, Charles Short. A Latin Dictionary
↑ Ulansey, David (1991). Origins of the Mithraic Mysteries. New York: Oxford U. Press. стр. 90. ISBN 0-19-506788-6. It is therefore highly likely that it was in the context of Mithridates’ alliance with the Cilician pirates that there arose the synchretistic link between Perseus and Mithra which led to the name Mithras (a Greek form of the name Mithra) being given to the god of the new cult.
↑ Предлошка:Наведи енциклопедија
↑ Ulansey, David (1991). Origins of the Mithraic Mysterie s. New York: Oxford U. Press. стр. 8. ISBN 0-19-506788-6. Cumont’s ... argument was straightforward and may be summarized succinctly: The name of the god of the cult, Mithras, is the Latin (and Greek) form of the name of an ancient Iranian god, Mithra; in addition, the Romans believed that their cult was connected with Persia (as the Romans called Iran); therefore we may assume that Roman Mithraism is nothing other than the Iranian cult of Mithra transplanted into the Roman Empire.
↑ Xenophon, Cyropaedia 7.5.53. Cited in Предлошка:Наведи енциклопедија
↑ Предлошка:Наведи енциклопедија
↑ „Митраизам – предвесник на христијанските догми“. ПОРАКА НА МИРОТ (англиски). 2017-03-11. Посетено на 2020-09-11.
↑ FIXOT (M.). - Le site de Notre-Dame d'Avinionet à Mandelieu. ed. du C.N.R.S., Centre de Recherches archéologiques, Valbonne 1990, 249 p.
↑ Clauss, Manfred (2000). Gordon, Richard (trans.) (уред.). The Roman Cult of Mithras: The god and his mysteries. Edinburgh University Press. ISBN 0-415-92977-6. ISBN 0-7486-1396-X
↑ Burkert, Walter (1987). Ancient Mystery Cults. Harvard University Press. стр. 10. ISBN 0-674-03387-6.
↑ Price S & Kearns E, Oxford Dictionary of Classical Myth and Religion, p. 493.
↑ Price S & Kearns E, Oxford Dictionary of Classical Myth and Religion, p. 355.
↑ Vermaseren, M. J. „The miraculous Birth of Mithras“. Во Gerevich, László (уред.). Studia Archaeologica. Brill. стр. 93–109. Посетено на 4 October 2011.
↑ Vermaseren, M. J. „The miraculous Birth of Mithras“. Во Gerevich, László (уред.). Studia Archaeologica. Brill. стр. 93–109. Посетено на 4 October 2011.
↑ Vermaseren, M. J. „The miraculous Birth of Mithras“. Во Gerevich, László (уред.). Studia Archaeologica. Brill. стр. 93–109. Посетено на 4 October 2011.
↑ Commodian. Instructiones. 1.13. The unconquered one was born from a rock, if he is regarded as a god.See also the image of "Mithras petra genetrix Terme", inset above.
↑ ^31,0 ^31,1 Clauss, Manfred (2000). Gordon, Richard (trans.) (уред.). The Roman Cult of Mithras: The god and his mysteries. Edinburgh University Press. ISBN 0-415-92977-6. ISBN 0-7486-1396-X
↑ Näsström, Britt-Marie. „The sacrifices of Mithras“ (PDF). Посетено на 2011-04-04. He is wearing a Phrygian cap and a wind-filled cloak, and, most remarkable of all, his head is turned in the other direction as if he would not look at his own deed. Still, this sacrifice is a guarantee of salvation for the participants.
↑ ^33,0 ^33,1 Beck, Roger (2004). „In the Place of the Lion: Mithras in the Tauroctony“. Beck on Mithraism: Collected works with new essays. стр. 286–287.
↑ http://www.glsh.org/mithra/ (LE MYTHE DE MITHRA – UNE RELIGION ET UNE SOCIÉTÉ INITIATIQUE, selon la loge franc-maçonnique France-Suisse francophone)
↑ http://www.ledifice.net/7485-1.html (La bibliothèque maçonnique, Mithra le soleil invaincu, selon l'obédience maçonnique, le culte de Mithra est une religion pour initié seul)
↑ http://www.viewzone.com/mithras.html (Selon l'historien Flavio BARBIERO, le mithraïsme est très proche de la maçonnerie, citation: The comparison with modern Freemasonry is quite appropriate and very helpful for understanding what kind of organization we are talking about. Actually, the two institutions are quite similar in their essential characteristic. Freemasonry's adepts are not requested to profess any particular creed, but only to believe in the existence of a supreme Being, however defined. This Entity is represented in all masonic temples as the Sun, inserted in a triangle, and with a name "Great Architect of the Universe" which is the same given by the Pythagoreans to the Sun [right]. In these temples ceremonies of various kind and rituals are performed that never have a religious character. Religion is explicitly banned from the masonic temples, but in his private life every adept is free to follow whatever creed he likes)
↑ Clauss, Manfred (2000). Gordon, Richard (trans.) (уред.). The Roman Cult of Mithras: The god and his mysteries. Edinburgh University Press. ISBN 0-415-92977-6. ISBN 0-7486-1396-X
↑ Healy, Patrick J., уред. (1909). „Catholic Encyclopedia“.
↑ Burkert, Walter (1987). Ancient mystery cults. Harvard University Press. стр. 16–. ISBN 978-0-674-03387-0. Посетено на 4 November 2011. Taking the right hand is the old Iranian form of a promise of allegiance, ...
↑ Fritz Graf, "Baptism and Graeco-Roman Mystery Cults", in "Rituals of Purification, Rituals of Initiation", in Ablution, Initiation, and Baptism: Late Antiquity, Early Judaism, and Early Christianity (Walter de Gruyter, 2011), p. 105.
↑ ^41,0 ^41,1 Voir deux émissions sur le site de l'INRAP consacrées à la découverte d'un sanctuaire de Mithra à Angers : celle de Jean Brodeur et Maxime Mortreau, http://www.inrap.fr/un-temple-dedie-au-dieu-mithra-angers-9465, et celle de Maxime Mortreau et Christian Goudineau, Inrap, découverte d'un temple de Mithra à Angers
↑ „Religions orientales à Rome“. Посетено на 2019-04-24.
↑ Savatier, François. „Le culte de Mithra était présent dans la Corse romaine“ (француски). Посетено на 2019-04-24.
↑ ^44,0 ^44,1 ^44,2 Laurent Bricault, Les "religions orientales" dans les provinces occidentales sou le Principat", https://www.academia.edu/1019433/Les_religions_orientales_dans_les_provinces_occidentales_sous_le_Principat
↑ Mireille Cébeillac-Gervasoni, Maria Letizia Caldelli, Fausto Zevi, Épigraphie latine, Armand Colin, 2006, ISBN 2200217749,
↑ "Burdigala. Bilan de deux siècles de recherches et découvertes récentes à Bordeaux", , http://bib.cervantesvirtual.com/portal/simulacraromae/libro/c13.pdf
↑ Pierre Grimal (1984, rééd. 2001). La Civilisation romaine. Les grandes civilisations. Paris: Arthaud. стр. p. 89. Проверете ги датумските вредности во: |year= (help)CS1-одржување: излишен текст (link)
↑ Ernest Renan. Histoire des origines du christianisme : Livre VII. ligaran. стр. 652.
↑ Joseph-Rhéal Laurin (1954). Orientations maîtresses des apologistes chrétiens de 270 à 361. стр. 31. Укажано повеќе од еден |pages= и |page= (help)
↑ Encyclopédie des religions, Gerhard J. Bellinger, éd. Livre de Poche.
↑ Clark, P. 13 Zoroastrianism
↑ (англиски) Temple of Mithras - « The Ancient World in London »
↑ Mireille Cébeillac-Gervasoni, Maria Letizia Caldelli, Fausto Zevi, Épigraphie latine, Armand Colin, 2006, ISBN 2200217749,
↑ Philippe Roy, "Mithra et l'Apollon celtique en Gaule", https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-00943545/document
↑ http://www.musee-aquitaine-bordeaux.fr/fr/article/le-temple-de-mithra-et-ses-mysteres ; et http://bib.cervantesvirtual.com/portal/simulacraromae/libro/c13.pdf,
↑ Liste des sanctuaires dédiés à Mithra
↑ Lieux sacrés à Bourg-Saint-Andéol
↑ Inrap, découverte d'un temple de Mithra à Angers
↑ http://www.encyclopedie.bseditions.fr/article.php?pArticleId=136&pChapitreId=14912&pSousChapitreId=14916&pArticleLib=Le+culte+de+Mithra+%5BL%92Alsace+romaine-%3EL%92Alsace+romaine%5D
↑ „Quartiers“. Посетено на 03-09-2020. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help).
↑ „Un sanctuaire dédié au dieu Mithra découvert en Corse“. 24 février 2017. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
↑ „Lucciana : découverte d'un temple consacré au dieu païen Mithra, une première en Corse“. 28-02-2017. Посетено на 03-09-2020. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help).

надворешни врски

Mithraeum.eu „Mithraeum.eu“, веб-страница на француски јазик посветена на сончевиот бог.
Монографска страница Les Amis de Mithra за митраизмот.
(англиски) Митраизмот на веб-страницата на Ecole Initiative ;
(англиски) Митраум III во циркусот Максимус во Рим : илустриран воведен напис ;
(англиски) fr ) Митраична локација на универзитетот Newукасл (главно Карабург Митраум ) ;
Митраеум во Ригел, Баден-Виртембург : планови и фотографии.
Саломон Рајнах, Моралот на митраизмот, култовите, митовите и религиите, т. II, Ед. Ернест Леру, Париз, 1906, .
Les Lions de Mithra, историски роман на ан-Кристоф ПИОТ, 2006 година
(англиски) Енциклопедија „Иранска митраизам“ од Роџер Бек
Култот на Митра [3Д] - Les Nocturnes du Plan de Rome - 06 ноември 19 : https://www.youtube.com/watch?v=hSiXgvOjq7o

[1] „митраизам“. Academic Dictionaries and Encyclopedias (англиски). Посетено на 2020-09-11.

[2] Richardson, H. Neil (Henry Neil), 1916-1988.; Hopfe, Lewis M., 1935-1992. (1994). Uncovering ancient stones : essays in memory of H. Neil Richardson. Winona Lake, Ind.: Eisenbrauns. ISBN 0-931464-73-0. OCLC 30028448.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)

[3] Milovanović, Krsto (1994). Rečnik simbola (српски). Narodno delo.

[4] Geden, A. S. (15 October 2004). Select Passages Illustrating Mithraism 1925. Kessinger Publishing. pp. 51–. ISBN 978-1-4179-8229-5.

[hopfe-5-5] 5,0 ^5,1 Lewis M. Hopfe, "Archaeological indications on the origins of Roman Mithraism", in Lewis M. Hopfe (ed). Uncovering ancient stones: essays in memory of H. Neil Richardson, Eisenbrauns (1994), pp. 147–158. p. 156: "Beyond these three Mithraea [in Syria and Palestine], there are only a handful of objects from Syria that may be identified with Mithraism. Archaeological evidence of Mithraism in Syria is therefore in marked contrast to the abundance of Mithraea and materials that have been located in the rest of the Roman Empire. Both the frequency and the quality of Mithraic materials is greater in the rest of the empire. Even on the western frontier in Britain, archaeology has produced rich Mithraic materials, such as those found at Walbrook. If one accepts Cumont’s theory that Mithraism began in Iran, moved west through Babylon to Asia Minor, and then to Rome, one would expect that the cult left its traces in those locations. Instead, archaeology indicates that Roman Mithraism had its epicenter in Rome. Wherever its ultimate place of origin may have been, the fully developed religion known as Mithraism seems to have begun in Rome and been carried to Syria by soldiers and merchants. None of the Mithraic materials or temples in Roman Syria except the Commagene sculpture bears any date earlier than the late first or early second century. [footnote in cited text: 30. Mithras, identified with a Phrygian cap and the nimbus about his head, is depicted in colossal statuary erected by King Antiochus I of Commagene, 69–34 BCE. (see Vermaseren, CIMRM 1.53–56). However, there are no other literary or archaeological evidences to indicate that the religion of Mithras as it was known among the Romans in the second to fourth centuries AD was practiced in Commagene]. While little can be proved from silence, it seems that the relative lack of archaeological evidence from Roman Syria would argue against the traditional theories for the origins of Mithraism."

[Clauss2000-6] Clauss, Manfred (2000). Gordon, Richard (trans.) (уред.). The Roman Cult of Mithras: The god and his mysteries. Edinburgh University Press. ISBN 0-415-92977-6. ISBN 0-7486-1396-X

[collectedworks-7] Martin, Luther H.; Beck, Roger (December 30, 2004). „Foreword“. Beck on Mithraism: Collected Works With New Essays. Ashgate Publishing. стр. xiii. ISBN 978-0-7546-4081-3.

[8] Beck, Roger (17 February 2011). „The pagan shadow of Christ?“. BBC-History. Посетено на 4 June 2011. We know a good deal about them because archaeology has disinterred many meeting places together with numerous artifacts and representations of the cult myth, mostly in the form of relief sculpture.

[Clauss20002-9] Clauss, Manfred (2000). Gordon, Richard (trans.) (уред.). The Roman Cult of Mithras: The god and his mysteries. Edinburgh University Press. ISBN 0-415-92977-6. ISBN 0-7486-1396-X

[HaaseTemporini1984-10] Coarelli; Beck, Roger; Haase, Wolfgang (1984). Aufstieg und niedergang der römischen welt [The Rise and Decline of the Roman World]. Walter de Gruyter. стр. 2026–. ISBN 978-3-11-010213-0. Посетено на 20 March 2011. A useful topographic survey, with map, by F. Coarelli (1979) lists 40 actual or possible mithraea (the latter inferred from find-spots, with the sensible proviso that a mithraeum will not necessarily correspond to every find). Principally from comparisons of size and population with Ostia, Coarelli calculates that there will have been in Rome "not less than 680–690" mithraea in all ... .

[11] Ulansey, David (1991). Origins of the Mithraic Mysteries. New York: Oxford UP. стр. 3. ISBN 0-19-506788-6. However, in the absence of any ancient explanations of its meaning, Mithraic iconography has proven to be exceptionally difficult to decipher.

[12] Origen. „Contra Celsus“. newadvent.org. Book 6, Chapter 22. After this, Celsus, desiring to exhibit his learning in his treatise against us, quotes also certain Persian mysteries, where he says: ‘These things are obscurely hinted at in the accounts of the Persians, and especially in the mysteries of Mithras, which are celebrated among them ...’ "
Chapter 24: "After the instance borrowed from the Mithraic mysteries, Celsus declares that he who would investigate the Christian mysteries, along with the aforesaid Persian, will, on comparing the two together, and on unveiling the rites of the Christians, see in this way the difference between them.

[13] „Electronic Journal of Mithraic Studies“. Архивирано од изворникот на 2011-05-17. Посетено на 2011-03-28. The Electronic Journal of Mithraic Studies (EJMS) is a revival of the Journal of Mithraic Studies edited by Dr. Richard Gordon. It is a place where researchers on Roman Mithraism can publish the product of their research and make it freely available for other interested people.

[beck1-14] Beck, Roger (2002-07-20). „Mithraism“. Encyclopaedia Iranica, Online Edition. Посетено на 2011-03-28. For most of the twentieth century the major problem addressed by scholarship on both Roman Mithraism and the Iranian god Mithra was the question of continuity.

[15] Charlton T. Lewis, Charles Short. A Latin Dictionary

[16] Ulansey, David (1991). Origins of the Mithraic Mysteries. New York: Oxford U. Press. стр. 90. ISBN 0-19-506788-6. It is therefore highly likely that it was in the context of Mithridates’ alliance with the Cilician pirates that there arose the synchretistic link between Perseus and Mithra which led to the name Mithras (a Greek form of the name Mithra) being given to the god of the new cult.

[17] Предлошка:Наведи енциклопедија

[18] Ulansey, David (1991). Origins of the Mithraic Mysterie s. New York: Oxford U. Press. стр. 8. ISBN 0-19-506788-6. Cumont’s ... argument was straightforward and may be summarized succinctly: The name of the god of the cult, Mithras, is the Latin (and Greek) form of the name of an ancient Iranian god, Mithra; in addition, the Romans believed that their cult was connected with Persia (as the Romans called Iran); therefore we may assume that Roman Mithraism is nothing other than the Iranian cult of Mithra transplanted into the Roman Empire.

[19] Xenophon, Cyropaedia 7.5.53. Cited in Предлошка:Наведи енциклопедија

[Schmidt_2006-20] Предлошка:Наведи енциклопедија

[21] „Митраизам – предвесник на христијанските догми“. ПОРАКА НА МИРОТ (англиски). 2017-03-11. Посетено на 2020-09-11.

[22] FIXOT (M.). - Le site de Notre-Dame d'Avinionet à Mandelieu. ed. du C.N.R.S., Centre de Recherches archéologiques, Valbonne 1990, 249 p.

[Clauss20004-23] Clauss, Manfred (2000). Gordon, Richard (trans.) (уред.). The Roman Cult of Mithras: The god and his mysteries. Edinburgh University Press. ISBN 0-415-92977-6. ISBN 0-7486-1396-X

[24] Burkert, Walter (1987). Ancient Mystery Cults. Harvard University Press. стр. 10. ISBN 0-674-03387-6.

[25] Price S & Kearns E, Oxford Dictionary of Classical Myth and Religion, p. 493.

[26] Price S & Kearns E, Oxford Dictionary of Classical Myth and Religion, p. 355.

[vermaserenonbirth-27] Vermaseren, M. J. „The miraculous Birth of Mithras“. Во Gerevich, László (уред.). Studia Archaeologica. Brill. стр. 93–109. Посетено на 4 October 2011.

[vermaserenonbirth2-28] Vermaseren, M. J. „The miraculous Birth of Mithras“. Во Gerevich, László (уред.). Studia Archaeologica. Brill. стр. 93–109. Посетено на 4 October 2011.

[vermaserenonbirth3-29] Vermaseren, M. J. „The miraculous Birth of Mithras“. Во Gerevich, László (уред.). Studia Archaeologica. Brill. стр. 93–109. Посетено на 4 October 2011.

[30] Commodian. Instructiones. 1.13. The unconquered one was born from a rock, if he is regarded as a god.See also the image of "Mithras petra genetrix Terme", inset above.

[Clauss20003-31] 31,0 ^31,1 Clauss, Manfred (2000). Gordon, Richard (trans.) (уред.). The Roman Cult of Mithras: The god and his mysteries. Edinburgh University Press. ISBN 0-415-92977-6. ISBN 0-7486-1396-X

[32] Näsström, Britt-Marie. „The sacrifices of Mithras“ (PDF). Посетено на 2011-04-04. He is wearing a Phrygian cap and a wind-filled cloak, and, most remarkable of all, his head is turned in the other direction as if he would not look at his own deed. Still, this sacrifice is a guarantee of salvation for the participants.

[Beck_2004_3-33] 33,0 ^33,1 Beck, Roger (2004). „In the Place of the Lion: Mithras in the Tauroctony“. Beck on Mithraism: Collected works with new essays. стр. 286–287.

[34] ttp://www.glsh.org/mithra/ (LE MYTHE DE MITHRA – UNE RELIGION ET UNE SOCIÉTÉ INITIATIQUE, selon la loge franc-maçonnique France-Suisse francophone)

[35] ttp://www.ledifice.net/7485-1.html (La bibliothèque maçonnique, Mithra le soleil invaincu, selon l'obédience maçonnique, le culte de Mithra est une religion pour initié seul)

[36] ttp://www.viewzone.com/mithras.html (Selon l'historien Flavio BARBIERO, le mithraïsme est très proche de la maçonnerie, citation: The comparison with modern Freemasonry is quite appropriate and very helpful for understanding what kind of organization we are talking about. Actually, the two institutions are quite similar in their essential characteristic. Freemasonry's adepts are not requested to profess any particular creed, but only to believe in the existence of a supreme Being, however defined. This Entity is represented in all masonic temples as the Sun, inserted in a triangle, and with a name "Great Architect of the Universe" which is the same given by the Pythagoreans to the Sun [right]. In these temples ceremonies of various kind and rituals are performed that never have a religious character. Religion is explicitly banned from the masonic temples, but in his private life every adept is free to follow whatever creed he likes)

[Clauss20005-37] Clauss, Manfred (2000). Gordon, Richard (trans.) (уред.). The Roman Cult of Mithras: The god and his mysteries. Edinburgh University Press. ISBN 0-415-92977-6. ISBN 0-7486-1396-X

[38] Healy, Patrick J., уред. (1909). „Catholic Encyclopedia“.

[39] Burkert, Walter (1987). Ancient mystery cults. Harvard University Press. стр. 16–. ISBN 978-0-674-03387-0. Посетено на 4 November 2011. Taking the right hand is the old Iranian form of a promise of allegiance, ...

[40] Fritz Graf, "Baptism and Graeco-Roman Mystery Cults", in "Rituals of Purification, Rituals of Initiation", in Ablution, Initiation, and Baptism: Late Antiquity, Early Judaism, and Early Christianity (Walter de Gruyter, 2011), p. 105.

[:0-41] 41,0 ^41,1 Voir deux émissions sur le site de l'INRAP consacrées à la découverte d'un sanctuaire de Mithra à Angers : celle de Jean Brodeur et Maxime Mortreau, http://www.inrap.fr/un-temple-dedie-au-dieu-mithra-angers-9465, et celle de Maxime Mortreau et Christian Goudineau, Inrap, découverte d'un temple de Mithra à Angers

[42] „Religions orientales à Rome“. Посетено на 2019-04-24.

[43] Savatier, François. „Le culte de Mithra était présent dans la Corse romaine“ (француски). Посетено на 2019-04-24.

[Bricault-44] 44,0 ^44,1 ^44,2 Laurent Bricault, Les "religions orientales" dans les provinces occidentales sou le Principat", https://www.academia.edu/1019433/Les_religions_orientales_dans_les_provinces_occidentales_sous_le_Principat

[45] Mireille Cébeillac-Gervasoni, Maria Letizia Caldelli, Fausto Zevi, Épigraphie latine, Armand Colin, 2006, ISBN 2200217749,

[46] "Burdigala. Bilan de deux siècles de recherches et découvertes récentes à Bordeaux", , http://bib.cervantesvirtual.com/portal/simulacraromae/libro/c13.pdf

[47] Pierre Grimal (1984, rééd. 2001). La Civilisation romaine. Les grandes civilisations. Paris: Arthaud. стр. p. 89. Проверете ги датумските вредности во: |year= (help)CS1-одржување: излишен текст (link)

[48] Ernest Renan. Histoire des origines du christianisme : Livre VII. ligaran. стр. 652.

[Laurin-49] Joseph-Rhéal Laurin (1954). Orientations maîtresses des apologistes chrétiens de 270 à 361. стр. 31. Укажано повеќе од еден |pages= и |page= (help)

[edr-50] Encyclopédie des religions, Gerhard J. Bellinger, éd. Livre de Poche.

[autogenerated1-51] Clark, P. 13 Zoroastrianism

[52] (англиски) Temple of Mithras - « The Ancient World in London »

[53] Mireille Cébeillac-Gervasoni, Maria Letizia Caldelli, Fausto Zevi, Épigraphie latine, Armand Colin, 2006, ISBN 2200217749,

[54] Philippe Roy, "Mithra et l'Apollon celtique en Gaule", https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-00943545/document

[55] ttp://www.musee-aquitaine-bordeaux.fr/fr/article/le-temple-de-mithra-et-ses-mysteres ; et http://bib.cervantesvirtual.com/portal/simulacraromae/libro/c13.pdf,

[56] Liste des sanctuaires dédiés à Mithra

[57] Lieux sacrés à Bourg-Saint-Andéol

[58] Inrap, découverte d'un temple de Mithra à Angers

[bseditions-59] ttp://www.encyclopedie.bseditions.fr/article.php?pArticleId=136&pChapitreId=14912&pSousChapitreId=14916&pArticleLib=Le+culte+de+Mithra+%5BL%92Alsace+romaine-%3EL%92Alsace+romaine%5D

[60] „Quartiers“. Посетено на 03-09-2020. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help).

[61] „Un sanctuaire dédié au dieu Mithra découvert en Corse“. 24 février 2017. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)

[62] „Lucciana : découverte d'un temple consacré au dieu païen Mithra, une première en Corse“. 28-02-2017. Посетено на 03-09-2020. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]