Тигрињски јазик: Разлика помеѓу преработките

Тигрињски јазик
	ትግርኛ tigriññā
Изговор	/tɨɡrɨɲa/
Застапен во	Еритреја, Етиопија
Подрачје	Еритреја, Етиопија
Народ	Тигрињци
Говорници	9 милиони (2011–2012)
Јазично семејство	афроазиско семитски јужни етиопски северни гиз тигрињски јазик; ; ; ; ; ;
Писмо	етиопско писмо
Статус
Службен во	Еритреја
Признаен како малцински во	Етиопија
Јазични кодови
ISO 639-1	ti
ISO 639-2	tir
ISO 639-3	tir
Белешка: Оваа статија содржи МФА-фонетски знаци во Уникод.

Интерактивен преглед на историјата

[проверена преработка]

← Постаро уредување Поново уредување →

Избришана содржина Додадена содржина

НагледноВикитекст

Во редови

Преработка од 09:31, 9 јули 2020

Тигрињскиот или само тигриња (ትግርኛ, /tigriññā/) е семитски јазик, дел од групата на северноетиопски семитски јазици. Јазикот е мајчин јазик на народот Тигрињци, кои живеат во Етиопија и Еритреја. Во Еритреја тигриња е најголемиот јазик во државата, а воедно и службен јазик на Еритреја. Во Етиопија јазикот се зборува во Тиграјскиот регион.^[1]

Номенклатура

Нема сеопфатно име за луѓето кои збориваат тигриња (односно сеопфатно месно име). Во Етиопија се користи следната номенклатура: tigrāwāy (за маж), tigrāweytī (за жена), tigrāwōt или tegaru (множина). Во Еритреја службено народот е познат како Bihére-Tigrigna („нација Тигриња“).

Распоространетост

Тигриња е најголемиот јазик во Еритреја, и четврт најголем јазик во Етиопија. Јазикот го зборуваат и припадниците на тигрињската емиграција во Судан, Саудиска Арабија, Израел, Германија, Италија, Шведска, САД, Австралија и Канада.

Дијалекти

Дијалектите на тигриња се разликуваат еден од друг на лексичко, фонолошко и граматичко ниво.^[2] Се смета дека ниту еден дијалект не е земен како стандардна форма на тигриња.

Гласови

**Самогласки**
	Предни	Централни	Задни
Високи	i	ə [ɨ]	u
Средни	e	ä [ɐ]	o
Ниски		a

**Согласки**
		Билабијално/ лабиодентални	Дентални	Посталвеоларни/ непчани	Меконепчани		Фарингални	Глотални
		Билабијално/ лабиодентални	Дентални	Посталвеоларни/ непчани	Чисти	Лабијализирани	Фарингални	Глотални
Експлозивни и африкативни	Безвучни	p	t	č [ʧ]	k	kʷ		’ [ʔ]
	Звучни	b	d	ǧ [ʤ]	g	g
	Ејективни	p'	t'	č' [ʧ']	k'	kʷ'
Фрикативни	Безвучни	f	s	š [ʃ]	(x)	(xʷ)	ḥ [ħ]	h
	Звучни	(v)	z	ž [ʒ]			‘ [ʕ]
	Ејективни		s'		(x')	(xʷ')
Носни		m	n	ñ [ɲ]
Апроксимантни			l	y [j]		w
Вевни			r

Писмо

Јазикот се пишува со етиопското писмо. Ова писмо првично се развило за потребите на јазикот гиз. Ова писмо е абугида, каде секој карактер има согласка и самогласка. Карактерите се подредуваат во зависност од комбинацијата.

**Тигрињско (етиопско) писмо**
	ä	u	i	a	e	(ə)	o	wä	wi	wa	we	wə
h	ሀ	ሁ	ሂ	ሃ	ሄ	ህ	ሆ
l	ለ	ሉ	ሊ	ላ	ሌ	ል	ሎ
ḥ	ሐ	ሑ	ሒ	ሓ	ሔ	ሕ	ሖ
m	መ	ሙ	ሚ	ማ	ሜ	ም	ሞ
ś	ሠ	ሡ	ሢ	ሣ	ሤ	ሥ	ሦ
r	ረ	ሩ	ሪ	ራ	ሬ	ር	ሮ
s	ሰ	ሱ	ሲ	ሳ	ሴ	ስ	ሶ
š	ሸ	ሹ	ሺ	ሻ	ሼ	ሽ	ሾ
ḳ	ቀ	ቁ	ቂ	ቃ	ቄ	ቅ	ቆ	ቈ	ቊ	ቋ	ቌ	ቍ
ḳʰ	ቐ	ቑ	ቒ	ቓ	ቔ	ቕ	ቖ	ቘ	ቚ	ቛ	ቜ	ቝ
b	በ	ቡ	ቢ	ባ	ቤ	ብ	ቦ
v	ቨ	ቩ	ቪ	ቫ	ቬ	ቭ	ቮ
t	ተ	ቱ	ቲ	ታ	ቴ	ት	ቶ
č	ቸ	ቹ	ቺ	ቻ	ቼ	ች	ቾ
ḫ	ኀ	ኁ	ኂ	ኃ	ኄ	ኅ	ኆ	ኈ	ኊ	ኋ	ኌ	ኍ
n	ነ	ኑ	ኒ	ና	ኔ	ን	ኖ
ñ	ኘ	ኙ	ኚ	ኛ	ኜ	ኝ	ኞ
ʾ	አ	ኡ	ኢ	ኣ	ኤ	እ	ኦ
k	ከ	ኩ	ኪ	ካ	ኬ	ክ	ኮ	ኰ	ኲ	ኳ	ኴ	ኵ
x	ኸ	ኹ	ኺ	ኻ	ኼ	ኽ	ኾ	ዀ	ዂ	ዃ	ዄ	ዅ
w	ወ	ዉ	ዊ	ዋ	ዌ	ው	ዎ
ʿ	ዐ	ዑ	ዒ	ዓ	ዔ	ዕ	ዖ
z	ዘ	ዙ	ዚ	ዛ	ዜ	ዝ	ዞ
ž	ዠ	ዡ	ዢ	ዣ	ዤ	ዥ	ዦ
y	የ	ዩ	ዪ	ያ	ዬ	ይ	ዮ
d	ደ	ዱ	ዲ	ዳ	ዴ	ድ	ዶ
ǧ	ጀ	ጁ	ጂ	ጃ	ጄ	ጅ	ጆ
g	ገ	ጉ	ጊ	ጋ	ጌ	ግ	ጎ	ጐ	ጒ	ጓ	ጔ	ጕ
ṭ	ጠ	ጡ	ጢ	ጣ	ጤ	ጥ	ጦ
č̣	ጨ	ጩ	ጪ	ጫ	ጬ	ጭ	ጮ
p̣	ጰ	ጱ	ጲ	ጳ	ጴ	ጵ	ጶ
ṣ	ጸ	ጹ	ጺ	ጻ	ጼ	ጽ	ጾ
ṣ́	ፀ	ፁ	ፂ	ፃ	ፄ	ፅ	ፆ
f	ፈ	ፉ	ፊ	ፋ	ፌ	ፍ	ፎ
p	ፐ	ፑ	ፒ	ፓ	ፔ	ፕ	ፖ
	ä	u	i	a	e	(ə)	o	wä	wi	wa	we	wə

Наводи

↑ „Tigrinya language“. Encyclopaedia Britannica.
↑ Leslau, Wolf (1941) Documents Tigrigna (Éthiopien Septentrional): Grammaire et Textes. Paris: Librairie C. Klincksieck.

Надворешни врски

[1] „Tigrinya language“. Encyclopaedia Britannica.

[leslau-2] Leslau, Wolf (1941) Documents Tigrigna (Éthiopien Septentrional): Grammaire et Textes. Paris: Librairie C. Klincksieck.

[1]

[2]

@@ Ред 25: / Ред 25: @@
 }}
 '''Тигрињскиот''' или само '''тигриња''' (ትግርኛ, /''tigriññā''/) е [[семитски јазици|семитски јазик]], дел од групата на [[северноетиопски семитски јазици]]. Јазикот е мајчин јазик на народот [[Тигрињци]], кои живеат во [[Етиопија]] и [[Еритреја]]. Во Еритреја тигриња е најголемиот јазик во државата, а воедно и службен јазик на Еритреја. Во Етиопија јазикот се зборува во [[Тиграјски регион|Тиграјскиот регион]].<ref>{{cite news |url=https://www.britannica.com/topic/Tigrinya-language |title=Tigrinya language |website=Encyclopaedia Britannica}}</ref>
 == Номенклатура ==
@@ Ред 76: / Ред 76: @@
 |-
 !rowspan="3"|Експлозивни и<br />африкативни
+!Безвучни
-!Беззвучни
 |{{IPA|p}}
 |{{IPA|t}}
@@ Ред 104: / Ред 104: @@
 |-
 !rowspan="3"|Фрикативни
+!Безвучни
-!Беззвучни
 |{{IPA|f}}
 |{{IPA|s}}
@@ Ред 161: / Ред 161: @@
 == Писмо ==
 Јазикот се пишува со [[етиопско писмо|етиопското писмо]]. Ова писмо првично се развило за потребите на јазикот гиз. Ова писмо е абугида, каде секој карактер има согласка и самогласка. Карактерите се подредуваат во зависност од комбинацијата.
 {| class="wikitable" style="text-align:center"
@@ Ред 282: / Ред 281: @@
 * [http://modersmal.skolutveckling.se/tigrinya/ Часови по тигриња за емигранти во Шведска]
 * [http://www.memhr.org/tigrigna/index.shtml Семрежна страница за тигриња]
 * [http://www.ethiopic.com/ethiopic_alphabet.htm Етиопско писмо]
 {{Семитски јазици}}
 {{Нормативна контрола}}
 [[Категорија:Северноетиопски семитски јазици]]
 [[Категорија:Јазици во Етиопија]]