Мозок

Нервен систем

Централен нервен систем Черепен мозок ’Рбетен мозок Периферен нервен систем Телесен нервен систем Автономен нервен систем Симпатички нервен систем Парасимпатички нервен систем

Модел на черепниот мозок кај човекот

Мозок — виш нервен центар и е дел од централниот нервен систем. Кај ’рбетниците е сместен во черепот. Неговиот степен на развој соодветствува на општата градба на ’рбетниците, така што черепниот мозок е најслабо развиен кај најпримитивните, а најсложено кај највисоко организираните ’рбетници - птиците и цицачите. Нервното ткиво кај черепниот мозок е претставено со два вида: сива маса (од невроцити и дендрити) и бела маса (од аксони), при што белата е распространета во централниот дел, додека сивата во периферниот дел, претставена со мозочна кора и субкортикални јадра. Черепниот мозок е составен од неколку делови, и тоа преден (голем) мозок, меѓумозок, среден мозок, заден (мал) мозок и продолжен мозок.

Преден (голем) мозок

Главна статија: Голем мозок

Предниот (големиот) мозок е оној дел од черепниот мозок којшто најмногу еволуирал прогресивно. Кај водоземните ’рбетници тој е мал и има проста градба, а кај сувоземните, особено кај цицачите (вклучувајќи го и човекот), тој ги надминува останатите делови од черепниот мозок и голем дел од нив ги препокрива. Во него се сместени првата и втората мозочна комора. Скоро кај сите ’рбетници, големиот мозок е поделен на две хемисфери, поврзани меѓусебно со corpus callosum. Површината на хемисферите кај сите ’рбетници, со исклучок на цицачите, е мазна. Хемисферите се покриени со тенок слој од сива маса, познат како мозочна кора (cortex), најскоро еволуираниот регион на черепниот мозок кај ’рбетниците. Рибите немаат мозочна кора, додека водоземците и рептилите имаат само рудиментирани остатоци од овој регион.

Функции на големиот мозок (Telencphalon)

Големиот мозок кај човекот и други примати претставува најразвиен и најусовршен дел од CNS. Иако филогенетски најмлад, тој преземајќи голем број функции од другите структури во CNS станал највисок регилаторен нервен систе во организмот. Од физиолошка гледна точка големиот мозок се дели на кора и базални ганглии

Базални ганглии

Базални ганглии

Базалните галнглии (јадра) претставуваат сиви вклопени во белата маса на големиот мозок во близина на таламусот. Во базалните ганглии спаѓаат : globus, pallidus, putamen I nucleus caudatus. Globus pallidus како субкортикален центар, учествува во остварување на сложени моторичко-рефлекторни движења(одење, трчање, лазење, пливање итн.), го регулираат мускулниот тонус, учествува во оформување на мимичките реакции, во реакции поврзани со гестикулацијата, ракувањето, смеењето итн. Придразнење на ова јадро настанува контракција на скелетната мускулатура од спротивната страна. Со неговото оштетување движењата стануваат нерамномерни, несмасни и усилени. Globus pallidus својата функцијата ја остварува посредно преку јадрата на средниот мозок. Nucleus cauditus и putamen го сочинуваат пругастото тело (corpus stratum) . Тоа претставува повисок субкортикаленцентар, одговорен за координација на движењата што се поврзани со одржување на статиката на телото и изведување на автоматизирани мускулни движења (трчање, одење, пливање итн.) . Оваа функција се остварува преку globus pallidus со инхибиција на неговата активност.Поврзаноста на базалните ганглии со хипоталамусот има регулирачко влијание врз вегетативните функции и работата на внатрешните органи во организмот.функцијата на базалните ганглии стои подконтрола на кората на големиот мозок.

Мозочна кора

Мозочната кора (cortex) е средиште на најважните нервни центри од сите активности. Таа во секоја хемисфера од черепниот мозок е околу 1 и 4 mm тенка. Функционално, кората е поделена во три зони: асоцијативна, моторна и сензитивна, коишто се места на вишата нервна активност на повеќето ’рбетници. Невроните од овие три зони се значајни за создавање на условни рефлекси, поврзани со функциите во одредените центри. Филогенетски најстариот дел од кората на големиот мозок е лимбичкиот систем. Преку него се остварува врската меѓу соматскиот и вегетативниот нервен систем, а неговата функција е поврзана со инстинктите, емоциите (кај човекот), помнењето и др. Преку центрите од кората се управува со духовниот живот на човекот. Центрите меѓу себе не се изолирани, туку поврзани со нервни врски. Притоа, еден впечаток или сеќавање, се поврзува со повеќе други за да се формира целосна слика за проблемот што се обработува. Од обемноста на врските, богатството на центрите и градбата на нервното ткиво зависат умствените способности на човекот. Сите центри се развиваат и усовршуваат.

Функции на кората на големиот мозок

Преку условните и безусловните рефлекси кората на големиот мозок го поврзува организмот со надворешната средина. Активноста на кората овозможува остварување на вишите психички активности‘’’’’ (мислење и осознавање) ‘’’’’. Таа како центар на вишата нервна активност одговорна е за однесувањето на единкатаво животната средина. Обединувањето на функциите на органии органски системи во организмот се остварува преку активноста на кората на големиот мозок.

Мозочно стебло

Мозочното стебло е најмалиот и, од еволуциска гледна точка, најстариот и најпримитивен дел на черепниот мозок. Стеблото е во континуитет со ’рбетниот мозок и се состои од два дела: продолжен (medulla oblongata) со мост на Вароли и меѓумозок. Продолжениот мозок и мостот на Вароли го контролираат срцевиот циклус, констрикцијата на крвните садови, дигестијата и респирацијата. Во продолжениот мозок, кај цицачите, доаѓа до вкрстување на нервните патишта, и тоа оние нервни влакна од десната хемисфера одат во левата, и обратно. Меѓумозокот се состои од врски меѓу продолжениот и големиот мозок. Цицачите го користат овој дел од мозокот само за очните рефлекси. Во меѓумозокот е сместена третата мозочна комора. Некои автори го вклучуваат и таламусот како дел од меѓумозокот.

Ретикуларна формација (Formatio reticularis)

Нервните клетки што се наоѓаат во централните партии на мозочното стебло (продолжен мозок, мост, среден мозок и меѓумозок) со своите израстоци градат силно изразена мрежеста структура наречена ретикуларна формација. Големината на нервните клетки е различна. Тие обично се групираат и создаваат јадра чиј број изнесува колку 50. Нивните дендрити се релативно долги и слабо разгранети за разлика од нивните аксони кои се куси, но затоа силно разгранети(пуштаат колатерални). Ваквата градба на ретикуларната формација и овозможува создавање на многубројни синаптички врси.Меѓу рецепторите во организмот и невроните од ретикуларната формација не постои директна врска. Аферентните импулси што одат кон кората на олемиот мозок се пренесуваат преку специфични и неспецифични патишта. Преку специгифичните патишта се пренесуваат определени видови нервни импулси од рецепторите до соодветните подрачја определени видови нервни импулси од рецепторите до соодветните подрачја во кората на големиот мозок. Сите спцифични патишта, со исклучок на импулсите што одат од рецепторите на анализаторот за мирис, минуваат низ подрачјето на таламусот. До центрите на кората на големиот мозок, импулсите што се пренесуваат преку специфичните патишта, предизвикуваат создавање на специфични чувства. На пример, при дразнење на рецепторите во Кортиевиот орган, нервните импулси преку акустичкиот пат, кој минува низ таламусот, доаѓаат во центарот на нализаторот за слушање (се наоѓа во темпоралното подрачје на кората на големиот мозок) во кој се создава специфично чувство на слушање. На својот пат низ мозочнотот стебло специфичните патишта пуштаат колатерали, кои завршуваат на клетките што и припаѓаат на ретикуларната формација. На еден ист неврон од ретикуларната формација обично завршуваат колатерални од различни специфични патишта (пример: патишта што носат импулси од рецепторите за допр, за звук, за вкус итн.) . При тоа, импулсите ја губат својата специфичност. Под влијание на импулсите што од периферијата преку колатералите на специфичните патишта доаѓаат од екстеро-интеро и проприо рецепторите се одржува постојан тонус на структурите во ретикулараната формација. Од невроните на ретикуларната формација тргнуваат на специфични патишта. Преку нагорните не специфични патишта се пренесуваат импулси до кората на големиот мозок и субкортикалните јадра, а преку надолните кон моторните неврони на ‘рбетниот мозок. Импулсите се праќаат и кон малиот мозок и некои други структури во CNS . Проекцијата на не специфичните патишта во кората на големиот мозок не е ограничена за строго определено подрачје, туку таа дифузно се шири во сите подрачја на неокортексот. Со своето стимулативно влијание не специфичните импулси го олеснуваат исполнувањето на специфичните функции во кортексот. Ретикуларната формација не само анатомски туку и функционално е поврзана речиси со сите структури на CNS. Нејзинотот функционално значење најлесно може да се забележи со дразнењето на нејзините одделени подрачја. Ретикуларната функција не само анатомски туку и функционално е поврзана речиси со сите структури на CNS. Нејзиното функционално значење најлесно може да се забележи со дразнењето на нејзините одделени подрачја. Ретикуларната формација со својата активност предизвикува како стимулативни така и инхибиторни ефетки во одделените подрачја на CNS. При дразнењето на вентромедијалното подрачје во ретикуларната формација настанува инхибиција на спиналните рефлекси и моторните неврони на‘рбетниот мозок, преку активацијата на инхибитирните клетки на Реншоу. Стимулативно влијание врз мотоневроните на ‘рбетниот мозок имаат, главно хипоталамичките подрачја од ретикуларната формација. Под влијание на нивните импулси спиналните рефлекси се засилуваат, а исто така и волните движења. Овие ефекти се постигнуваат преку инхибиција на клетките на Реншоу. Преку стимулативните и инхибиторните дејства врз мотоневроните во ‘рбетниот мозок ретикуларната формација придонесува за правилна регулација на мускулниот тонус. Врз кората на големиот мозок ретикуларната формација има стимулативно влијание што се маифестира со будна состојба на организмот и зголемена концентрација на вниманието. Доколку на експерименталното животоно(мачка)му се уништи ретикуларнат формација, животното паѓа во долготрајна состојба на сон. Според тоа, ретикуларната формација игра важна улога во регулацијата на состојбите на сонот и будноста. Од друга страна, функционалната состојба на ретикуларната формација се регулира од страна на кората на големиот мозок .

Мал мозок

Главна статија: Мал мозок

Основна карактеристика на малиот мозок како дел од CNS е непостоењето на директни врски со рецепторите и ефекторните органи на организмот. Меѓутоа, преку голем број на нервните патишта малиот мозок е поврзан со сите делови на CNS. Преку невроните од втор ред(посредно) малиот мозок прима информации што потекнуваат од проприорецепторите на мускулите, тетивите и лигаментите, од вестибуларните јадра во продолжениот мозок, субкортилните јадра и кората на големиот мозок. Во исто време, од малиот мозок одат и импулси кон сите делови на големиот мозок. Во исто време, од малиот мозок одат и импулси кон сите делови на CNS. Оваа богата поврзаност на малот мозок со другите стуктури на CNS, укажува дека функциите што ги врши се бројни и важни за организмот.

Мозок

Сликовит приказ на мозокот

Функциите на малиот мозок се изпитуваат било со дразнење на неговите одделени делови, било со делумно или потполно отстранување на малиот мозок или одделени делови, било со делумно или потполно отстранување на малиот мозок или пак со следење на биоелактричната активност. Кај животно кај кое е отстранет малиот мозок се забележуваат промени во движечките функции на организмот. Промените ги има опишано италијанскиот физиолог Лучијани, уште пред крајот на минатиот век. Кај животно без мал мозок е нарушен мускулниот тонус. Тонусот е или намален (хипотонија) или целосно исчезнат атонија .Во некои мускулни групи мускулниот тонус може да биде зголемен (хипертонија) што зборува за неговото неправилно распределување.

Мозок.

• дистонија - состојба на изменетиот мускулен тонус;
• астенија - силата на мускулните контракции е намалена, поради што животното лесно и брзо се заморува:Ж;

астазија - се карактеризира со губење на способноста на слиени тетанички контракции.

• атаксија - нарушена е координацијата на движењата;
• дисеквилибрија - нарушена е способоста за одржување на рамнотежата на телото во просторот.

За одржување на рамнотежата на телото многу поодговорна функција имаат лабиринтниот-вестибуларниот апарат отколку малиот мозок.

Улогата на малиот мозок во одржувањето на рамнотежа на телото

За одржување на рамнотежата на телото одговорни се вестибуларниот апарат и малиот мозок. Доколку се случи негово оштетување, се јавуваат исти сиптоми што се среќаваат при повредата на вестибуларниот апарат. Рамнотежата на телото е нарушена. Болниот не може да се одржи во стоечка положба и обично паѓа. При обид да оди, одењето му е несигурно, оди со широко расчекорени нозе, телото му се лула и обидот да оди обично завршува со паѓање било напред или назад. Одот на ваков болен обично се споредува со одот на пијан човек. Во нормални услови, при изместувањето на центарот на тежиштето на телото веднаш се вклучуваат вестибуло-моторните рефлекси кои ја корегираат настанатата промена, со што повторно се воспоставува рамнотежата на телото. Малиот мозок ја потпомогнува оваа акција на вестибуларниот апарат со тоа што врши прераспрделба на мускулниот тонус во одделени мускулни групи. За оваа акција малиот мозок добива информации од вестибуларниот апарат. Бројот на импулсите што вестибуларниот апарат ги испраќа до малиот мозок зависи од степенот на изместувањето на рамнотежната положба.

Улога на малиот мозок во регулација на движењата

Приказ на мозокот од горната страна.

При движењата, иако се работи за движење на целото тело или некој негов дел, се јавуваат тинерциони сили кои дејствуваат во насока спротивно од насоката на движењето. При запирање на движењето повторно дејствуваат инерционите сили. Улогата на малиот мозок како регулатор на морорничките движења се состои во ублажување и отстранување на инерционите движења. Кога кората на големио мозок испраќа импулси кон medulla spinalis, за остварување на некоја моторичка активност, дел од импулсите, преку колатералните неврони во понсот одат и до кората на малиот мозок, со што, тој се информира за целта на движењето. Импулсите од кората на големиот мозок преку моторните неврони на 'рбетниот мозок ги ексцитираат мускулите од кои некои се контрахираат, а некои деконтрхираат. Оваа активност е придужена со менување на тонусот на мускулите. Тонусните промени се регистрираат од страна на проприорецепторите, преку аферентните патишта, малиот мозок ќе биде известен за состојбата на периферијата(локомоторенапарат). Пристигнатите информации, во вид на импулси, малиот мозок ги анализира, интегрира и точно ги дозира и како такви, посредно, преку црвеното јадро, таламусот и кората на големиот мозок се праќаат на периферијата кон мускулите антагонисти, со цел, започнатото движење да запре. Со тоа движењето ќе се изведе токму како што е и замислено, со определена цел, брзо и точно.

Среден мозок

Главна статија: Среден мозок

Средниот мозок (mesencephalon) е релативно голем дел од черепниот мозок кај рибите и водоземците, додека кај влечугите, птиците и цицачите е помал од малиот и големиот мозок. Кај цицачите, тој содржи четири задебелувања - 2 видни и 2 слушни, црна супстанција (substantia nigra) и централно поставено црвено јадро.

Функции на средниот мозок

Функциите на средниот мозок се разновидни што е условно од неовата сложена и разновидна морфолошка структура. Во среднио мозок се наоѓаат центри одговорни за регулација на отворот на зеницата и акомодацијата на окото како реакцијата на дејствувањето на светлината врз окото. во средниот мозок се наоѓаат и примарницентри за сулшање. Во овие центри доаѓаат импулси од јадрата на слушните нерви што се наоѓаат во продолжениот мозок. Преку овие центри се остварува рефлекс на ориентацијата кон звучните дразби. Рефлексот се манифестира со свртување на главата кон изворот на звукот . Според тоа , ненадејни звучни и светлосни дразби предизвикуваат создавање на ориентационо рефлекси, свртување на флавата и очите во најсоодветна положба за прием на дразбите. Од функцијата на III I IV‘ кранијален нерв, зависи движењето на очното јаболко. Од сивата маса на средниот мозок најзначајни се црвеното и црното јадро. Црвеното јадро(nucleus ruber)учествува во регулацијата на мускулниот тонус со што придонесува за правлино движење на телото во просторот. Црвеното јадро прима импулси од кората на малиот мозок и од јадрата мшто му припаѓаат на екстрапирамидниот систем. Импулсите се пренесуваат преку специјален пат до јадрата на екстензорните мускули во ’рбетниот мозок вршејќи врз нив инхибирачко дејство. Црното јадро (substantia nigra)исто така зема учество во регулацијата на мускулниот тонус и одржувањето поза на телото. Функциите на црвеното и црното јадро тесно се поврзани со функцијата на продолжениот мозок особено со функциите на џвакањето, голтањето и дишењето. Улогата на средниот мозок во регулацијата на мускулниот тонус најдобро се забележува кај експерименталното животно (мачка), на која е направен напречен пресек меѓу продолжениот и средниот мозок. Кај мачката се покачува мускулниот тонус, особено тонусот на екстензорите. Нозете на животното се здрвени и исправени, а главата е зафрлена назад. Оваа состојба е позната како децеребрациона ригидност.

Заболувања на черепниот мозок

Некои невротрансмитери се ексцитирачки за мозокот, како ацетилхолин, норадреналин, серотонин и допамин, а некои релаксирачки - допамин и серотонин. Големи количества на допамин предизвикуваат големи изливи на задоволство. Ендорфините се природни опиоиди што предизвикуваат зголемување или намалување на болка, како некои дроги, на пример, опиум и хероин. Невролошките заболувања на мозокот, како Паркинсоновата болест и Хантингтоновата болест се последица на нарушениот баланс на невротрансмитерите. Паркинсонот е последица на дефицит на допамин. Хантингтонот се мисли дека е последица на нефункционирањето на некој инхибиторен невротрансмитер. Алцхајмеровата болест е придружена со протеински напластувања во мозокот.

Функции на продолжениот мозок

Продолжениот мозок (medulla oblongata)и мостот (pons) вршат две функции: рефлексна и спроводна.

Рефлексна функција.

Рефлексната функција на продолжениот мозок и понсот поврзана е со функцијата на кранијалните нерви и виталните рефлексни центри. Во подрачјето на продолжениот мозок и поносот се наоѓаат јадрата на 8 пара кранијални нерви (од V до XII). Преку сензитивните влакна во ова подрачје доаѓаат информации одкожните рецептори на главата, од лигавиците на окото, носните ходници, усната празнина(вклучувајќи ги и рецепторите од анализаторот за вкус), информациите од рецепторите на голтникот, гркланот, трахеата, бронхиусите, белите дробови и од интерецепторите во кардио-циркулаторниот систем и дигестивниот тракт. При повредаили заболубања на нивнитејадра настанува гаснење на соодветните рефлекси со губење на определени соматски вегетатини функции. Рефлексите што се остваруваат на ниво на продолжениот мозок и понсот може да се групираат на следниов начин: 1.Заштитни рефлексии(трепкање, лачење на солзи, кивање, кашлање, повраќање); 2.Рефлекси поврзани со хранењето(цицање, џвакање, голтање и лачење на дигестивните сокови); 3.Рефлески поврзани со функционирањето на респираторниот и кардиоциркулаторниот систем. Центрите на овие рефлекси се вбројуваат во витални центри. Со преставувањето на нивната работа настапува смрт.; 4.Рефлекси одговорни за ориентација на телото во просторот. ; 5.Лабиринтни на рефлекси кои придонесуваат за правилно распределување на мускулниот тонус меѓу одделените мускулни групи и заземање на поза на телото. Проводна функција. Низ продолжениот мозок и поносот минуваат нагорни и надолни нервни патишта, преку кои се остварува мозок и поносот минуваат нагорни и ‘рбетниот мозок, од една и кората на големиот мозок, средниот мозок, меѓу мозокот и малиот мозок и другата страна. Врз функцијата на продолжениот мозок понсот имаат влијание кората на голениот мозок и другите делови од централниот нервен систем.

'Рбетен мозок

Главна статија: `Рбетен мозок

‘Рбетниот мозок се протега долж грбната страна на телото и го поврзува черепниот мозок со остатокот од телото. Кај ‘рбетниците, ‘рбетниот мозок е опкружен со ‘рбетот. Сивата маса на ‘рбетниот мозок се состои највеќе од невроцити и дендрити, додека околната бела маса се состои од аксони групирани во ганглии. ‘Рбетниот мозок учествува во рефлексните функции во кои не е задолжително вмешан и черепниот мозок.

Функции на 'Рбетниот мозок

Рефлексна функција

Во 'рбетниот мозок се наоѓаат рефлексни центри на голем број моторички и вегетативни рефлекси. Преку аферентните патишта тој е поврзан со рецепторите во кожата со проприорецепторите на локомоторниот апарат и интерорецепторите на кардиоциркулаторниот, дигестивниот и мочнополовиот систем. Еферентните импулси од 'рбетниот мозок одат до сите скелетни мускули(со исклучок со мускулите на лицето) и до '''мускулите''' одговрни за остварување на дишнте движења(меѓурбетни мускули и дијафрагма). Од вегетативните центри во 'рбетниот мозок одат влакна за инервација на срцето, крвните садови, дигестивните органи, потните жлезди, всушност до сите внатрешни органи во организмот. Моторните нервони на 'рбетниот мозок примаат импулси што доаѓаат од рецепторите сместени на периферијата на организмот. Меѓутоа, активноста на невроните на зависи само од овие импулси, туку и од импулсите што доаѓаат од повисоките центри во ЦНС. Големо влијание врз работата на мотоневроните имаат импулсите што потекнуваат од кората на големиот мозок, од ретикуларната формација, мозочното стебло, малиот мозок и други подрачја во ЦНС, како и од голем број вметнати неврони во самиот 'рбетен мозок. Контрола на активноста на мотоневроните се остварува и преку импулсите што доаѓаат од проприорецепторите. 'Рбетниот мозок има сегментарна градба. Секој сегмент дава нервни влакна кои влегуваат во состав на двата пара корени од 'рбетните нервни предни и задни. Ако на жабата од едната страна и ги пресечиме предните, а oд другара страна задните корени. Tогаш мозже да се забележи од страната каде што се пресечените корени се јавува парализаа на задниот екстремитет, додека на спротивната страна моторната функција е сочувана, а сензитивната е изгубена. Според тоа функцијата на предните корени е моторна а на задните сензитивна.

Рефлексни центри во 'рбетниот мозок

Секој спинален рефлекс има свое рецептивно поле и своја локализација во 'рбетниот мозок. Во пределот на вратот се наоѓа центарот на n. pherenicus(одговорен за инервација на дијафрагмата)и центар одговорен заа ширење на зеница (midriasis). Во вратниот и градниот дел од 'рбетникот се наоѓаат ценри што ги инервираат горните екстремитети, мускулите на градниот кош, абдомилалните мускули и мускулите на 'рбетникот. Во лумбалниот предел се наоѓаат центри одговорни за инервација на долните екстремитети, а во сакралниот дел се сместени центрите за микација, дефекација, и полова активност(ерекција и еакулација). Во латералниот рогови на 'рбетниот мозок во неговиот граден и лумбален дел се наоѓаат центри за потење и спиналните вазомоторни центри во клиничката практика преку испитување на рефлексите може да се заклучи за состојбата на 'рбетниот мозок доаѓа до гаснење на рефлексната активност во оштетеното подрачје. Од функцијата се исклучуваат центрите на рефлексите. Така на пример, центрите на абдоминалните рефлекси (горен, среден и долен), се наоѓаат во торкалните сегменти(Th7-Th12); центарот на пателарниот рефлек се наоѓа во лмбалниот дел од 'рбетниот мозокот (L2-L4); центарот од рефлексот на Ахиловата тетива се наоѓа во лумбо-сакралните сегменти (L5-S2), а на платарниот рефлекс во сакралните сегменти (S1-S2).

Проводна функција на ’рбетниот мозок

Проводна функција на на рбетниот мозок се должи на присуството на нагорни и надолни патишта кои ги поврзуваат одделените сегменти еден со друг и сите заедно со повисоките структири на CNS. Преку горните патишта се пренесуваат информации од рецепторите за допир, болка, топло , студено и проприорецепторите во другите делови на CNS , главно, кон малиот мозок и кората на големиот мозок. Надолните патишта(пирамидни и екстрапирамидни) ја поврзуваат кората на големиот мозок, субкортикалните јадра и јадрата на мозочното стебло со моторните неврони на ’рбетниот мозок. Преку овие патишта се остварува влијанието на вишите структури во CNS врз активноста на скелетните мускули. Спинален шок. Пресекување или повреда на спинален шок. Вакво животно се нарекува спинално животно. Спиналниот шок трае различно долго кај различни видови животни. Кај поорганизираните оранизми тој трае подолго, а кај жабата само 5-10 минути. Спиналниот шок се манифестира со исчезнување на сензибилитетот и губење на рефлексната активност на сите нервни центри што се наоѓаат под местото на пресекувањето. За развивање на спиналниот шок придонесува и исклучување на импулсите што во ’рбетниот мозок доаѓаат од повисоките делови на CNS, а особено од ретикуларната формација во мозочното стебло. По исчезнувањето на спиналниот шок повторно се восоставува рефлексната активност наскелетните мускули, рефлексите имикацијата, дефекацијата и половите рефлекси. Големината на крвнот притисок се нормализира, но до воспоставување на волните движења, сензибилитетот, движењето и температурата на телотот никогаш веќе не доаѓа.

Мозокот како тема во уметноста и во популарната култура

• „Њутновиот мозок“ - роман на чешкиот писател Јакуб Арбес од 1877 година.
• „миксан мозок во душевна болница“ - расказ на македонскиот писател Хигсов Бозон од 2011 година.
• „Легендата за човекот со златен мозок“ - расказ на францускиот писател Алфонс Доде од 1869 година.
• „Тинејџерска лоботомија“ (Teen Age Lobotomy) - песна на американската панк-рок група „Рамоунс“ (Ramones) од 1977 година.
• Огромен, постојано растечки и пулсирачки мозок што владе од центарот на Ултрасветот“ (A Huge Ever Growing Pulsating Brain That Rules From The Centre Of The Ultraworld) - песна на британската техно-група „Орб“ (The Orb) од 1991 година.