Млечен Пат: Разлика помеѓу преработките

Уреди врски
Од Википедија — слободната енциклопедија
Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
сНема опис на уредувањето
сНема опис на уредувањето
Ред 1: Ред 1:
{{Инфокутија
{{Infobox
| title=Млечен Пат
|name=Infobox Galaxy
⚫
| image = [[Податотека:Milky Way IR Spitzer.jpg|300п]]
|title=Галаксија „Млечен пат“
⚫
| caption = Инфрацрвена слика на јадрото на галаксијата Млечен Пат
⚫
|image= [[Податотека:Milky Way IR Spitzer.jpg|300px]]
⚫
| titlestyle=background: #30D5C8;
⚫
|caption=Инфрацрвена слика на јадрото на галаксијата „Млечен пат“
|titlestyle=background: #30D5C8;
| headerstyle=background:
|headerstyle=background: #30D5C8;
| belowstyle=background: #30D5C8;
|belowstyle=background: #30D5C8;
| labelstyle=background: inherit;
| header1=Observation data
⚫
|labelstyle=background: inherit;
⚫
| label2=[[морфолошка класификација на галаксиите|Тип]]
|header1= Датум на набљудување
| data2=Sb, Sbc или SB(rs)bc<ref name=ssr100_1_129/><ref>{{нмс|first1=Hartmut |last1=Frommert |first2=Christine |last2=Kronberg |date=26 август 2005 |url=http://messier.seds.org/more/mw_type.html |title=Classification of the Milky Way Galaxy |accessdate=30 мај 2015 |work=SEDS |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150531031937/http://messier.seds.org/more/mw_type.html |archivedate=31 мај 2015 }}</ref> ([[пречкеста спирална галаксија]])
⚫
|label2=[[Морфолошка класификација на галаксиите|Тип]]
⚫
| label3=[[Пречник]]
|data2=SBbc ([[спирална галаксија]])
| data3= 150–200 {{крат|исг|илјади светлосни години}} (46–61 [[килопарсек|кпс]])
⚫
|label3=Пречник
⚫
| label4=Дебелина на ѕвезд. диск
|data3=100,000 светлосни години
| data4=≈ 2 {{крат|исг|илјади светлосни години}} (0,6 [[килопарсек|кпс]])<ref name="ask-astro"/><ref name="Rix_Bovy" />
⚫
|label4=Дебелина
|data4=1,000 светлосни години (ѕвезди)
| label6=Број на ѕвезди
| data6={{бп|100–400 милијарди [(1–4)×10<sup>11</sup>]}}<ref name=odenwald/>
|label5=Број на ѕвезди
⚫
| label7=
|data5=200 дп 400 милијарди
| data7=
|label6=Најстара позната ѕвезда
| label8=Маса
|data6=13.2&nbsp;милијарди години
| data8=0,8–1,5{{e|12}}&nbsp;{{Сончева маса|link=yes}}<ref name="McMillan2011"/><ref name="McMillan2016"/><ref name="Kafle2012"/><ref name="Kafle2014"/>
⚫
|label7=Маса
| label9=Момент на импулсот
|data7=5.8{{e|11}}&nbsp;[[соларна маса|M<sub>☉</sub>]]
| data9=≈{{val|1|e=67|u=J s}}<ref>{{нмс|last1=Karachentsev |first1=Igor |title=Double Galaxies §7.1 |url=https://ned.ipac.caltech.edu/level5/Sept02/Keel/Keel7.html |website=ned.ipac.caltech.edu |publisher=Izdatel'stvo Nauka |accessdate=5 април 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304054350/https://ned.ipac.caltech.edu/level5/Sept02/Keel/Keel7.html |archivedate=4 март 2016 }}</ref>
|label8=[[Галактички центар|Оддалеченост на сонцето од галактичкиот центар]]
| label10=Оддал. на Сонцето од [[галактички центар|галактичкото средиште]]
|data8=26,000 ± 1,400 светлосни години
| data10=26,4 ± 1,0 {{крат|исг|илјади светлосни години}} <ref name="apj692_2_1075"/><ref name="boehle2016"/><ref name="Gillessen2016"/>
|label9=[[Сонце|Сончев галактички период на вртење]]
| label11=[[Галактичка година|Галактичка обиколка]] на Сонцето
|data9=220 милиони години (негативно вртење)
| data11=240&nbsp;[[милион години|мг]]<ref name="sparke_gallagher"/>
|label10=[[теорија за густинските бранови|Период на спирално вртење]]
| label12=[[теорија за густинските бранови|Свртување на спиралата]]
|data10=50 милиони години<ref name = gasdynamics>{{цитирано списание | doi=10.1046/j.1365-8711.2003.06358.x | id={{arXiv|astro-ph|0212516}} | title=Gas dynamics in the Milky Way: second pattern speed and large-scale morphology | year=2003 | author=Bissantz, Nicolai | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | volume=340 | pages=949 }}</ref>
| data12=220–360&nbsp;[[милион години|мг]]<ref name=rotation_pattern_speeds/>
|label11=[[Barred spiral galaxy|Bar pattern rotation period]]
| label13=[[пречкеста спирална галаксија|Свртување на пречката]]
|data11=15 до 18 милиони години<ref name=gasdynamics/>
| data13=100–120&nbsp;[[милион години|мг]]<ref name=rotation_pattern_speeds/>
|label12=[[Cosmic microwave background|Speed relative to CMB rest frame]]
| label14=Брзина во однос на мирувачката рамка на [[космичко позадинско зрачење|КПЗ]]
|data12=552 km/s<ref name="dipole">{{цитирано списание
| data14={{бп|631 ± 20 км/с}}<ref>{{наведено списание|url=http://www.nature.com/articles/s41550-016-0036 |title=The dipole repeller |author=Yehuda Hoffman, Daniel Pomarède, R. Brent Tully & Hélène M. Courtois |work=Nature Astronomy |doi=10.1038/s41550-016-0036 |date=22 август 2016 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170303111934/http://www.nature.com/articles/s41550-016-0036 |archivedate=3 март 2017 |arxiv = 1702.02483 |bibcode = 2017NatAs...1E..36H }}</ref>
| author=Kogut, A.; Lineweaver, C.; Smoot, G. F.; Bennett, C. L.; Banday, A.; Boggess, N. W.; Cheng, E. S.; de Amici, G.; Fixsen, D. J.; Hinshaw, G.; Jackson, P. D.; Janssen, M.; Keegstra, P.; Loewenstein, K.; Lubin, P.; Mather, J. C.; Tenorio, L.; Weiss, R.; Wilkinson, D. T.; Wright, E. L.
| below=
| title=Dipole Anisotropy in the COBE Differential Microwave Radiometers First-Year Sky Maps
| label15=[[Втора космичка брзина|Ослобод. брзина]] во Сончевата положба
| journal=Astrophysical Journal
| data15=550 км/с<ref name="Kafle2014"/>
| year=1993
| label16=Густина на темната материја во Сончевата положба
| volume=419
| data16=0,0088{{sup sub|+0,0024 |−0,0018}} {{Сончева маса|link=yes}}<nowiki/>pc{{sup|−3}} или 0.35{{sup sub|+0,08|−0,07}} GeV cm{{sup|−3}}<ref name="Kafle2014"/>
| pages=1
| url=http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?bibcode=1993ApJ...419....1K
| accessdate=2007-05-10
| doi=10.1086/173453 }}</ref>
|below= Поврано: [[Галаксија]], [[Список на галаксии]]
}}
}}

[[Податотека:Milky Way 2005.jpg|right|thumb|300px| Графички приказ како изгледа нашата галаксија доколку се набљудува одозгора]]
[[Податотека:Milky Way 2005.jpg|right|thumb|300px| Графички приказ како изгледа нашата галаксија доколку се набљудува одозгора]]
'''Млечен Пат''' ([[лат.]] ''Via Lactea''); народен назив; '''Гумно''' или '''Кумова Слама'''— [[спирална галаксија]] која припаѓа на локалната група на галаксии во нашиот универзум. Иако Млечен Пат е само една од милијардата галаксии кои егзистираат во познатиот универзум, галаксијата е од особено значење на човештвотот и е дом на нашиот [[сончев систем]].
'''Млечен Пат''' (народен назив: '''Гумно''' или '''Кумова Слама''') — [[спирална галаксија]] која припаѓа на месната група на галаксии во нашата вселена. Иако Млечниот Пат е само една од милијардата галаксии кои постојат во познатиот вселена, галаксијата е од особено значење на човештвото ако матична на нашиот [[Сончев систем]].

Терминот „Млечен“ потекнува од лелеавата бела светлика која се простира над земјината атмосфера, видлива од [[Земја]]та. Светлината е создадена од сјајот на сите ѕвезди во оваа галаксија, која е најсветла во делот каде што е [[соѕвездие]]то – [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]], кон галактичкиот центар.
Поимот „Млечен“ потекнува од лелеавата бела светлика која се простира над земјината атмосфера, видлива од [[Земја]]та. Светлината е создадена од сјајот на сите ѕвезди во оваа галаксија, која е најсветла во делот каде што е [[соѕвездие]]то – [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]], кон галактичкиот центар.


Главниот диск на галаксијата е широк меѓу 80.000 и 100.000 [[светлосна година|светлосни години]] во [[пречник]], и околу 1000 [[светлосна година|светлосни години]] во дебелина. Се претпоставува дека галаксијата Млечен Пат содржи меѓу 200 и 400 милијарда ѕвезди.
Главниот диск на галаксијата е широк меѓу 80.000 и 100.000 [[светлосна година|светлосни години]] во [[пречник]], и околу 1000 [[светлосна година|светлосни години]] во дебелина. Се претпоставува дека галаксијата Млечен Пат содржи меѓу 200 и 400 милијарда ѕвезди.


== Старост ==
== Старост ==
Староста на галаксијата се претпоставува дека е 13,6 милијарда години, или врсник на нашиот универзум. Овие бројки се базираат врз истражувања во [[2004]], кои ги спроведе тим на реномирани [[астроном|астрономи]].
Староста на галаксијата се претпоставува дека е 13,6 милијарда години, или врсник на нашата вселена. Овие бројки се базираат врз истражувања во [[2004]], кои ги спроведе тим на реномирани [[астроном|астрономи]].


== Местото на нашето Сонце во галаксијата Млечен Пат ==
== Местото на нашето Сонце во галаксијата Млечен Пат ==

Преработка од 12:05, 25 јули 2019

Млечен Пат
Инфрацрвена слика на јадрото на галаксијата Млечен Пат
Observation data
ТипSb, Sbc или SB(rs)bc[1][2] (пречкеста спирална галаксија)
Пречник150–200 исг (46–61 кпс)
Дебелина на ѕвезд. диск≈ 2 исг (0,6 кпс)[3][4]
Број на ѕвезди100–400 милијарди [(1–4)×1011][5]
Маса0,8–1,5×1012 M☉[6][7][8][9]
Момент на импулсот≈1⋅1067 J s[10]
Оддал. на Сонцето од галактичкото средиште26,4 ± 1,0 исг [11][12][13]
Галактичка обиколка на Сонцето240 мг[14]
Свртување на спиралата220–360 мг[15]
Свртување на пречката100–120 мг[15]
Брзина во однос на мирувачката рамка на КПЗ631 ± 20 км/с[16]
Ослобод. брзина во Сончевата положба550 км/с[9]
Густина на темната материја во Сончевата положба0,0088+0,0024 −0,0018 M☉pc−3 или 0.35+0,08−0,07 GeV cm−3[9]
Графички приказ како изгледа нашата галаксија доколку се набљудува одозгора

Млечен Пат (народен назив: Гумно или Кумова Слама) — спирална галаксија која припаѓа на месната група на галаксии во нашата вселена. Иако Млечниот Пат е само една од милијардата галаксии кои постојат во познатиот вселена, галаксијата е од особено значење на човештвото ако матична на нашиот Сончев систем.

Поимот „Млечен“ потекнува од лелеавата бела светлика која се простира над земјината атмосфера, видлива од Земјата. Светлината е создадена од сјајот на сите ѕвезди во оваа галаксија, која е најсветла во делот каде што е соѕвездието – Стрелец, кон галактичкиот центар.

Главниот диск на галаксијата е широк меѓу 80.000 и 100.000 светлосни години во пречник, и околу 1000 светлосни години во дебелина. Се претпоставува дека галаксијата Млечен Пат содржи меѓу 200 и 400 милијарда ѕвезди.

Старост

Староста на галаксијата се претпоставува дека е 13,6 милијарда години, или врсник на нашата вселена. Овие бројки се базираат врз истражувања во 2004, кои ги спроведе тим на реномирани астрономи.

Местото на нашето Сонце во галаксијата Млечен Пат

Сонцето, а со тоа и Земјата и соларниот систем, се наоѓа во близината на надворешниот крак наречен Орионски Ракав, на оддалеченост од 7,94 ±0,42 парсеци од галактичкиот центар. Далечината меѓу Орионовиот и Персејскиот Ракав која е следна изнесува 6.500 светлосни години.

На Сонцето му се потребни меѓу 225-250 милиони години да заврши една обиколка околу галактичкото јадро. Орбиталната брзина на соларниот систем е околу 217 км2.

Иднината на Млечен Пат

Најновите истражувања покажуваат дека галаксијата Андромеда се приближува до галаксијата Млечен Пат со брзина од 300 км/с. Според ова истражување двете галаксии ќе се судрат за отприлика 3-4 милијарда години. Доколку ова се случи се претпоставува дека нашето Сонце и другите ѕвезди нема да се судрат меѓусебно, туку ќе се спојат за да формираат елиптична галаксија чие формирање ќе трае околу милијарда години.

Народни верувања во Македонија

Летно време, по средината на целото небо се гледа белузлавата лента на нашата галаксија Млечен Пат. Кај народот таа лента има две имиња: Кумова Слама и Попова Слама, од кои второто најверојатно е постаро народно име. Според преданијата, на небото е отсликана кражбата на слама на некој поп (или кум) од кумашинот.[17]

Млечниот пат како тема во уметноста и во популарната култура

Наводи

  1. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име ssr100_1_129.
  2. ↑ Frommert, Hartmut; Kronberg, Christine (26 август 2005). „Classification of the Milky Way Galaxy“. SEDS. Архивирано од изворникот на 31 мај 2015. Посетено на 30 мај 2015. Занемарен непознатиот параметар |deadurl= (help)
  3. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име ask-astro.
  4. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Rix_Bovy.
  5. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име odenwald.
  6. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име McMillan2011.
  7. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име McMillan2016.
  8. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Kafle2012.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Kafle2014.
  10. ↑ Karachentsev, Igor. „Double Galaxies §7.1“. ned.ipac.caltech.edu. Izdatel'stvo Nauka. Архивирано од изворникот на 4 март 2016. Посетено на 5 април 2015. Занемарен непознатиот параметар |deadurl= (help)
  11. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име apj692_2_1075.
  12. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име boehle2016.
  13. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Gillessen2016.
  14. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име sparke_gallagher.
  15. ↑ 15,0 15,1 Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име rotation_pattern_speeds.
  16. ↑ Yehuda Hoffman, Daniel Pomarède, R. Brent Tully & Hélène M. Courtois (22 август 2016). „The dipole repeller“. Nature Astronomy. arXiv:1702.02483. Bibcode:2017NatAs...1E..36H. doi:10.1038/s41550-016-0036. Архивирано од изворникот на 3 март 2017. Занемарен непознатиот параметар |deadurl= (help)CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  17. ↑ Ѓоре Ценев, „Небото над Македонија“, МКЦ Скопје, 2004, стр. 71-72.
  18. ↑ Story, број 573, 9 септември 2016, стр. 86.
  19. ↑ YouTube, The Church - Starfish (Full Album) 1988 - 480P.mp4 (пристапено на 15.10.2017)
  20. ↑ YouTube, Soul Discharge '99 (full album) - Boredoms
Нормативна контрола
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Млечен_Пат&oldid=3865611“