Сирија: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Нема опис на уредувањето |
Нема опис на уредувањето |
||
| Ред 1: | Ред 1: | ||
{{Инфокутија за држава |
{{Инфокутија за држава |
||
{{Infobox country |
|||
| conventional_long_name = Сириска Арапска Република |
| conventional_long_name = Сириска Арапска Република |
||
| common_name = Сирија |
| common_name = Сирија |
||
Преработка од 16:07, 20 јули 2019
| Сириска Арапска Република الجمهورية العربية السورية (арапски) al-Jumhūrīyah al-ʻArabīyah as-Sūrīyah |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Химна: "حماة الديار" (арапски) "Humat ad-Diyar" (англиски: "Guardians of the Homeland") |
||||||
.svg) |
||||||
_-_SYR_-_UNOCHA.svg) |
||||||
| Главен град (и најголем) | Дамаск | |||||
| Службен јазик | арапски | |||||
| Народности | ||||||
| Демоним | сириец | |||||
| Уредување | унитарна полу-претседателска република[1] | |||||
| • | Претседател | Башар ел-Асад | ||||
| • | Премиер | Имад Камис | ||||
| • | Заменик-Претседател | |||||
| • | Претседател на Народниот Совет | Хамуда Сабаг | ||||
| Законодавство | Народен Совет | |||||
| Основана | ||||||
| • | Прогласување на Арапско Кралство Сирија | 8 март 1920 | ||||
| • | Држава Сирија под Француски мандат | 1 декември 1924 | ||||
| • | Сириска Република | 1930 | ||||
| • | Независност де јуре (крај на францускиот мандат) | 24 октомври 1945 | ||||
| • | Сириска Република (1946–1963) (заминување на француските сили) |
17 април 1946 | ||||
| • | Отцепување од Обединета Арапска Република |
28 септември 1961 | ||||
| • | Баас ја презема контролата над држаата |
8 март 1963 | ||||
| • | Моментален устав | 27 февруари 2012 | ||||
| Површина | ||||||
| • | Вкупна | 185.180[2] км2 (87-ма) | ||||
| • | Вода (%) | 1.1 | ||||
| Население | ||||||
| • | проценка за 2019 г. | ▲ 18,507,587 (63-та) | ||||
| • | Попис 2010 | 21,018,834 | ||||
| • | Густина | 118.3 жит/км2 (70-та) | ||||
| БДП (ПКМ) | проценка за 2015 г. | |||||
| • | Вкупен | $50.28 billion[3] | ||||
| • | По жител | $2,900[3] | ||||
| БДП (номинален) | проценка за 2014 г. | |||||
| • | Вкупно | $24.6 billion[3] | ||||
| • | По жител | $1,400[3] | ||||
| Џиниев коеф. (2014) | 55.8[4] висок |
|||||
| ИЧР (2018) | ▬ 0.536[5] низок · 155th |
|||||
| Валута | Сириска фунта (SYP) |
|||||
| Часовен појас | EET (UTC+2) | |||||
| • | (ЛСВ) | EEST (UTC+3) | ||||
| Се вози на | десно | |||||
| НДД | .sy سوريا. |
|||||
| Повик. бр. | +963 | |||||
Сирија (арапски: سورية) или официјално Сириска Арапска Република (арапски: الجمهورية العربية السورية) — држава во Југозападна Азија која граничи со Либан на југозапад , Средоземното Море на запад, Турција на север, Ирак на исток, Јордан на југ, и Израел на југозапад. Земјата имаплодни рамнини, високи планини и пустини и е дом на различни етнички и религиозни групи, вклучувајќи ги и Сириските Арапи, Грци, Ерменци, Асирци, Курди, Черкези, Мандејци и Туркемени. Религиозни групи вклучуваат сунити, христијани, алавити, друзи, исмаили, манданци, шиити, евреи. Сунитите ја сочинуваат најголемата религиозна група во Сирија.
Сирија е унитарна република составена од 14 гувернери и е единствената земја која политички го поддржува Баасизмот. Таа е членка Обединетите Нации, Движењето на неврзаните и е суспендирана од Арапската лига во ноември 2011 година[6] и Организацијата за исламска соработка[7], и од Медитеранската Унија[8].
Терминот „Сирија“ порано се однесувал за целиот регион Левант, но денес оваа држава се наоѓа на територијата на неколку стари кралства и империи кои порано опстојувале и биле дел од старата Сирија. Дамаск, денешниот главен град на државата, бил главен град и на стариот Омејадски Калифат, како и седиште на Мамлучкиот Султанат. Дамаск се смета за еден од најстарите градови со постојана населеност во светот.[9][10]
Денешната држава Сирија е создадена, првично, како француски протекторат, но во април 1946 година Сирија ја прогласила својата независност и станала независна парламентарна република. Пост-воениот период бил исто така исполнет со поголем број воени дејствија и бунтови кои се одвивале во периодот од 1949 до 1970 година. Уште од 1962 година, светските организации за човекови права ја сместуваат Сирија во групата на земји со недемократско владеење.[11]
Сирија е владеена од партијата „Бат“ уште од 1963 година, иако всушност со државата владее мала група воени и политички челници. Моментален претседател на Сирија е Башар ел-Асад, кој е на таа позиција по втор пат. Башар ал-Асад е син на Хафиз ал-Асад[12], претседател на Сирија од 1970 до 2000 година.[13][14] Државата имала важна улога во регионалната политика, особено во конфликтите на Израел со арапските држави.
Од март 2011 година, Сирија е вовлечена во вооружен конфликт, при што голем број земји во регионот и пошироко се вклучени воено или на друг начин. Како резултат на тоа, голем број на самопрогласени политички ентитети се појавиле на сириска територија, вклучувајќи ја и Сириската опозиција, Рохава, Тахрир ел-Шам и Исламската држава Ирак и Левант. Сирија е рангирана како последна на Глобалниот индекс на мирот, поради што стана најнасилна земја во светот поради војната. Војната убила повеќе од 570.000 лица[15], предизвикала 7,6 милиони внатрешно раселени лица (проценка на УНХЦР од 2015 година) и повеќе од 5 милиони бегалци (во јули 2017 година регистрирани од УНХЦР)[16].
Главен град на Сирија е Дамаск, но најголем град во државата е Алеп. Вкупната површина на Сирија изнесува 185.180 км2 каде живеат околу 22.198.110 жители. Околу 80% од населението на Сирија се Арапи, додека остатокот вбројува Курди, Ерменци и Туркмени.[14] Официјален јазик во државата е арапскиот, додека најголема религија е исламот.
Етимологија
Името „Сирија“ доаѓа од старогрчкиот збор за Сиријците „Σύριοι“ (Syrioi), термин кои старите Грци го користеле и за Асирците.[17][18] Некои научници веруваат дека старогрчкиот збор за Сиријците потекнува од зборот „Ἀσσυρία“, (Асирија), кој пак доаѓа од акадискиот збор Aššur.[19] Според други, терминот „Сирија“ доаѓа од називот „Сирион“, име кое го користеле Сидонците за планината Хермон.[20]
Историја
Географија и клима
Политички систем
Административна поделба
Сирија е поделена на 14 области („мухафази“). Тие се делат на вкупно 60 окрузи („минтаки“), кои пак понатаму се делат на подокрузи („нахии“). Нахиите се состојат од села, кои се најмалата административна единица во земјата.
На чело на секоја област стои управник предложен од надлежниот министер и назначен со одобрение од кабинетот. Со окрузите и подокрузите управуваат функционери назначени од управникот, заедно со избран совет. Функционерите треба да имаат одобрение од надлежниот министер.
ЕкономијаНаселение, јазик и религијаПоголем дел од сириското население живее во долината на реката Еуфрат и покрај сириското крајбрежје. Вкупното население на Сирија изнесува 22.198.110 жители со густина на население од 99 жители на метар квадратен. Според светските анализи за бегалци во светот, Сирија е дом на околу 1.852.300 бегалци. Голем дел од овие бегалци се од Ирак, но има и бегалци од Палестина и Сомалија.[21] Образованието во Сирија е бесплатно од 6 до 11 година. Образовниот систем е составен од 6 години основно образование, проследено до тригодишно средно образование и тригодишно високо образование. Писменоста на Сирија е 86% за мажите и 73.6% за жените. ЈазициОфицијален јазик во Сирија е стандардниот арапски јазик, но најмногу зборувана варијанта е сирискиот арапски дијалект. Покрај арапскиот, во Сирија се зборува и курдски јазик, јазик кој го зборуваат Курдите. Од останатите малцински јазици може да се сретнат и ерменскиот, турскиот и туркменскиот јазик. Пред појавувањето на исламот во државата, во регионот лингва франка бил арамејскиот јазик. Како христијански литургиски јазик може да се забележи и сирискиот јазик. РелигијаКултураНаводи
Користена литература
ПоврзаноНадворешни врски
|
.svg)