Костинци

Костинци
Костинци Местоположба на Костинци во Македонија Костинци на карта
Координати 41°30′6″N 21°24′24″E
Регион	Прилепско поле
Општина	Општина Долнени
Пошт. бр.	7505
Шифра на КО	20051
Надм. вис.	618 м
Слава	Мала Богородица
Костинци на Ризницата

Сушење на тутун во село Костинци

Ракав „со една вртешка“ од женска празнична кошула. Везен со волна во бои: „аловна“, „ѓувезна“, црна и жолта. С. Костинци, Прилепско поле, крај на 19 век.

Костинци е село во Општина Долнени, во околината на градот Прилеп.

Географиja и местоположба

Костинци е село во северниот дел Прилепското Поле и Општината Долнени, од десната страна на патот Прилеп – Македонски Брод. Тоа е полско село сместено помеѓу Секирци, Црнилиште, Зрзе и Слепче. Расположено е на надморска височина од 618 до 620 метри со изразити рамничарски одлики. Од градот Прилеп е оддалечено 30 километри во северозападен правец. Крај Костинци тече Стровјанската речица, која често се излева и го поплавува околното земјиште. Водата за пиење се добивала од бунари, а во денешно време селото има водовод кој се снабдува со вода од хидросистемот Студенчица. Костинци е составено од маала кои се нарекуваат по поголемите родови. Маалата меѓусебно се незначително оддалечени поради што селото е од збиен тип. Атарот е мал и зазема простор од 4,5 км² на кои обработливото земјиште зафаќа површина од 418 хектари, на пасиштата отпаѓаат 14 ха, а на шумите само 3 хектари. Според тоа Костинци има исклучително поледелска функција. Потезите и местностите во селскиот атар ги носат следните имиња: Градски Пат, Сливски Пат, Зрзески Пат, Долгаечки Пат, Црнилишки Пат, Капина, Мртвица, Возовир, Ѓерекарица, Арапица („црна земја“), Езериште, Затока, Тапан, Јасика, Дуњи, Шуклеица, Гарелица, Аџиина Корија (сега под ливади), Брегои, Илјадница.

Историja

Селото Костинци за прв пат во пишаните историски документи се споменува во 1335 година под името Костино, кога кралот Стефан Душан го приложил на манастирот Трескавец.. Потврдено е дека овој запис се однесува на денешното Костинци. Местноста Манастириште се наоѓа северозападно од Костинци крај железничката пруга каде што на површината на земјата се гледаат „бигори, тули, камења со староземски слики“ (една плоча со ликови „сурати“ била откопана во 1933). Дел од овие старини биле земени од бугарската војска во Втората светска војна. За време на Првата светска војна на ова место се појавил снажен извор и тогаш селаните таму имале бавчи. Силното врело пресушило во 1918 година, а повторно почнало да дава вода од 1941 до 1944 година. Таму е и местноста Капина каде се пронајдени стари гробови обложени со земјани плочи во внатрешноста. Покрај Манастириште еден потег се нарекува Дуња за кој селаните велат дека таму се наоѓало старото село Костинци. Бидејќи, местото било на сред патишта, селото било поместено на денешната местоположба. Тогаш пропаднал и храмот на Манастириште. Не се знае кога точно е основано денешното село Костинци. Најстариот род во него се Ѓерекарци. Основачот на тој род живеел кон крајот на XVIII век. Потоа се доселиле Јанкуловци, Џиковци и други македонски родови. Меѓу народот се говори дека земјата на која се сегашните куќи била „ниско место и во него стоела вода“. Недалеку од селото се местностите Езериште и Рибник. Во Рибник се ловела риба за манастирот Трескавец близу Прилеп. Во Костинци постои црква Рождество на Пресвета Богородица, изградена во XVII век, крај која се и селските гробишта. Во самата црква постои натпис во кој се наведува дека таа била изградена и живописана во 1662 година. Потегот Езериште порано било црковен имот, кој потоа го завладеал еден чифлик-сајбија, за на крај тоа земјиште да го купат селаните. Селска и црковна слава е Мала Богородица. За време на турското владеење, воглавно во XIX век, во Костинци имало седум чифлици од кои еден бил во сопственост на жител од Зајас кај Кичево, а другите биле од Прилеп. Како и во другите села, тие тука претходно биле полјаци и ќаи – чувари на стока. Сите селани работеле како момци и ортаци на чифлиците, а по 1912 година ја купиле земјата. Во средината на педесетите години на ХХ век Костинци поради својата средишна - централна местоположба било општина за поголем број села од овој северен крај на Прилепското Поле, поради што во него тогаш биле изградени повеќе општествени и управни установи како: матична служба, пошта, здравствена амбуланта, дом на културата, продавница. Бројот на домаќинства во текот на ХХ век изнесувал: 41 во 1921 г., 53 во 1948 г., 56 во 1954 г., 76 во 1961 година.

Стопанство

Според составот на атарот Костинци има изразита и исклучително поледелска функција. На плодното рамничарско земјиште околу, населението како и во целиот прилепски крај најмногу одгледува тутун, жито - особено пченица и пченка, за кои има современ млин-мелница, сончоглед. За плодноста и родноста на земјата сведочи името на една местност со ниви која се нарекува „Илјадница“, а која што името го добила по тоа што на неа имало илјада снопови ожнеана пченица. Сите куќи имаат пространи дворови во кои има бавчи во кои жителите одгледуваат градинарски производи под пластеници и на отворено, од кои најмногу: пиперки, патлиџани (домати), краставици, компир, кромид, лук, бостан - лубеници, тикви, дињи, како и голем број на овошни дрвја како јаболка, круши, сливи и ореви. Доста е застапено и сточарството односно одгледување на крупен добиток. На самиот влез на селото постои новоизградена краварска фарма во која се одгледуваат десетици крави, а чиј сопственик дополнително обработува и 150 хектари државно земјоделско земјиште под разни насади и култури при што покрај за брашно и леб, се одгледуваат и фуражни култури за сточна храна. До 2013 во Костинци работела и продавница, а има и земјоделска задруга.

Население

Според пописот од 2002 година, во селото Костинци живеат 101 жител, сите Македонци.

Селото Костинци од секогаш па сѐ до денес во целост е населено само со православни Македонци. Поради пад на бројот на населението Костинци преминало од средно во мало село. Во 1961 година имало 433 жители, во 1994 живееле 123, а во 2002 година 101 жител.

Родови

Костинци од секогаш во целост е населено со православни Македонци. Како што е споменато најстар македонски род во селото, кој најверојатно се старинци, се Ѓерекарци (слават Митровден). Родот потекнува од предокот Нестор кој е повеќе запамтен под прекарот Ѓерекар кој живеел кон крајот на XVIII век. Познат е следниот родослов на овој род: Милан 77 години во 1954 – Ѓорѓија-Миленко-Цветан-Нестор. Се зборува дека Нестор имал задруга од 36 луѓе кои најпрвин биле единствените жители на Костинци. Споменатиот Нестор со царски „берат“ (дозвола) ја извршувал должноста на доганџија – наоѓал и вежбал соколи за царскиот двор во Цариград, поради што тој во овој крај уживал одредени повластувања. За Нестор Ѓерекар се вели дека бил богат и силен човек кој „судел“ овде. Имал 12.000 овци, чии што трла биле во местноста Бело Поле спрема селото Слепче. Еднаш неговите кучиња растргнале неколку жени од Слепче, за што тој ја убил и својата сестра Чамина која ги осудувала неговите недела. После тоа споменатата задруга изумрела: од 36 членови, живи останале две деца - едно момче и едно девојче. Момчето израснало во селото Дебреште, а девојката во Долнени. Кога пораснало момчето се вратило во Костинци и од него потекнува денешниот род. Шутковци и Пупунчевци слават Митровден. Тие се гранки на родот Ѓерекари. Доселени македонски родови се: Џиковци и Јанкуловци кои слават Митровден. Се доселиле на крајот на XVIII век од прилепското село Беловодица во долината Раец. Трпановци (слават Св. Никола) потекнуваат од Трпан кој пред околу 220 години се доселил од Богомила во долината на Бабуна. Се знае следниот нивен родослов: Бошко 72 години во 1954 – Ристе-Тале-Бошко-Трпан. Куртовци (слават Свети Никола) дошле од Белутино, сега пусто селиште помеѓу Слепче и Гостиражни. Димковци (слават Свети Архангел) дошле од Секирци каде имаат роднини (Божиновци и Ѓоревци) чие подалечно потекло е од Порече. Здравевци (слават Свети Никола) за кои се говори дека „биле момоци во Сливје, па во манастирот во Зрзе и во Чепигово“, а овде дошле во 1912 година .Една исправка околу Божиновци на кратко е кажано и грешно.Истите Тие Божиновци се потекло на поголема група на доселеници нарекувани порано Муратовци и се по потекло од Белаводица кај плетвар. Точно која година незнам, ама ќе да е од поодамна. И колку за крај наша куќна слава од секогаш била и ќе биде свети Димитрија (Митровден)Се надевам нее злонамерно направена грешката од кого и да е направена..

Општествени установи

Во Костинци работат следните општествени установи:

• ОУ "Петре Глигуровски" - Костинци - основното училиште во кое настава посетуваат 4 ученици,
• здравствен дом - амбуланта,
• пошта
• матична служба

Културни и природни знаменитости

Цркви

• Црква „Рождество на Пресвета Богородица“ - црква од 17 век;

Археолошки локалитети

• Манастириште - неопределено од непознат период;
• Дуња - неопределено од непознат период;
• Капина - неопределено од непознат период;

Редовни настани

• Мала Богородица (21.09.) - патрониот празник на селската црква посветена на Рождеството на Пресвета Богородица е воедно и селска слава, на која се пречекуваат голем број на гости од селото, околните места, некогашни жители со нивните потомци и роднини.

Култура и спорт

На самиот влез на селото на северниот крај во правец на Црнилиште и ЖС „Слепче“ постои разрушената зграда на некогашниот културен дом во кој работело и кино, а настапувале и познати македонски пејачи, глумци и уметници како Васка Илиева, Александар Сариевски, Благоја Спиркоски - Џумерко и др. На другиот крај на селото, на патот кон Секирци во дворот помеѓу основното училиште и здравствената амбуланта постои фудбалско игралиште.

Иселеништво

Се знае за родот Солуновци кои отишле во Црнилиште. Голем број иселеници има во Прилеп, во Скопје во населбите Лисиче, Драчево и Пинтија.