Аристотел: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Нема опис на уредувањето |
|||
| Ред 10: | Ред 10: | ||
==Живот== |
==Живот== |
||
Аристотел, чие име значи „најдобрата цел“,<ref>{{cite web |last=Campbell |first=Michael |title=Behind the Name: Meaning, Origin and History of the Name "Aristotle" |url=http://www.behindthename.com/name/aristotle |work=Behind the Name: The Etymology and History of First Names |publisher=www.behindthename.com |accessdate=6 April 2012}}</ref> се родил во 384 пне. во [[Стагир]], [[Халкидик]], окулу 55км источно од денешен [[Солун]].<ref>{{cite book |title=Aristotle: The Great Philosophers |author=McLeisch, Kenneth Cole |publisher=Routledge |year=1999 |isbn=0-415-92392-1 |page=5}}</ref> Неговиот татко [[Никомах (татко на Аристотел)|Никомах]] бил личен лекар на [[Аминта III]] [[Античка Македонија|Македонски]]. Иако малку се знае за детството на Аристотел, тој веројатно поминал некое време во македонската палата, запознавајќи се за првпат со македонската монархија.<ref>Anagnostopoulos, G., "Aristotle's Life" in ''A Companion to Aristotle'' (Blackwell Publishing, 2009), {{p.|4}}.</ref> |
|||
Кога имал осумнаесет години, Аристотел отпатувал во [[Атина]] за да го продолжи своето образование во Платоновата Академија. Тој таму останал речиси дваесет години пред да ја напушти Атина во 348/47 година пне. Традиционалната приказна кажува дека неговото заминување се должи на разочарувањето од предавањето на Академија во рацете на внукот на Платон, Спевсип, иако е можно тој да стравувал од анти-македонските чувства и заминал пред да умре Платон.<ref name="Lord Intro">Carnes Lord, introduction to ''The Politics'' by Aristotle (Chicago: University of Chicago Press, 1984).</ref> |
|||
Потоа Аристотел го придрижувал [[Ксенократ]] до судот на својот пријател Хермиј во Мала Азија. Таму, тој патувал со [[Теофраст]] до островот [[Лезбос]], каде заедно ја истражувале [[ботаника]]та и зоологијата на островот. Аристотел се оженил со [[Питија]], посвоена ќерка или внука на Хермиј. Таа му родила ќерка, кои исто така ја именувале Питија. Набрзо по смртта на Хермиј, Аристотел бил поканет од Филип II да биде учител на неговиот син Александар Велики во 343 година пне.<ref name="philosophy1972"/> |
|||
Преработка од 15:45, 2 декември 2015
Аристотел (грчки: Αριστοτέλης ; 384 − 322 пне.)[1] бил грчки филозоф и научник роден во македонскиот град Стагир, Халкидик, на северната периферија на Класична Грција. Неговиот татко, Никомах, умрел додека Аристотел сè уште бил дете, за подоцна Проксен да биде негов старател.[2] На осумнаесет години, тој се придружил на Платоновата Академија во Атина и останал таму сè до неговата триесет и седма година (приближно 347 пне). Неговите дела покриваат многу теми меѓу кои се физика, биологија, зоологија, метафизика, логика, етика, естетика, поезија, театар, музика, реторика, лингвистика, политика и власт и го претставувааат првиот сеопфатен систем на Западната филозофија. Набрзо по смртта на Платон, Аристотел ја напуштил Атина и по барање на Филип II Македонски, го подучувал Александар Велики почнувајќи од 343 година пне.[3] Според Енциклопедија Британика, "Аристотел бил првиот вистински научник во историјата... [и] секој научник му должи."[4]
Подучувањето на Александар Велики му донело многу можности и изобилство на материјали. Тој основал библиотека во Лицеј која што овозможила печатење на стотици негови книги. Фактот дека Аристотел бил ученик на Платон придонел за неговите поранешни погледи за Платонизмот, но по смртта на Платон, Аристотел се впуштил во емпиристичките студии и се пренасочил од Платонизмот кон емпиризмот.[5] Тој верувал дека сите човекови поими и целокупното нивно знаење строго произлегло од нивното восприемање. Аристотеловото гледиште за природните науки претставува основа на многу од неговите дела.
Аристотеловото гледиште за физичката наука длабоко влијаело за формирање на средновековната ученост. Влијанието постоело и во ренесансата и не било систематски заменето сè до просветителството и теориите како класичната механика. Некои од Аристотеловите зоологиски набљудувања, како што е хектокотилната (репродуктивна) рака на октоподот, не биле потврдени или одбиени сè до 19-ти век во модерната логика.
Во метафизиката, Аристотелизмот длабоко влијаел врз еврејско-исламските филозофски и теологиски мисли за време на средниот век и подолжил да влијае врз христијанската теологија, особено схоластичката традиција на католичката црква. Аристотел бил добро познат помеѓу средновековните муслимански интелектуалци и почитуван како „Првиот учител“ (арапски: المعلم الأول).
Неговата етика, иако секогаш влијателна, се здобила со голем интерес со современото доаѓање на етиката. Сите гледишта на Аристотеловата филозофија остануваат да бидат предмет на активно изучување и до денес. И покрај тоа што Аристотел напишал многу елегантни расправи и дијалози, Цицерон го опишал неговиот книжевен стил како „златна река“.[6] Се смета дека само третина од неговиот труд е зачувана.[7]
Живот
Аристотел, чие име значи „најдобрата цел“,[8] се родил во 384 пне. во Стагир, Халкидик, окулу 55км источно од денешен Солун.[9] Неговиот татко Никомах бил личен лекар на Аминта III Македонски. Иако малку се знае за детството на Аристотел, тој веројатно поминал некое време во македонската палата, запознавајќи се за првпат со македонската монархија.[10]
Кога имал осумнаесет години, Аристотел отпатувал во Атина за да го продолжи своето образование во Платоновата Академија. Тој таму останал речиси дваесет години пред да ја напушти Атина во 348/47 година пне. Традиционалната приказна кажува дека неговото заминување се должи на разочарувањето од предавањето на Академија во рацете на внукот на Платон, Спевсип, иако е можно тој да стравувал од анти-македонските чувства и заминал пред да умре Платон.[11]
Потоа Аристотел го придрижувал Ксенократ до судот на својот пријател Хермиј во Мала Азија. Таму, тој патувал со Теофраст до островот Лезбос, каде заедно ја истражувале ботаниката и зоологијата на островот. Аристотел се оженил со Питија, посвоена ќерка или внука на Хермиј. Таа му родила ќерка, кои исто така ја именувале Питија. Набрзо по смртта на Хермиј, Аристотел бил поканет од Филип II да биде учител на неговиот син Александар Велики во 343 година пне.[3]
- ↑ That these undisputed dates (the first half of the Olympiad year 384/383 BC, and in 322 shortly before the death of Demosthenes) are correct was shown already by August Boeckh (Kleine Schriften VI 195); for further discussion, see Felix Jacoby on FGrHist 244 F 38. Ingemar Düring, Aristotle in the Ancient Biographical Tradition, Göteborg, 1957,
.
- ↑ „Biography of Aristotle“. Biography.com. Посетено на 12 March 2014.
- ↑ 3,0 3,1 Bertrand Russell, A History of Western Philosophy, Simon & Schuster, 1972.
- ↑ Encyclopædia Britannica (2008). The Britannica Guide to the 100 Most Influential Scientists. Running Press. стр. 12. ISBN 978-0-7624-3421-3.
- ↑ Barnes 2007, стр. 6.
- ↑ Cicero, Marcus Tullius (106–43 BC). „Academica Priora“. Book II, chapter XXXVIII, §119. Посетено на 25 January 2007.
veniet flumen orationis aureum fundens Aristoteles
Проверете ги датумските вредности во:|date=(help)CS1-одржување: место (link) - ↑ Jonathan Barnes, "Life and Work" in The Cambridge Companion to Aristotle (1995), .
- ↑ Campbell, Michael. „Behind the Name: Meaning, Origin and History of the Name "Aristotle"“. Behind the Name: The Etymology and History of First Names. www.behindthename.com. Посетено на 6 April 2012.
- ↑ McLeisch, Kenneth Cole (1999). Aristotle: The Great Philosophers. Routledge. стр. 5. ISBN 0-415-92392-1.
- ↑ Anagnostopoulos, G., "Aristotle's Life" in A Companion to Aristotle (Blackwell Publishing, 2009), .
- ↑ Carnes Lord, introduction to The Politics by Aristotle (Chicago: University of Chicago Press, 1984).
