42.564
уредувања
Дмитриј Иванович Менделеев: Разлика помеѓу преработките
Прејди на прегледникот
Прејди на пребарувањето
дополнување
с (Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q9106 (translate me)) |
(дополнување) |
||
|
|signature =
}}
'''Дмитриј Иванович Менделеев''' ([[Тоболск - Сибир]], {{роден на|8|февруари|1834}} - [[Петроград]], {{починал на|2|февруари|1907}}) бил руски [[хемичар]], еден од најпознатите научници од оваа област. Тој е
== Живот ==
Подоцна, одредено време, Менделеев престојувал во [[Германија]] и [[Франција]], каде што работел со познати научници како Бунзен, Кирхоф и Каницаро. Покрај тоа што ја составил првата
Во 1890 година, ги поддржал своите студенти во барањето на подобри студентски услови, при што влегол во отворен конфликт со власта. Затоа бил предвреме пензиониран.▼
Тој станал познат по низа откритија како професор на Универзитетот, за што добил признанија од Кралскиот универзитет во [[Лондон]], а пред крајот на животот станал член на шведската Кралска академија на науките. Во [[1906]] година бил номиниран за [[Нобелова награда за хемија|Нобеловата награда]], која никогаш не му била доделена.
▲Во [[1890]] година, тој ги поддржал своите студенти во барањето на подобри студентски услови, при што влегол во отворен конфликт со власта. Затоа бил предвреме пензиониран.
[[Податотека:Mendelejevs periodiska system 1871.png|мини|лево|500п|Периоден систем на Менделеев од 1871 година]]▼
Менделеев умрел од [[грип]] во [[1907]] година, во Санкт Петербург, неколку дена пред својот 73. роденден.<ref>"Идеалната формула на вотката е на Менделеев", ''Дневник'', година XVIII, број 5367, петок, 17 јануари 2014, стр. 22.</ref>
Во чест на неговите заслуги, на [[Месечина|Месечината]] има кратер што го носи неговото име, а 101. елемент во Периодичниот систем,откриен во [[1955]] година, го нои негвото име - "менделевиум".
▲[[Податотека:Mendelejevs periodiska system 1871.png|мини|лево|500п|Периоден систем на Менделеев од 1871 година]]
Разбирливо, во 17, 18, 19 век хемијата бавно се организирала, хемичарите долго работеле во изолација, откритијата тешко се пробивале до нивните колеги, бавно се воспоставувале конвенции дури и за обележување на елементите и на нивните хемиски споеви. Хемичарите користеле хаотично множество од најразновидни симболи и скратеници. Швеѓанецот Јенс Јакоб Берзелиус (1779-1848) внел малку ред кога ја вовел практиката елементите да се нарекуваат според нивните грчки или латински имиња и да се одбележуваат со првите букви од тие имиња: Fe за ferrum - железо, за сребро Ag (argentum) или Au од aurum за злато.▼
== Периоден систем на елементите ==
▲
▲Како што обично бидува во науката, англискиот хемичар-аматер Џон Њулендс забележал дека кога елементите ќе се наредат по нивната атомска тежина (методот за одредување тежина го открил Авогадро, оттаму константата за пресметување се нарекува Авогадров број) одредени слични својства се повторуваат кај секој осми елемент. Иако теоријата била несовршена и непрецизна, Њуленд побрзал и ја прогласил за Закон за октавите, правејќи аналогија со тоновите на клавијатурата кај пијаното. Се разбира, бил исмеан.
Менделеев бил попрецизен, три години подоцна и независно од Њулендс ќе тргне од истата премиса дека својствата кај елементите периодично се повторуваат и ќе ги смести во групи по седум члена. Одеднаш се создал ред и секој елемент си го нашол своето место во табелата наречена Периодичниот систем за која велат дека била инспирирана од играта со карти наречена „пасијанс“, во која картите се редат хоризонтално по боја, а вертикално по големина. Наредени на сличен начин, во хоризонтални редови наречени периоди (каде што расте бројот на протони на секој нареден елемент) во вертикални колони наречени групи, сличните својства на елементите станале видливи. На пример, бакарот, среброто, златото добија место еден над друг поради истите хемиските афинитети на овие благородни метали, а хелиумот, неонот, аргонот биле еден над друг во крајната десна колона како гасови.
Речиси целиот метален алуминиум се прочистува на индустриско ниво од боксит. Алуминиумот, исто така, е рециклирачки. Рециклирањето на алуминиум одзема само пет отсто од вкупната енергија потребна за прочистување на алуминиум од боксит. Таа рециклирачка програма е мошне успешна: неверојатно, речиси две третини од целокупниот алуминиум што е прочистен некогаш денес се' уште е во употреба!
== Менделеев како економист ==
Иако Менделеев е најпознат по природниот систем на елементите, тој работел и во областа на економијата. Тој бил прогресивен економист, приврзаник на физичката економија, кој го поттикнувал рускиот индустриски развој, ги поставил основите на рускиот царински систем, ја предложил идејата за изградба на нафтоводи и се залагал за странски инвестиции како двигатели на економскиот развој на Русија. Притоа, тој напишал стотици дела од областа на економијата, често изјавувајќи дека тој првенствено е политички економист. Според зборовите на Михаил Антонов, економист во московскиот Институт на руската цивилизација, "од трите најголеми научни школи во руската економија, најзначајната е базирана на неговите идеи".<ref>"Идеалната формула на вотката е на Менделеев", ''Дневник'', година XVIII, број 5367, петок, 17 јануари 2014, стр. 22.</ref>
Менделеев започнал да се интересира за економските прашања прилично доцна, во петтата деценија од животот, кога почнал да ги истражува темите поврзани со руските региони. Тој бил член на Слободното економско општество и често патувал низ Русија, САД и Западна Европа, посетувајќи фабрики и индустриски саеми. Собирајќи податоци, тој создал програма за развој на Русија, заснована на индустријата наместо земјоделството, поради што трпел остри критики, т.е. неговите противници го обвинувале за нарушување на руската традиција. Сепак, до крајот на 1890 година, тој успеал да се наметне како еден од водечките економски авторитети во Русија.<ref>"Идеалната формула на вотката е на Менделеев", ''Дневник'', година XVIII, број 5367, петок, 17 јануари 2014, стр. 22.</ref>
== Менделеев и вотката ==
Како дел од своите хемиски истражувања, Менделеев е заслужен и за развојот на [[Формула|формулата]] за изработка на популарниот руски [[алкохолен пијалок]] - [[Вотка|вотката]]. Така, тој ги надгледувал стандардите за производство на вотката "емпаер" и своите истражувања во оваа област подоцна ги употребил како дел до докторската дисертација, под наслов "Комбинирајќи ги алкохолите со вода".<ref>"Идеалната формула на вотката е на Менделеев", ''Дневник'', година XVIII, број 5367, петок, 17 јануари 2014, стр. 22.</ref>
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Менделеев, Димитриј Иванович}}
[[Категорија:Руски хемичари]]
[[Категорија:Периоден систем на елементите]]
[[Категорија:
[[Категорија:Руски економисти]]
| |||