Ирокези: Разлика помеѓу преработките
[непроверена преработка] | [непроверена преработка] |
Ред 34: | Ред 34: | ||
== Личности == |
== Личности == |
||
[[Слика:Red_Jacket.jpg|мини|десно|Црвената јакна]] |
[[Слика:Red_Jacket.jpg|мини|десно|Црвената јакна]] |
||
* Миротворецот (''Skennenrahawi'', [[англиски]] ''The Great Peacemaker'') — пророк и легендарен основач на Ирокеската лига; |
* [[Миротворецот]] (''Skennenrahawi'', [[англиски]] ''The Great Peacemaker'') — пророк и легендарен основач на Ирокеската лига; |
||
* Хајауата (''Ayenwatha'', [[англиски]] ''Hiawatha'') — легендарен основач на Ирокеската лига; |
* Хајауата (''Ayenwatha'', [[англиски]] ''Hiawatha'') — легендарен основач на Ирокеската лига; |
||
* Тадодахо или Атотархо (зависно од диалектот: ''Tadodaho'', ''Atotarho''. Во превод: Змии во косите) — врач и легендарен основач на Ирокеската лига; |
* Тадодахо или Атотархо (зависно од диалектот: ''Tadodaho'', ''Atotarho''. Во превод: Змии во косите) — врач и легендарен основач на Ирокеската лига; |
||
Ред 40: | Ред 40: | ||
* Крал Хендрик Тијанога (''Theyanoguin'' - во превод ''Западната врата е отворена'', [[англиски]] ''King Hendrick'') — водач; |
* Крал Хендрик Тијанога (''Theyanoguin'' - во превод ''Западната врата е отворена'', [[англиски]] ''King Hendrick'') — водач; |
||
* Џозеф Брант Тајенданеге (''Joseph Brant Thayendanagea'') — воен водач; |
* Џозеф Брант Тајенданеге (''Joseph Brant Thayendanagea'') — воен водач; |
||
* |
* Садечката пченка (''Kaintwakon'', [[англики.]] ''Cornplanter''); |
||
* Прекрасното езеро (''Ganioda'yo'', [[англиски]] ''Handsome Lake'') — пророк; |
* Прекрасното езеро (''Ganioda'yo'', [[англиски]] ''Handsome Lake'') — пророк; |
||
* Ели Паркер (''Ely S. Parker'') — политичар; |
* Ели Паркер (''Ely S. Parker'') — политичар; |
Преработка од 15:00, 8 јуни 2008
Ирокези Haudenosaunee | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Вкупен број на населението | ||||||
околу 125,000 | ||||||
Региони со значително население | ||||||
| ||||||
Јазици | ||||||
Мохавк, Онеида, Онондага, Кајуга, Сенека, Тускарора, Англиски, Француски | ||||||
Религии | ||||||
Longhouse Religion; Христијанство; други |
Ирокезите (од француски Iroquois) се група од индијански племиња, кои ја населуваат Североизточна Америка (регионот на Големите езера), кои се обединети во т.н. „Ирокезка конфедерација“, наречена и уште „Петте нации“, „Шестте нации“, „Народот од Долгиот дом“, „Лига на ирокезите“ и др. Тие самите се нарекуваат „ходиношони“ (Haudenosaunee) и буквално може да се преведе како Народот од Долгиот дом. првостепено Лигата на ирокезите е изградена од пет народи: мохавк (Mohawk), онеида (Oneida), онондага (Onondaga), кајуга (Cayuga) и сенека (Seneca). Подоцна (1721 г.) кон неа се вклучува шестиот народ: тускарора (Tuscarora).
Јазик
Во рамките на Шестте нации се говорат следните ирокески јазици:
- мохавк (2500 луѓе) граматика и мисли
- онеида (300 луѓе) поговорки
- кајуга (300 луѓе) граматика и мисли
- сенека (100 луѓе) граматика и мисли
- онондага (80 луѓе) граматика и мисли
- тускарора (помалку од 5 луѓе) граматика и мисли
- минго (помалку од 5 луѓе) граматика и мисли
Податоците се од 2003 година, Mingo Language
Ирокеските јазици спаѓаат во ирокеското јазично семејство.
Личности
- Миротворецот (Skennenrahawi, англиски The Great Peacemaker) — пророк и легендарен основач на Ирокеската лига;
- Хајауата (Ayenwatha, англиски Hiawatha) — легендарен основач на Ирокеската лига;
- Тадодахо или Атотархо (зависно од диалектот: Tadodaho, Atotarho. Во превод: Змии во косите) — врач и легендарен основач на Ирокеската лига;
- Црвената јакна (Segoyewatha, англиски Red Jacket) — водач;
- Крал Хендрик Тијанога (Theyanoguin - во превод Западната врата е отворена, англиски King Hendrick) — водач;
- Џозеф Брант Тајенданеге (Joseph Brant Thayendanagea) — воен водач;
- Садечката пченка (Kaintwakon, англики. Cornplanter);
- Прекрасното езеро (Ganioda'yo, англиски Handsome Lake) — пророк;
- Ели Паркер (Ely S. Parker) — политичар;
- Артур К. Паркер (Arthur C. Parker) — антрополог;
- Леон Шенандоа (Leon Shenandoah) — политичар и Тадодахо;
- Орен Лајнс (Oren Lyons) — политичар;
- Џон Фаден Гахонуес (Kahonwes, John Fadden) — сликар;
- Воник Хорн-Милер (Waneek Horn-Miller);
- Роби Робертсон (Robby Robertson) — пејач;
- Џоан Шенандоа (Joanne Shenandoah) — пејачка.
Без ирокеско потекло, но поврзани со ирокезите:
- Луис Хенри Морган - американски антрополог
- Франк Г. Спек - американски антрополог
- Вилијам Н. Фентон - американски антрополог
- Џејмс Фенимор Купер - американски писател
Литература
- The Great Law of Peace New World Roots of American Democracy, by David Yarrow
- Iroquois Stories
- Краток преглед на ирокезката историја
- Great Law of Peace and the US Constitution
- Iroquois Languages
- White Roots of Peace: The Iroquois Book of Life by Paul Wallace
- Iroquois Confederacy
|