Придавка: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
с Отстрането уредувањето на 95.86.52.64 (разговор), вратено на последната верзија на DragonBot |
с Bot: Migrating 88 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q34698 (translate me) |
||
Ред 145: | Ред 145: | ||
[[Категорија:Придавки|*]] |
[[Категорија:Придавки|*]] |
||
[[af:Byvoeglike naamwoord]] |
|||
[[als:Adjektiv]] |
|||
[[ar:نعت]] |
|||
[[ast:Axetivu]] |
|||
[[az:Sifət (nitq hissəsi)]] |
|||
[[ba:Сифат]] |
|||
[[be:Прыметнік]] |
|||
[[be-x-old:Прыметнік]] |
|||
[[bg:Прилагателно име]] |
|||
[[bs:Pridjevi]] |
|||
[[br:Anv-gwan]] |
|||
[[ca:Adjectiu]] |
|||
[[cv:Паллă ячĕ]] |
|||
[[cs:Přídavné jméno]] |
|||
[[cy:Ansoddair]] |
|||
[[da:Tillægsord]] |
|||
[[de:Adjektiv]] |
|||
[[et:Omadussõna]] |
|||
[[el:Επίθετο]] |
|||
[[en:Adjective]] |
|||
[[es:Adjetivo]] |
|||
[[eo:Adjektivo]] |
|||
[[eu:Adjektibo]] |
|||
[[fa:صفت]] |
|||
[[fr:Adjectif]] |
|||
[[fy:Eigenskipswurd]] |
|||
[[gd:Buadhair]] |
|||
[[gl:Adxectivo]] |
|||
[[ko:형용사]] |
|||
[[hr:Pridjevi]] |
|||
[[id:Kata sifat]] |
|||
[[os:Миногон]] |
|||
[[is:Lýsingarorð]] |
|||
[[it:Aggettivo]] |
|||
[[he:תואר השם]] |
|||
[[jv:Tembung sipat]] |
|||
[[ka:ზედსართავი სახელი]] |
|||
[[kk:Сын есім]] |
|||
[[ku:Rengdêr]] |
|||
[[la:Adiectivum]] |
|||
[[lv:Īpašības vārds]] |
|||
[[lt:Būdvardis]] |
|||
[[li:Adjectief]] |
|||
[[ln:Likonzámí]] |
|||
[[hu:Melléknév]] |
|||
[[ml:നാമവിശേഷണം]] |
|||
[[ms:Kata adjektif]] |
[[ms:Kata adjektif]] |
||
[[nl:Bijvoeglijk naamwoord]] |
|||
[[ja:形容詞]] |
|||
[[no:Adjektiv]] |
|||
[[nn:Adjektiv]] |
|||
[[mhr:Палымут]] |
|||
[[pnb:گن ناں]] |
|||
[[km:គុណនាម]] |
|||
[[tpi:Ajetiv bilong nambawan kain]] |
|||
[[nds:Adjektiv]] |
|||
[[pl:Przymiotnik]] |
|||
[[pnt:Επίθετον]] |
|||
[[pt:Adjetivo]] |
|||
[[ro:Adjectiv]] |
|||
[[qu:Rikch'ayrimana]] |
|||
[[rue:Придавникы]] |
|||
[[ru:Имя прилагательное]] |
|||
[[sah:Даҕааһын аат]] |
|||
[[sq:Mbiemri]] |
|||
[[scn:Aggittivi]] |
|||
[[simple:Adjective]] |
|||
[[sk:Prídavné meno]] |
|||
[[sl:Pridevnik]] |
|||
[[ckb:ئاوەڵناو]] |
|||
[[sr:Придеви]] |
|||
[[sh:Pridjev]] |
|||
[[su:Adjéktif]] |
|||
[[fi:Adjektiivi]] |
|||
[[sv:Adjektiv]] |
|||
[[tl:Pang-uri]] |
|||
[[ta:பெயரடை]] |
|||
[[tt:Сыйфат (сүз төркеме)]] |
|||
[[te:విశేషణము]] |
|||
[[th:คำวิเศษณ์]] |
|||
[[tr:Sıfat]] |
|||
[[uk:Прикметник]] |
|||
[[vec:Agetiu]] |
|||
[[vi:Tính từ]] |
|||
[[vo:Ladyek]] |
|||
[[wa:Addjectif]] |
|||
[[war:Adhetibo]] |
|||
[[yi:אדיעקטיוו]] |
|||
[[zh:形容词]] |
Преработка од 21:59, 14 март 2013
Примери |
---|
|
Во граматиката, придавка е збор чија главна синтаксичка улога е да ги модифицира именките или заменките, давајќи повеќе информации за именката или заменката. Класичната дефиниција за придавките е дека тие се всушност зборови кои ги означуваат особините на предметите и појавите.
Видови придавки
1. Квалитативните придавки означуваат својство што се открива во предметот како таков, без поврзување со некој друг предмет.
На пр.: добар, убав, мирен (коњ)
2. Односните (релативни) придавки означуваат својства што упатуваат на некој друг предмет.
На пр.: манастирски (се однесува, упатува на манастир) коњ.
3. Бројните придавки го означуваат односот на предметите по ред.
На пр.: прв, втор (коњ)
4. Заменските придавки се изведени од заменки и многу наликуваат на нив.
Разликуваме:
а) Присвојни заменски придавки
- мој, моја, мое; мои; наш. наша, наше; наши
- твој, твоја, твое; твои; ваш, ваша, ваше; ваши
- негов, негова, негово; негови;
- нејзин, нејзина, нејзино; нејзини. нивни, нивна, нивни; нивни
- како и: свој, своја, свое; свои
б) Заменски придавки со показно и квалитативно значење
- ваков, ваква, вакво; вакви
- таков, таква, такво; такви
- каков, каква, какво; какви;
- онаков, онаква, онакво; онакви;
- секаков, секаква, секакво; секакви;
- некаков, некаква, некакво; некакви;
- никаков, никаква, никакво; никакви;
- толкав, толкава, толкаво; толкави;
- колкав, колкава, колкаво; колкави;
- олкав, олкава, олкаво; олкави;
- онолкав, онолкава, онолкаво; онолкави;
- сиот, сета, сето; сите;
- сам, сама, само; сами;
- ист, иста, исто; исти;
- друг, друга, друго; други.
Граматички категории кај придавките
Бидејќи основната служба на придавката е да ја определува именката, таа од неа ги добива и своите граматички обележја. Придавката ги има истите граматички категории како именката: род, број и определеност.
1. Родот кај придавките може да биде машки, женски и среден и зависи од именката до која стои. Односно, ако именката е од машки род, тогаш придавката ќе се прилагоди и ќе биде во машки род (дрвен стол), ако именката е од женски род и придавката ќе го преземе женскиот род (дрвена маса), а ако е од среден род и придавката ќе биде во среден род (дрвено столче).
Родот кај придавката е променлив во зависност од именката која ја определува.
На пр.: м.р. - добар човек; ж.р. - добра жена; ср.р. - добро дете.
(Најлесен начин за определување и разликување на придавките од именките е родот. Кај именките тој е непроменлив, а кај придавките се менува.
На пр.: работливост - женски род кој не може да се промени (таа работливост); значи е именка; работлив - машки род, но можеме да го промениме - работлива - женски род; работливо - среден род; значи е придавка.)
2. Бројот кај придавките исто така зависи од бројот на именката што ја определува. Придавките имаат еднински форми за машки, женски и среден род и една форма за множина.
На пр: добар, добра, добро; добри.
3. Кај граматичката категорија определеност, придавката го презема членот од именката.
Кога имаме определена синтагма (именска група од придавка и именка), го членуваме само првиот збор, односно придавката (не може да се членуваат двата збора, туку само првиот).
На пр.: (добар) човекот - добриот човек.
Степенување на придавки
Карактеристично за квалитативните придавки е тоа што образуваат форми на компарација. Со нив се изразува степенот на дадениот квалитет кога се споредуваат два или повеќе предмети.
Разликуваме: 1. Позитив - основната форма на придавката (добар).
На пр.: Тој е добар ученик.
2. Компаратив - форма за споредување на два предмета. Се образува со префиксот: по-, кој се пишува слеано со придавката (подобар).
На пр.: Тој е подобар ученик од Горан.
3. Суперлатив - форма за споредување на еден со повеќе предмети. Се образува со префиксот: нај-, кој се пишува слеано со придавката (најдобар).
На пр.: Тој е најдобар ученик во класот.
Образување на придавките
Дел од придавките се образуваат од други зборови (особено односните) со суфикси.
1. Образување од именки обично се прави со суфиксите:
- ов/ -ев (јаболков);
- ски/ -шки/ -чки (свински, морски, тиквешки, човечки);
- ен (дрвен, златен, устен);
- ест (пердувест);
- ин (теткин);
- ји (птичји, кравји)
- ав (крастав)
2. Од глаголите се образуваат придавки со следните суфикси:
- ен (плетен, шиен);
- ачки/ -ечки (исцрпувачки, стоечки, пливачки);
- лив (предвидлив, миризлив);
- телен (растителен).
3. Од други придавки:
- кав (дебелкав, жолетникав);
- ичок/ - ечок (слабичок, малечок);
- узлав (белузлав).
4. Од прилози:
- ен/ -шен (долен, овдешен).
5. Од бројни основи:
- ен (двоен, троен)
- ти (петти);
- ичен (првичен, вторичен).
Функција на придавки во реченица
Придавката во реченицата е секогаш поврзана со именката.
На пр.: 1. Добра книга. 2. Книгата е добра.
Во првиот пример врската е непосредна (веднаш пред именката) и тогаш придавката има улога на атрибут.
Во вториот пример врската е посредна (стои со помошниот глагол сум - е) и тогаш е дел од прирокот (именски прирок).