Ваденско Море

Ваденско Море

светско наследство на УНЕСКО
Критериум	природно: viii, ix, x
Навод	1314
Запис	2009 (XXXIII заседание)

Ваденското Море (холандски: Waddenzee, германски: Wattenmeer, долногермански: Wattensee или Waddenzee, дански: Vadehavet, западнофризиски: Waadsee) е крајбрежен појас во југоисточниот дел на Северното Море. Сместено е помеѓу брегот на северозападна континентална Европа и Фризиските Острови, образувајќи плитка водна површина со плитаци и мочуришта. Целото подрачје се одликува со голема биолошка разновидност. Во 2009, холандскиот и германскиот дел на морето биле прогласени за светско наследство на УНЕСКО.

Според стручњаците, Ваденското Море има еден од највидоизменетите брегови во светот како последица на човечките активности, што може да се забележи од системите од бразди и насипи на копното и ниските крајбрежни острови. Ваденското Море се протега од Ден Хелдер во Холандија на југозапад, ги одминува големите речни устија на Германија и завршува кај северната граница на Скалинген, северно од Есбјерг во Данска. Овој потег има вкупна должина од 500 км и површина од околу 10.000 км². Во рамките на Холандија, морето се граничи со езерото Ејселмер крај насипот Афслејтдејк.

Островите во морето се нарекуваат Ваденскоморски Острови или Фризиски Острови, кои го добиле името од месното население - Фризијците. Меѓутоа, фризискиот јазик не се говори во најзападниот дански остров Тексел веќе со векови. Данските Ваденскоморски Острови никогаш немале фризиско население. Оддалечениот германски остров Хелиголанд етнички е фризиски, но не се наоѓа во Ваденското Море.

Природа

Солено мочуриште и плитаци кај Вестерхевер, Германија

Зборот wad е холандски поим за „плитак“ (долногермански и германски: Watt, дански: Vade). Подрачјето се карактеризира со пространи плитаци од тиња, подлабоки приливни брази (приливни потоци), а островите во оваа област постојано се потопуваат и излегуваат на површина. Пејзажот во голема мера е создаден од бурни приливи во периодот од X до XIV век, преплавувајќи и носејќи ги тресетните површини зад крајбрежните песочни дини. Денешните острови се остатоци од некогашните дини.

Островите имаат со дини и широки песокливи плажи кон Северното Море и низок приливен брег кон Ваденското Море. Брановите и струите постојано однесуваат наноси, постепено менувајќи го обликот на островите. На пример, островите Влиланд и Амеланд низ вековите се поместени источно, губејќи го копното на една страна и добивајќи ново на друга.

Ваденското Море е значајно по богатата флора и фауна, особено птиците. Местото е зимувалиште за стотици илјади крајбрежни птици, патки и гуски, богато живеалиште за галеби и рибарки.

Фоки на островот Терсхелинг, Холандија

Поврзано

• Национален парк Ваденско Море
• Национален парк Ваденско Море (Хамбург)
• Национален парк Ваденско Море (Долна Саксонија)
• Национален парк Ваденско Море (Шлезвиг-Холштајн)
• Национален парк Ваденско Море (Данска)

Надворешни врски

• Vollmer, M. (2001). „Landscape and Cultural Heritage in the Wadden Sea Region - Project Report“. Wadden Sea Ecosystem. 12.
• Knottnerus, Otto S. (2005). „History of human settlement, cultural change and interference with the marine environment“.
• Secretariat of The Trilateral Cooperation on the Protection of the Wadden Sea
• Official Tourist Information for the Northernmost part of the National Park: The Danish Wadden Sea
• The Wadden Sea at the UNESCO World Heritage Centre
• Wadden Sea World Heritage
• Association of the Wadden Sea Island Municipalities in the Netherlands, Denmark and Germany