Пентархија

Пентархија, од грчки „Владеење на петтемина“, влијаела во создавањето на „Петте големи мориња“ или рани Епископии, кои ги претставуваат петте најголеми христијански центри во Средниот Век:

• Рим (св. Апостол Петар и Апостол Павле)
• Константинопол (св. Апостол Андреа)
• Антиохија (св. Апостол Петар)
• Александрија (св. Апостол Марко)
• Ерусалим (св. Апостол Јаков)

Првите четири градови, плус Ерусалим биле најголемите христијански центри во Римската Империја во 4 век, периодото кога Христијанството било официјално признаено и добило статус на рамноправна религија.

После седниот век и арапските освојувања, само Константинопол бил безбедно во држава која самата себе се нарекувала Римска Империја - Папата во Рим бил независен, Ерусалим и Александрија потпаднале под муслиманско владеење, додека Антиохија со векови продолжила да биде фронтна линија помеѓу Визанстиската Империја и Арапскиот Калифат. Со ова, но и со некои други тековни политичко-историски големи промени, идејата за постоење на пет најголеми административни центри на Христијанската Црква уште повеќе се оддалечила од реалноста.

Источно-православната Пентархија во 17 век

Кога во 1589г. метрополитска Москва го добила статусот на независна патријаршија (што значи дека повеќе не била подредена на пораниешната Визанстиска Екуменска патријаршија на Константинопол), Православието ја вклучувало неа во новата Пентахрија, сочинета од Константинопол, Москва (на местото на Католички Рим), Антиохија, Ерусалим и Александрија.

Други значења

Општо кажано, зборот „Пентархија“ се користи кога се говори за пет владетели, или пет моќи. Така, низ историјата има примери кога овој збор бил користен за опис на либералната пентахрија во Италија во 19 век, или петте големи Европски сили во 18 век и 19 век (Британија, Франција, Австрија, Прусија и Русија).