Јазол (единица): Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата

[проверена преработка]

Поново уредување →

Избришана содржина Додадена содржина

НагледноВикитекст

Во редови

Преработка од 14:47, 15 ноември 2011

Оваа статија се однесува на Јазол (појаснување). За други значења на поимот, погл. Јазол (единица) (појаснување).

Јазолот (крат. kn или kt) е единица за брзина еднаква на една наутичка милја (1.852 км) на час. Меѓународната хидрографска организација (IHO), каде членуваат сите поморски држави, ја претпочита кратенката kn;^[1] но, мошне застапена е и кратенката kt (множ. kts).^[2]^[3]. Јазолот како не е SI-единица, но е прифатен за употреба со единиците на SI.^[4] Оваа единица наоѓа поширока примена во светот во области како метеорологијата, морепловството и воздухопловството. На пример, бродот кој патува со 1 јазол долж некој меридијан поминува 1 минута географска должина за еден час. Единицата е наречена по јазлите на јажето на чиј крај е приврзан исечок од талпа наречен „лог“.^[5]

Дефиниции

1 меѓународен јазол =: 1 наутичка милја на час (по дефиниција),; 1,852 километри на час (точно),^[4]; 0,514 метри во секунда,; 1,151 милји на час (приближно).

Брзината на пливилата во однос на течностите во кои се движат (бродови и воздухоплови) се изразува во јазли. Ова важи и за брзината на тековите по кои се плови (брзината на приливните струи, речните струи и ветерот).

Споредба на позастапени единици за брзина
	м/с (m/s)	км/ч (km/h)	ми/ч (mph)	јазли (kn)	ст/с (ft/s)
1 м/с =	1	3,6	2,236936	1,943844	3,280840
1 км/ч =	0,277778	1	0,621371	0,539957	0,911344
1 ми/ч =	0,44704	1,609344	1	0,868976	1,466667
1 јазол =	0,514444	1,852	1,150779	1	1,687810
1 ст/с =	0,3048	1,09728	0,681818	0,592484	1

(со задебелено се означени прецизните вредности.)

Потекло

Сè до средината на XIX век, брзината на бродовите се мерела со лог. Оваа направа се состоела од исечок од талпа врзана за макара. Исечокот бил потежок од едната страна за да може да плута исправен и да биде неподвижен во однос на водата. Талпата се фрла во вода додека се движи бродот, и така макарата се почнува да се одмотува. Јажето имало по еден јазол на секои 47 стапки и 3 инчи (14,4018 м). Еден морнар ги броел јазлите, додека друг броел 30 секунди со песочен часовник (денес 28 секунди). Така, брзината се утврдувала според тоа колку јазли изминале за тој временски период^[6] Бројот на јазли потоа му се соопштувал на кормиларот. Мерејќи на овој начин, еден јазол е еднаков на 1,85166 км/ч (20,25 ин/с), што се разликува од денешната дефиниција за помалку од 0,02%.

Поврзано

Наводи

↑ Предлошка:Цмс (англиски)
↑ Предлошка:Цмс
↑ Кратенката kt се коси со истоветната кратенка за килотон во SI
↑ ^4,0 ^4,1 Предлошка:Цмс (англиски)
↑ „лог“ - Лексикон на македонскиот јазик, он.нет
↑ Oxford Companion to Ships and the Sea, стр. 454.

Kemp, Peter (editor). The Oxford Companion to Ships and the Sea. Oxford university Press, 1976. ISBN 0-19-282084-2

[1] Предлошка:Цмс (англиски)

[2] Предлошка:Цмс

[3] Кратенката kt се коси со истоветната кратенка за килотон во SI

[nonSi-4] 4,0 ^4,1 Предлошка:Цмс (англиски)

[5] „лог“ - Лексикон на македонскиот јазик, он.нет

[6] Oxford Companion to Ships and the Sea, стр. 454.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Ред 1: / Ред 1: @@
 {{другизначења4|Јазол (појаснување)}}
 [[Податотека:Speyer Handlog.jpg|мини|десно|Традиционален лог за мерење на јазлите]]
-'''Јазолот''' (крат. '''kn''' или '''kt''') е единица за [[брзина]] еднаква на една [[наутичка милја]] (1.852&nbsp;км) на [[час]]. [[Меѓународна хидрографска организација|Меѓународната хидрографска организација]] (IHO), каде членуваат сите поморски држави, ја претпочита кратенката ''kn'';<ref>{{цмс|url=http://www.nauticalcharts.noaa.gov/mcd/chartno1.htm |title = Графикон бр. 1: Положби, растојанија, насоки, компас|publisher=NOAA и Министерство за трговија на САД}}</ref> но, мошне застапена е и кратенката ''kt'' (множ. ''kts'').<ref>{{цмс | title=Google-ов дигитрон | url=http://www.google.com/search?q=kt | quote=1 kt = 0.514444444 m/s | accessdate=5 април 2009}}</ref><ref>Кратенката ''kt'' се коси со истоветната кратенка за [[тон|килотон]] во SI</ref>. Јазолот како не е [[Меѓународен систем на мерни единици|SI-единица]], но е прифатен за употреба со единиците на SI.<ref name="nonSi">{{цмс | title = Единици вон SI прифатени за употреба со единиците на SI, и единици на основа на фундаментални константи | work = Брошура на SI (VIII изд.) | publisher = [[Меѓународно биро за тегови и мерки]] | url = http://www.bipm.org/en/si/si_brochure/chapter4/table8.html | quote = Јазолот се дефинира како една наутичка милја на час.}} {{en}}</ref> Оваа единица наоѓа поширока примена во светот во области како [[метеорологија]]та, [[морепловство]]то и [[воздухопловство]]то. На пример, бродот кој патува со 1 јазол долж некој [[меридијан]] поминува 1 [[лачна минута|минута]] [[географска должина]] за еден час. Единицата е наречена по [[јазол|јазлите]] на јажето на чиј крај е приврзан исечок од талпа наречен „[[лог (инструмент)|лог]]“.<ref>[http://rechnik.on.net.mk/#/recnik/mk-leksikon/лог „лог“] - Лексикон на македонскиот јазик, он.нет</ref>
+'''Јазолот''' (крат. '''kn''' или '''kt''') е единица за [[брзина]] еднаква на една [[наутичка милја]] (1.852&nbsp;км) на [[час]]. [[Меѓународна хидрографска организација|Меѓународната хидрографска организација]] (IHO), каде членуваат сите поморски држави, ја претпочита кратенката ''kn'';<ref>{{цмс|url=http://www.nauticalcharts.noaa.gov/mcd/chartno1.htm |title = Графикон бр. 1: Положби, растојанија, насоки, компас|publisher=NOAA и Министерство за трговија на САД}} {{en}}</ref> но, мошне застапена е и кратенката ''kt'' (множ. ''kts'').<ref>{{цмс | title=Google-ов дигитрон | url=http://www.google.com/search?q=kt | quote=1 kt = 0.514444444 m/s | accessdate=5 април 2009}}</ref><ref>Кратенката ''kt'' се коси со истоветната кратенка за [[тон|килотон]] во SI</ref>. Јазолот како не е [[Меѓународен систем на мерни единици|SI-единица]], но е прифатен за употреба со единиците на SI.<ref name="nonSi">{{цмс | title = Единици вон SI прифатени за употреба со единиците на SI, и единици на основа на фундаментални константи | work = Брошура на SI (VIII изд.) | publisher = [[Меѓународно биро за тегови и мерки]] | url = http://www.bipm.org/en/si/si_brochure/chapter4/table8.html | quote = Јазолот се дефинира како една наутичка милја на час.}} {{en}}</ref> Оваа единица наоѓа поширока примена во светот во области како [[метеорологија]]та, [[морепловство]]то и [[воздухопловство]]то. На пример, бродот кој патува со 1 јазол долж некој [[меридијан]] поминува 1 [[лачна минута|минута]] [[географска должина]] за еден час. Единицата е наречена по [[јазол|јазлите]] на јажето на чиј крај е приврзан исечок од талпа наречен „[[лог (инструмент)|лог]]“.<ref>[http://rechnik.on.net.mk/#/recnik/mk-leksikon/лог „лог“] - Лексикон на македонскиот јазик, он.нет</ref>
 ==Дефиниции==