Релеј

РЕЛЕИ

Релеи е направа која се користи за прекинување или воспоставување на струјното коло по пат на електромагнет кој ги затвора и отвора струјните контакти. Ваква врста релеи се нарекува електромагнетски релеи. Во оваа врста постои и електронски релеи ( енг. solid state relay ) кај кое префрлување на струјното коло вршат полупроводничките елементи. Кај ваквиот тип релеи исто така е обезбедено физичко раздвојување на двата дела на колото, значи измеѓу нив нема никаква електрична врска. Електромагнетните релеи користат механичко поместување на сидрото како би ја обезбедил промената на положбата на колото ( улога на прекинувач ) , а кај електронските релеи најчесто се користат фотоосетливи елементи, често ЛЕД како давач на сигнал во примарното коло , а фототранзисторот како примач на сигнал во секундарното коло.

• ПРИНЦИП НА РАБОТА Електромагнетот обично се состои од многубројни намотки од бакрени жици на железното јадро. Кога струјата тече низ жиците ( примарно струјно коло ) , околу електромагнетот се ствара магнетно поле кое го привлекува железното сидро. Сидрото носи на себе електрични контакти, кои тогаш го отворат и затворат секундарното струјно коло ( струен круг ). Кога ке се прекине струјата низ електромагнетот, тој повеке не го привлекува железното сидро и тој се врака во почетна положба, обично со помош на пружини.Тие електрични контакти го прекинуваат или воспоставуваат струјното коло. • Врсти на релеи Постојат обични ( неутрални ) и поларизирани ( поларизовани ) електромагнетски релеи. Кај обичните, сидрото од железо ке биди привлечен независно од правецот на струјата , значи работат на наизменична и еднонасочна струја. Поларизираните релеи користат постојан ( пернаментен ) магнет , па се осетливи само на еден правец на струја. • Поделба по функција: Можат да бидат за општа употреба, автомобилски, телефонски, фреквентни, индукциони, струјни, струјно-напонски и др. • Контакти - Нормално отворени и нормално затворени контакти Повеќето релеи имаат повеке парови на контакти. За да се појасни работата на истиот , се зема дека е нормална положбата кога струјата не тече низ електромагнетот (Релеито е исклучено). Така ако е наведено одредениот пар на контакти да е нормално отворен , то значи дека овие контакти се отворени кога релеито е исклучено ( нема струја низ електромагнетот ) , а затворени кога релеито е вклучено. Обратниот случај вреди за нормално затворени контакти. • Тековни контакти Овозмужувањето на еднонасочна струја е тешко бидејки на секое разделување на контактите доаѓа до искрење. Кај наизменичната струја , струјата доаѓа до минимум 100 или 120 пати во секунда па контактите имаат подолг век на траење. Контактите се метални , често се обложени со слој од платина или сребро за подобра спроводливост. • Оперативни напон и струја Обично се дадени податоци слични на овие: 12 Vdc, 120 Vac, 3 A. То значи дека оперативниот напон на електромагнетот е 12 V еднонасочен напон, а контактите се предвидени за овозможување наизменичен напон 120 V , највисока струја не повеќе од 3 А. Често работните напони на електромагнетот ( калеми, примарно коло ) релеито се 5, 12, 24 V. Чести работни контакти се 12 и 24 V еднонасочен напон и 120 и 220 V наизменичен напон.