Физичка величина: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
нова |
с r2.7.1) (Бот Додава: ar, bg, ca, cs, de, en, et, fa, fi, fr, he, hi, hr, hu, id, it, ja, ka, ko, lb, lt, lv, ms, nl, nn, no, pl, pt, qu, ro, ru, simple, sk, sl, sr, sv, ta, uk, vi, zh |
||
Ред 33: | Ред 33: | ||
[[Категорија:Физички величини|*]] |
[[Категорија:Физички величини|*]] |
||
[[ar:كمية فيزيائية]] |
|||
[[bg:Физична величина]] |
|||
[[ca:Magnitud física]] |
|||
[[cs:Fyzikální veličina]] |
|||
[[de:Physikalische Größe]] |
|||
[[et:Füüsikaline suurus]] |
|||
[[en:Physical quantity]] |
|||
[[fa:کمیت فیزیکی]] |
|||
[[fr:Grandeur physique]] |
|||
[[ko:물리량]] |
|||
[[hi:भौतिक राशि]] |
|||
[[hr:Mjerna veličina]] |
|||
[[id:Besaran]] |
|||
[[it:Grandezza fisica]] |
|||
[[he:גודל פיזיקלי]] |
|||
[[ka:ფიზიკური სიდიდე]] |
|||
[[lv:Fizikāls lielums]] |
|||
[[lb:Physikalesch Gréisst]] |
|||
[[lt:Fizikinis dydis]] |
|||
[[hu:Fizikai mennyiség]] |
|||
[[ms:Kuantiti fizikal]] |
|||
[[nl:Natuurkundige grootheid]] |
|||
[[ja:物理量]] |
|||
[[no:Fysisk størrelse]] |
|||
[[nn:Storleik]] |
|||
[[pl:Wielkość fizyczna]] |
|||
[[pt:Grandeza física]] |
|||
[[ro:Mărime fizică]] |
|||
[[qu:Chhikan kay]] |
|||
[[ru:Физическая величина]] |
|||
[[simple:Physical quantity]] |
|||
[[sk:Fyzikálna veličina]] |
|||
[[sl:Fizikalna količina]] |
|||
[[sr:Физичка величина]] |
|||
[[fi:Suure]] |
|||
[[sv:Storhet]] |
|||
[[ta:இயற்பியல் பண்பளவுகள்]] |
|||
[[uk:Фізична величина]] |
|||
[[vi:Đại lượng vật lý]] |
|||
[[zh:物理量]] |
Преработка од 11:24, 21 декември 2010
Физичката величина е количествена карактеристика на еден објект или појава во физиката, или, пак, резултат од некое мерење. Се изразува како производ од бројната вредност {M} и мерната единица [M]
На пример, доколку имаме некаква моќност зададена како:
- P = 42,3 × 103 W = 42,3 kW,
тогаш во овој запис:
- Р — е ознаката за величината „моќност“
- 42,3 × 103 — нејзината бројна̀ вредност
- к — е ознака за десеткратната претставка „кило“, која одговара на 103
- W — е ознаката за ват, единица за моќност.
Во овој случај, под „мерење“ се подразбира процедура, при која на физичката величина и се придава бројна вредност, при што се прави споредба со соодветна на неа вредност, означена како стандардна (еталон). Поради ова, многу е важно да се установат стандардните вредности на основните физички величини. Тоа може да биде по различни начини и прифаќањето на еден начин е прашање на согласност. Списокот од стандардни вредности се нарекува систем на мерни единици.
Видови физички величини
Во зависност од математичкиот апарат кој се користи од страна на набљудувачот за оценка и мерење на физичките величини, тие се делат на скаларни, векторни и тензорни:
- скалари - се карактеризираат со фиксирана вредност (наречена уште и инваријант), без изразена насоченост и независни од набљудувачот. Пример за ваква величина е масата. Во класичната физика, масата, температурата, енергијата и густината на телата имаат постојана вредност за сите набљудувачи (за разлика од теоријата на веројатноста, каде енергијата и температурата зависат од набљудувачот, па затоа тие не се скалари);
- вектори - се карактеризираат со фиксирана вредност и насока, како на пример брзина, забрзување, сила. Тие се изразуваат на различен начин во зависност од референтниот систем на набљудувачот и за да се изедначат мерењата на различните набљудувачи е неопходно да се извршат векторски трансформации. Во класичната физика, интензитетот на електростатското поле е вектор (за разлика од теоријата на веројатноста, каде тој е тензор);
- тензори - карактеризираат такви својства на физичките објекти, кои при преод од еден референтен систем во друг имаат потреба од преобразби со тензори. Пример за тензорна величина е диелектричната пропусливост во нехомогена средина.
Во зависност од својството „адитивност“ на дадена величина во системот и неговите потсистеми, физичките величини се делат на екстензивни и интензивни:
- екстензивни се величините чии вредности во потсистемите се сумираат за да ја дадат вредноста во системот — на пример, маса, волумен;
- интензивни се величините чија вредност во потсистемите е еднаква со вредноста во системот — на пример, температура, притисок.
Исто така, постојат и физички величини кои не се ниту екстензивни, ниту интензивни — на пример, должина, сила, време.