Македонско движење и српската пропаганда

Македонското движење и српската пропаганда првите контакти ги остваруваат во средината на 70-те години на 19 век, а поголема заедничка соработка се забележува во текот на 80-те години на 19 век. До сорбаотка меѓу двете страни дошло поради отворениот Македонизам од страна на српската пропаганда, како и интересот на македонските дејци за помош против се повеќе засиленото настапување на бугарската црковно-просветната пропаганда во Македонија. Соработката меѓу двете страни траела до оној момент кога Македонците ги откриле вистинските намери на Белград и неговите пропагандисти

Причини

Странски пропаганди во Македонија
Бугарска пропаганда Бугарска егзархија Егзархиска групација во Македонија Бугарското тајно револуционерно братство Второ политичко одделени Бугарски централен акционен комитет Грчка пропаганда Етники Етерија Андартска провокација Елиномакедонски комитет Српска пропаганда Начертание Македонското движење и српската пропаганда Српско четничко движење Католичка пропаганда Конгрегација за пропаганда на верата Лазаристи Протестантска пропаганда Мис Елен Стон Романска пропаганда Отпор на Македонците кон туѓите пропаганди Обид на Егзархијата и Патријаршијата за поделба на Македонија Борба за Македонија Судир со бугарската пропаганда во врска со решавањето на црковното прашање

По обединувањето на кнежеството Бугарија и Источна Румелија доаѓа до засилување на Бугарската пропаганда во Македонија. Српските владеачки кругови истакнале дека треба да се преземат енергични мерки за заштита на српските интереси во Македонија од налетите на Бугарите . Биле преземени активности на различни нивоа, а тоа вклучувало и придобивање на Македонците на страната на Србија, а македонските дејци биле подготвени пак за соработка со секој кој би можел да им помогне да се трасира македонската идеја.

„

Српската националистичка пропаганда, со оглед на своите слаби позиции во Македонија, испратила свои најеминентни емисари со задача да ја проучат положбата во врска со натамошната дејност меѓу македонскиот народ. Во допир со македонскиот народ емисарите установиле дека нациоанлниот дух во Македонија стигнал до тој степен што и самиот Исус Христос да слезе од небото не може да го убеди Македонецот дека тој е Бугарин или Србин

“

Затоа српската пропаганда решила да ги придобие Македонците и преку нив да се загрозат интерсеите на Софија и да се подобрат позициите на Белград во Македонија. За да се постави бариера пред бугарските навлегувања во Македонија, Србите ја подржале идејата дека:

„

најглавната работа е Македонија да се помакедончи

“

Концепт за Македонизмот

Стојан Новаковиќ

Македонизмот како концепт бил дооформен од Стојан Новаковиќ. Тој сметал дека: српската пропаганда ќе постигне најголем успех ако на бугаризмот му го спротистави македонизмот како етапа за сузбивање на бугарската пропаганда во Македонија. Тој оваа своја идеја и ја предложил во 1888 година на својата влада во Белград . Истакнувајќи:

„

Бидејќи бугарската идеја, како што ни е познато, фати длабоки корени во Македонија, јас сметам дека речиси е невозможно сосем да се поколеба изнесувајќи ја спроти неа само српската идеја. Таа идеја, се плаша, нема да биде во сосотојба, како чиста и гола спротивност, да ја потисне бугарската идеја, па затоа на српската идеја ќе и биде помош некаков сојузник кој би бил остро против бугаризмот, а кој во себе би имал и елементи кои народот и народните чуства можат да ги повлечат со себе, отцепувајќи ги од бугаризмот. Тој сојузник го гледам во македонизмот или, во извесни мудро одбележани граници, во одгледување на македонскиот дијалект и македонската посебност. Нема ништо толку спротивно на бугарските тенденции како тоа. Со никого Бугарите не можат да дојдат во понепомирлива положба отколку со македонизмот

“

Со други зборови требало да се искористат патриотските чуства на Македонците против бугарската пропаганда и да се засилат позициите на Србите во Македонија.

Подршка за македонското движење

Уште во 1875 година во Белград на државна сметка бил објавен вториот речник на Ѓорѓија Пулевски, а со посредство на македонецот Димитар Алексиевич во 1879 година се започнало со издавањето на календарот Вардар. Овој календар бил пишуван на мешан српско-македонски јазик (галички говор), а преку него се настапувало против бугарската пропаганда во Македонија .