Спанци
| Спанци Φανός | |
|---|---|
  Спанци | |
|
Местоположба во областа   Спанци | |
| Координати: 40°40.25′N 21°36.6′E / 40.67083° СГШ; 21.6100° ИГД | |
| Земја | Грција |
| Област | Западна Македонија |
| Округ | Лерински |
| Општина | Суровичево |
| Општ. единица | Суровичево |
| Надм. вис. | 650 м |
| Население (2011)[1] | |
| • Вкупно | 87 |
| Часовен појас | EET (UTC+2) |
| • Лете (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
Спанци (грчки: Φανός, Фанос; до 1926 г. Σπάντσα, Спанца или Σπάντσι, Спанци[2]) — село во Леринско, Егејска Македонија, денес во општината Суровичево на Леринскиот округ во областа Западна Македонија, Грција. Населението брои 87 жители (2011).
Географија[уреди | уреди извор]
Селото е сместено 32 км југоисточно од Лерин, 7 км западно од Суровичево и 3 км од Горно Врбени. Лежи во областа Сариѓол, во подножјето на планината Вич.
Историја[уреди | уреди извор]
Праисторија[уреди | уреди извор]
На 3 км јустоисточно од селото во месноста Ливада има остатоци од праисториска населба од неолитот и раното бакарно време. На рид половина километар источно од Спанци има и другоаа праисториска населба, исто така од бакарно време. Во месноста Тумба Ливада стојат остатоци од градба од византиско време.
Во Отоманското Царство[уреди | уреди извор]
Во минатото селото било населено исклучиво со Македонци.[3] Кон крајот на XVIII век Али-паша Јанински во Спанци и соседното Гулинци почнал да населува Турци-Јуруци кои со време го истиснале домородното македонско население. На крајот од XIX век Спанци е забележано како турско-ромско муслиманско село. Во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Спанци (Spantzi) имало 25 домаќинства со 67 жители Македонци,[4][5] што е веројатно погрешен или мошне стар податок, од времето пред иселувањето на Македонците.
Во 1889 г. Стефан Верковиќ напишал за Спанци:
| „ | Село Спанче со 50 муслимански куќи, од кои се зема 7.250 пијастри данок. Сместено е во рамницата. Жителите се занимаваат со земјоделство.[6] | “ |
Според Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“), Спанци во 1900 г. имало 120 Турци и 60 Роми.[7] Во следниот период во селото се доселиле две македонски семејства. Според српскиот географ Боривое Милоевиќ, пред Балканските војни Спанци се состоело од 25 турски и 2 македонски куќи.[3]
На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Спанци се води како мешано македонско-турско село во Леринската каза на Битолскиот санџак со 38 куќи.[8]
Во Грција[уреди | уреди извор]
По Балканските војни во 1913 г. селото е припоено кон Грција согласно Букурешкиот договор. Истата година во селото живееле 162 лица, кои во 1920 г. броеле 142.[3] Во 1920-тите турското население е иселено во Турција по сила на Лозанскиот договор, а на нивно место се доведени грчки колонисти од Кавказ и Власи од Влашка Блаца, Кајларско. Подоцна во Спанци се доселиле уште македонски семејства од околните села. Во 1926 г. селото е преименувано во Фанос.[9] Така, во 1928 г. Спанци повторно станало мешана населба, овојпат со македонско, влашко и грчко доселеничко население — вкупно 122 жители.[3]
Население[уреди | уреди извор]
Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:
| Година | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 165 | 148 | 160 | 192 | 139 | 143 | 137 | 87 |
- Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија
Стопанство[уреди | уреди извор]
Селото произведува жито, тутун и грозје, а делумно и сточарски преработки.[3]
Личности[уреди | уреди извор]
- Починати во Спанци
- Доне Липитков (1875 – 1905) — револуционер
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Попис на населението од 2011 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
- ↑ Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Σπάντσα -- Φανός
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Симовски, Тодор (1998). Населените места во Егејска Македонија : географски, етнички и стопански одлики. II дел. Скопје: Институт за национална историја. стр. 177.
- ↑ Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ „Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995.
- ↑ Верковичъ, С.И. „Топографическо-этнографическій очеркъ Македоніи“. СПб, 1889, стр. 153.
- ↑ Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 250.
- ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 27.
- ↑ „Δημήτρης Λιθοξόου. Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας 1919 - 1971“. Архивирано од изворникот 20 јуни 2012. Посетено на 20 јуни 2012.
| ||||||||||||||||||||||||||||||