Скопска Каза

Скопската каза била каза во Македонија во состав на Отоманското Царство, третостепена административно-управна единица, која постоела во 19 и почеток на 20 век. Скопската каза била дел од Скопскиот санџак, кој пак бил дел од Косовскиот вилает). Центар на казата бил градот Скопје, и оттука со казата управувал османлиски чиновник кајмакам. Бидејќи Скопје било центар и на Скопскиот санџак, во градот престојувал и управникот на санџакот, мутесарифот, а од 1888 година, кога Скопје станало центар на Косовскиот вилаета, тука живеел и косовскиот валија.

Географија[уреди | уреди извор]

Казата зафаќала површина од 1.850км². На север граничела со Качаничката и Гниланската каза, на исток со Кумановската каза, на југо-исток со Штипската каза, на југ со Велешката каза, на југо-запад со Прилепската каза и на запад со Тетовската каза.

Во средишниот дел била Скопската Котлина, а околу нејзе биле планините: Китка, Караџица, Голешница, Жеден, Градиштанска планина и Црна Гора. Низ казата протекувале реките: Треска (Голема), Вардар, Лепенец, Пчиња, Маркова Река, Кадина Река, Серава и други помали.

Организација и населени места[уреди | уреди извор]

Казата во XIX век[уреди | уреди извор]

Бидејќи казата зафаќала голема површина, а за подобро функционирање, била поделена на нахии: Блатија, Кара Даг, Дервент, Каршијак и Град Скопје. Организацијата и населението во 1832/1833 било следнoто^[1]^[2]:

Град Скопје
Број	Име на маало	Население
0^[3]	Кале	10
1	Хоџа Шемс	74
2	Џами Атик	282
3	Мурадије	80
4	Ине Бег	152
5	Ибни Чини	152
6	Ибни Омер	314
7	Худаверди	200
8	Ибни Меџри	120
9	Хатунџиклер	276
10	Исакие	130
11	Хаџи Гази	200
12	Хаџи Балабан	136
13	Егит Паша	588
14	Хаџи Таџедин	182
15	Кара Капуџу	224
16	Џедид Иса-Бег со шеик Рамазан	310
17	Хаџи Мудидин	204
18	Хаџи Јонус	268
19	Капуџи Хамза	368
20	Искендер Гази	174
21	Ибни Коџаџик	268
22	Касим Гази	288
23	Исмаил Војвода	142
24	Кебир Мехмед Челеби	490
25	Ибни Мухтесеб	240
26	Емир Хоџа	66
27	Хазнедар Исмаил	108
28	Ибни Шахин	114
29	Ибни Пајко	900
30	Хаџи Лала	100
31	Хаџи Касим	48
32	Уруч Паша	328
33	Дубаг Шахин	294
34	Ќатиб Шахин	448
35	Дервишан	74
36	Пазар Баши	132
37	Мухидин Челеби	38
38	Хаџи Хајредин	82
39	Гази Ментеш	460
40	Хараџи Салахедин	724
41	Суќутли	52
42	Кади Чаирли	50
43	Булбул Заим	44
44	Јени Маало	188
45	Топхане	140
ВКУПНО	Град Скопје	10262

Блатија
Број	Име на село	Муслимани	Христијани	Вкупно
1	Идриз	8	112	120
2	Капланли	32	158	190
3	Крушица	132	0	132
4	Д. Ѓурелери	186	126	312
5	Г.Ѓурелери	394	342	736
6	Студена Бара	80	300	380
7	Рахманли	256	160	416
8	Грушино	228	0	228
9	Текија	46	84	130
10	Аџарлар	80	198	278
11	Ќојлиџе	50	200	250
12	Ибрахим	12	172	184
13	Орланци	86	0	86
14	Мојанце	200	0	200
15	Бара	198	0	198
16	Истрачинче	84	68	152
17	Раштак	74	252	326
18	Љуботен	196	60	256
19	Јазирце	46	52	98
20	Кереметлик	0	92	92
21	Маџарлик	0	120	120
22	Трубарево	0	74	74
23	Урумлер	0	200	200
24	Наово	0	82	82
25	Огјанче	0	108	108
26	Јакошево	0	196	196
27	Таор	0	68	68
28	Новосел	0	126	126
29	Блаце	0	178	178
30	Кожле	0	520	520
31	Бехадир	0	138	138
32	Летефче	0	118	118
33	Брезниче	0	284	284
34	Градманци	0	100	100
35	Жидмир	0	298	298
36	Сушица	0	574	574
37	Дивље	0	408	408
38	Крушниче	0	178	178
39	Ага	0	210	210
40	Делихферли	0	288	288
41	Бучин	0	300	300
42	Емир Шахли	0	66	66
43	Бијикли	0	180	180
44	Иржениче	0	130	130
45	Ајватли	0	316	316
46	Виниче	0	152	152
47	Харачине	0	212	212
48	Кади Ќој	0	298	298
49	Емир Ханли	0	98	98
50	Бернарче	0	92	92
51	Бехлул Бег	0	240	240
52	Хасан Бег	0	176	176
53	Инџиково	0	68	68
54	Стајковче	0	44	44
55	Црешево	0	344	344
56	Рокомија	0	20	20
57	Булачани	0	564	564
58	Девиче	0	434	434
ВКУПНО	Блатија	2388	9944	12332

Кара Даг
Број	Име на село	Муслимани	Христијани	Вкупно
1	Бу Тел	0	140	140
2	Радушхане	0	262	262
3	Лопушане	0	42	42
4	Љубанци	0	446	446
5	Побожје	0	282	282
6	Кучевиште	0	980	980
7	Мирковци	0	412	412
8	Бродец	0	178	178
9	Бањани	0	348	348
10	Горњане	0	92	92
11	Чучер	0	314	314
12	Глуво	0	340	340
13	Бразда	0	300	300
14	Горно Оризари	24	40	64
15	Долно Оризари	0	20	20
16	Вејсибег	0	146	146
17	Блаце	344	0	344
18	Танушевци	134	0	134
19	Брест	386	0	386
20	Никиштани	114	38	152
21	Кучково	0	252	252
22	Вучи Дол	0	280	280
23	Орман Едхем Бег	0	92	92
24	Јени Чифлик	0	162	162
25	Грачани	122	0	122
26	Горно Свиларе	6	90	96
27	Долно Свиларе	224	46	270
28	Оризари Челтук	0	156	156
29	Ивлахлар	0	42	42
30	Злокуќани	0	148	148
31	Бардовци	0	90	90
32	Кондово	56	0	56
ВКУПНО	Кара Даг	1410	5738	7148

Каршијак
Број	Име на село	Муслимани	Христијани	Вкупно
1	Акбаш	0	452	452
2	Орешани	0	174	174
3	Зелениково	0	198	198
4	Градовци	0	216	216
5	Драчево	0	820	820
6	Хаџово	0	6	6
7	Кара Хаџи	0	6	6
8	Љубош	0	92	92
9	Варвара	0	42	42
10	Сушица	0	24	24
11	Манастир	0	10	10
12	Осинчене	0	100	100
13	Пуста Брезница	0	186	186
14	Говрлево	0	174	174
15	Г.Соње	0	170	170
16	Д.Соње	0	332	332
17	Добри Дол	0	258	258
18	Усје	0	148	148
19	Екши Су	0	64	64
20	Г.Водно	0	108	108
21	Д.Водно	0	120	120
22	Тавталиџе	0	102	102
23	Ман. Нерези	0	5	5
24	Стракабче	52	0	52
25	Смесница	62	0	62
26	Гумалево	92	0	92
27	Добрино	116	0	116
28	Дејковец	94	0	94
29	Тисовица	102	0	102
30	Палиград	106	0	106
31	Црвена Вода	86	0	86
32	Г.Количани	288	0	288
33	Д.Количани	306	0	306
34	Пагаруша	224	14	238
35	Вртекица	292	0	292
36	Вржале	120	0	120
37	Рамни Габер	120	0	120
38	Морани	288	174	462
39	Студеничани	318	0	318
40	Батинци	76	90	166
41	Малчиште	54	4	58
42	Драчевица	96	0	96
43	Умово	130	0	130
44	Цветово	182	0	182
45	Ехлово	272	0	272
46	Црн Врв	160	0	160
47	Држилово	292	0	292
48	Патишка	250	200	450
49	Јаболци	32	34	66
50	Света Петка	92	0	92
51	Барово	110	106	216
52	Алдинци	12	0	12
53	Ракотинци	2	202	204
54	Сопиште	2	208	210
55	Нерези	144	192	336
56	Крушопек	212	0	212
57	Грчец	94	0	94
58	Шишево	64	176	240
59	Хусеин Шах	18	102	120
60	Матка	94	50	144
ВКУПНО	Каршијак	5054	5359	10413

Дервент
Број	Име на село	Муслимани	Христијани	Вкупно
1	Рашче	554	0	554
2	Копаница	392	0	392
3	Бојане	462	0	462
4	Буковиќ	334	2	336
5	Чајлане	222	0	222
6	Семениште	156	0	156
7	Арнавуд	134	0	134
8	Глумово	134	32	166
ВКУПНО	Дервент	2388	34	2422

Целата каза се проценува дека имала 18392 (43,19%) муслимани, 24181 (56,81%) христијани, односно 42577 вкупно жители.^[4]

Казата во XX век[уреди | уреди извор]

Скопската каза опфаќала 148 села и градот Скопје, односно опфаќала голема територија. Населението на почеткот на 20 век било етнички и конфесијално мешано. Муслиманите кои живееле во оваа каза по потекло биле Турци, Македонци, Албанци, Черкези и муслимански Цигани. Христијанското население било со словенско потекло, но било поделено на верници на Цариградската патријаршија и на Бугарската егзархија.^[5]

Скопската каза броела вкупно 34,862 жители. Се состоела од следните населени места:

Скопска Црна Гора

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ Османлиски документи за историјата на Македонија - пописи од XIX век на христијанското население - Скопски Санџак, каза Скопје. Скопје: д-р Емил Крстески. 2021.
↑ Османлиски документи за историјата на Македонија - пописи од XIX век на муслиманското население - Скопски Санџак, каза Скопје. Скопје: д-р Емил Крстески. 2020.
↑ Тврдината не била нумерирана како маало, таму живееле најважните луѓе.
↑ Без еврејското население.
↑ Makedonija. Etnografija i statistika - 2.26

[1] Османлиски документи за историјата на Македонија - пописи од XIX век на христијанското население - Скопски Санџак, каза Скопје. Скопје: д-р Емил Крстески. 2021.

[2] Османлиски документи за историјата на Македонија - пописи од XIX век на муслиманското население - Скопски Санџак, каза Скопје. Скопје: д-р Емил Крстески. 2020.

[FOOTNOTEТврдината_не_била_нумерирана_како_маало,_таму_живееле_најважните_луѓе-3] Тврдината не била нумерирана како маало, таму живееле најважните луѓе.

[FOOTNOTEБез_еврејското_население-4] Без еврејското население.

[5] Makedonija. Etnografija i statistika - 2.26

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]