Руски глад (1601–1603)

Москва 1601 на гравура од 19 век. век.

Руски глад (1601–1603) — раздобје на слаба жетва во Русија за време на смутното време. Неродните три години и гладот одзеле неколку стотици илјади животи. Гладот можеби бил главниот катализатор за општествените немири за врем на смутното време и посредно придонел за падот на царот Борис Годунов, подемот на Лажниот Дмитриј и Востанието на Болотников.

Последици

Иако обработливото земјиште во Русија било многу пространо, квалитетот на почвата бил слаб (дебелина до 8 см, со 1-4% хумус), методите на одгледување биле примитивни, а сезоната без мраз траела од средината на мај до крајот на септември, ретко повеќе од 120 дена. Зимскиот 'рж бил основна култура, со принос од најмногу 3 зрна по посеано зрно, половина од оној во Западна Европа во 15 век. Зеленчукот што се одгледувал вклучувал зелка, краставици, грашок, репа и кромид, додека печурки, капини и лешници се собирале од шумите. Добитокот не можел да се храни во текот на зимата, па затоа месото се јадело ретко, рибата почесто, а медовината се пиела. Кокошките неселе само едно јајце неделно. Земајќи ги предвид редовните плаќања кон државата и земјопоседникот, руските селани биле на работ на глад дури и во нивните плодни години.

Последователни неродни години

Според современиците, во неплодните години од 1601-1603 година се јадело сè: „трева, мртви животни, кучиња, кора од липа, кора од бука“. Многу гладни селани почнале да се занимаваат со разбојништво. Се појавил и канибализам, а потоа чумата ги погодила гладните.Изгладнетиот народ навалил во Москва: според некои хроники, само во Москва од глад умреле 120.000 луѓе (некои извори наведуваат дури 500.000 луѓе). Во есента 1603 година. Војската го задушила селското востание во околината на Москва, што го предводел разбојникот Хлопко, а помали бунтови биле задушени низ цела Русија.

Руското земјоделство во XVI-XVII век

Царот Борис Годунов се заинтересирал за сиромашните, а кога настапила лоша година и глад, наредил житото од државните житници да се дели бесплатно на гладните и презел големи јавни работи за да им помогне на оние на кои им е потребна помош. Сепак, суеверните луѓе ширеле приказни дека гладот во Русија бил Божја казна за гревот на царот - необјаснетата смрт на царевичот Димитриј Иванович во 1591 година.

Долготрајниот глад го фрлил народот во очај, па дури и довел до канибализам. Поради глад, масовно количество робови биле протерани од своите домови од страна на нивните господари. Овие маси образувале цели чети разбојници, дури и во близина на самата Москва, додека друг дел од нив избегале преку границата, во Украина, која била во немири и само чекала знак за упад. Овој долгоочекуван знак го дала личност со нејасно и непознато потекло, Лажниот Димитриј.