Ристo Вукановиќ

Ристо Вукановиќ (Буговина (или Бусовина?)^[1] близина на Требиње, Херцеговина, 3 април 1873-Париз, 7 јануари 1918) бил српски импресионистички сликар.

Биографија[уреди | уреди извор]

Се родил на 3 април 1873 година во Буговина, Херцеговина. Основно училиште учел во Турн Северин^[2] во Романија, а гимназија во Белград. 1890 година cе запишал како државен стипендист на Сликарската академија во Санкт Петербург, а по една година се преселил во Минхен, каде што ги продолжил студиите, прво кај Антон Ајбе, а потоа на локалната уметничка академија кај Вагнер. По четири годишното студирање и дружење со Ајбе, уметниците Ристо и Бабета Бахмајер,^[3] (германка позната како Бета), се венчале во 1898 година. Ристо истата 1898 година дошол со својата Бета во Белград, каде што бил назначен за учител по вештини во Првата гимназија.

По смртта на Кирил Кутлика во 1899 година, Ристо презел попис на неговото уметничко училиште, организирал часови за модерна основа и со истите субвенции која ја имала училиштето на Кутлик, ја почнал училишната работа со неговата сопруга Бета Вукановиќ (април 17, 1900 година). Во 1902 година, семејството Вукановиќ изградиле куќа со двојна намена.^[4] Тоа била нивната семејна куќа на улицата Капетан Мишина бр.13 и седиштето на сликарското училиште. Тоа била првата и единствена куќа изградена за потребите на сликарското училиште.^[5] Од тоа училиште подоцна се развила Кралската уметничка школа во Белград, а подоцна и Факултетот за применети уметности. Куќата била прекрасно украсена со слики и фрески. Бета насликани алегории, музи на уметноста: Музика, сликарство и играње.

Од 20 септември 1898 година во салата на Народното собрание, своите дела ги изложиле тројца наши млади уметници кои штотуку пристигнаа од училиште во Минхен:Бета Вукановиќ, Ристо Вукановиќ и вајарот Симеон Роксандиќ. Пред тоа белграѓаните речиси никогаш немале можност да видат ваква изложба. 1899 година тој и неговата сопруга, сликарката Бета Вукановиќ, отвориле приватно уметничко училиште по смртта на основачот на првото сликарско училиште во Белград, Цирил Кутљика, а ова училиште било претворено во државен поточно субвенциониран институт, Кралската уметничка школа во Белград. Тој бил еден од основачите на Лада. Излагал на сите тогашни југословенски изложби, а во 1914 година учествувал на изложбата во парискиот салон. Познати се неговите слики: „Дахије“ и „Молива“. Најмногу правел портрети и слики со историска тематика и бил еден од најзначајните претставници на минхенската импресионистичка школа.

За време на Првата светска војна, кога се случил распадот на државата Србија, брачната двојка Вукановиќ отишла со народот на „засолниште“. По некое време поминато во Солун, Атина и Марсеј пристигнале во Париз. За време на војната, Ристо вршел должност на српските училишта во Франција.^[6] Сликарот Вукановиќ починал во санаториум во 1918 година и бил погребан на воените гробишта во Тиеу во Париз, каде што биле погребани речиси 750 српски војници, ранети на различни боишта во Првата светска војна, а потоа префрлени на лекување во Франција, каде што починале.

Главни дела[уреди | уреди извор]

Дахије (Народен музеј во Белград)
Молитва (Музеј во Загреб)
Портрет на г-ѓа К. З. (Музеј во Софија)
Портрет на професорот Вулиќ, г-ѓа Вукановиќ (мајката на сликарот), Автопортрет итн.