Привремено извршно тело на Обединетите нации
| Западна Нова Гвинеја |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
 |
||||||
| Главен град | Џајапура | |||||
| Валута | Netherlands New Guinean gulden | |||||
Привремена извршна власт на Обединетите нации (УНТЕА)/ Безбедносни сили на Обединетите нации во Западна Нова Гвинеја (УНСФ) — основана во текот на октомври 1962 година во согласност со резолуцијата 1752 на Генералното собрание како што се барало во членот два од Њујоршкиот договор за администрација на поранешна Холандска Нова Гвинеја . Администрацијата на УНТЕА завршила на 1 мај 1963 година.
Историја[уреди | уреди извор]
Западна Нова Гвинеја станала во фокусот на политичкиот спор меѓу Холандија и Индонезија по признавањето на независноста на Индонезија. Индонезиската страна тврдела дека територијата е нејзина, додека холандската страна дека нејзините жители не се Индонезијци и дека Холандија ќе продолжи да ја администрира територијата сè додека не биде способна за самоопределување.
Во мај 1959 година дипломат на САД предложил шема за користење на „специјално доверителство на Обединетите нации над територијата за ограничен број години, на крајот од кој период суверенитетот ќе и се предаде на Индонезија“;[1]
Индонезија започнала да слетува падобрани на територијата на Западна Нова Гвинеја во декември 1961 година, што предизвикало политичка криза меѓу Холандија и Индонезија. Соединетите држави посредувале во спорот и ова довело до потпишување на Њујоршкиот договор во септември 1962 година.
Договорот понудил трансфер на администрацијата од Холандија во привремен орган на Обединетите нации на 1 октомври 1962 година и им дал дискреција на Обединетите нации да ја пренесат целата или дел од администрацијата во Индонезија. Генералното собрание на Обединетите нации го одобрил договорот и ја прифатил администрацијата на 21 септември 1962 година во резолуцијата 1752 на Генералното собрание; и на 1 мај следната година прифатил ја пренесе администрацијата на територијата во Индонезија. Договорот, исто така, вклучувал гаранции од страна на Индонезија за практиките што би ги користеле доколку Обединетите нации изберат да ја пренесат администрацијата во Индонезија, меѓу гаранциите било и ветувањето дека сите мажи и жени од Западна Нова Гвинеја, кои не биле странски нации, ќе имаат право да гласаат во акт за слободен избор во подоцнежна фаза за утврдување на постојан статус на територијата.
Мисијата на Обединетите нации (УНТЕА) првично била предводена од Хосе Ролц-Бенет од Гватемала, а потоа од Џелал Абдох од Иран, кој служел како администратор. Покрај цивилната администрација, УНТЕА имаала и мировна улога преку воени набудувачи.
Деветнаесет поштенски марки, како и некои поштенски работи за канцелариски материјал, биле издадени од УНТЕА. Овие биле создадени со препечатење на постојните залихи на изданија на Холандиска Нова Гвинеја.[2] Во тоа време, пакетите со сите марки биле продадени во седиштето на ООН од страна на управата на Обединетите нации и тие останале лесно достапни на малопродажниот пазар.
За време на седуммесечниот период на транзиција, холандските државни службеници полека биле повикани во Холандија и заменети со локални и индонезиски службеници. Било договорено по пренесувањето на овластувањата, Е.Ј.Бонај, член на Советот на Нова Гвинеја, да биде назначен за прв гувернер на Индонезија.
Пренесувањето на власта се случило на 1 мај 1963 година и Западна Нова Гвинеја станала провинција во Индонезија позната како Ириан Барат, подоцна преименувана во Ириан Јаја .
Ова било прв пат во својата историја Обединетите нации да преземат директна административна одговорност за некоја територија. Обединетите нации продолжиле да преземаат слични мисии во Камбоџа (УНТАК), Хрватска ( УНТАЕС ), Косово ( УНМИК ) и Источен Тимор ( УНТАЕТ ).
Администратори на ООН[уреди | уреди извор]
| Администратор | Националност | Мандат на мандатот |
|---|---|---|
| Хосе Ролц-Бенет | Гватемала | 1 октомври 1962 година - 15 ноември 1962 година (в.д.) |
| Џалал Абде | Иран | 15 ноември 1962 година - 1 мај 1963 година |
Поврзано[уреди | уреди извор]
- Список на територии управувани од Обединетите нации
- Република Западна Папуа
Користена литература[уреди | уреди извор]
- ↑ Foreign Relations of the United States, 1958–1960, Indonesia, Volume XVII; 203. Despatch From the Embassy in Indonesia to the Department of State
- ↑ „UNTEA (UNITED NATIONS TEMPORARY EXECUTIVE AUTHORITY)“. Архивирано од изворникот на 4 February 2009. Посетено на 14 March 2010.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Обединетите нации - Западна Нова Гвинеја УНСФ
- Списание „Тајм“, октомври / 1962 година Архивирано на 23 август 2013 г.
- Папуанско самоопределување - историски корени XI
- Папуанско самоопределување - историски корени XII
- УНТЕА и УНРВИ: Вклучување на Обединетите нации во Западна Нова Гвинеја во текот на 60-тите години на минатиот век Архивирано на 5 февруари 2018 г.