Прејди на содржината

Пребиотик

Од Википедија — слободната енциклопедија
Кртола артичока од која се добива инулин

Пребиотици — посебен вид несварливи влакна и други супстанции кои обезбедуваат соодветна средина во цревата за раст на бактериите на цревната флора.[1]

Дефиниции - пробиотик и синбиотик

[уреди | уреди извор]

Пробиотиците се живи микроорганизми, или микробни состојки на храната, кои се консумираат во соодветни количини и чие присуство во човечкото тело благотворно влијае на одржување на здравјето.

Синбиотиците се комбинација на пробиотици и пребиотици, во кои пробиотиците и пребиотиците делуваат синергиски (го засилуваат ефектот).[2]

Историја

[уреди | уреди извор]

Концептот на пребиотици датира од 1980-тите, кога диеталните влакна составени од јаглехидрати кои луѓето не можат да ги сварат, како што се резистентен скроб, полисахариди без скроб (целулоза, хемицелулоза, пектини, гуми за џвакање и слуз) и олигосахариди и сахариди како што се фруктоолигосахариди (подгрупа на инулин со степен на полимеризација помал од десет), галактоолигосахариди (со степен на полимеризација помеѓу два и осум) и ксилоолигосахариди (со степен на полимеризација помеѓу два и десет) кои го поттикнуваат развојот на одредени бактерии во цревниот тракт.[3][4]

Општи информации

[уреди | уреди извор]
Кртола на јакон која традиционално се одгледува на Блискиот Исток, Средните Анди во Колумбија и во Аргентина. Освен што е функционална храна, се користи за лекување на висок холестерол и дијабетес, бидејќи туберкулите содржат многу фруктан, главно инулин и фрукто-олигосахариди (FOS), соединенија отпорни на желудочни сокови и кои минуваат низ дигестивниот тракт без да метаболизација, обезбедувајќи помалку калории и извршувајќи слични функции како храната што содржи диетални влакна. Може да се смета и за пробиотска храна.

Пребиотиците не се живи организми, туку супстанции кои човечкото тело не ги разградува. Нивното распаѓање започнува дури во дебелото црево под влијание на бактерии. Нивните производи од распаѓањето ги уништуваат патогените организми и го поттикнуваат растот на нормалната цревна флора.[5]

Најпознатиот пребиотик е инулинот, полисахарид кој се состои од Д-фруктоза и мала количина (2-3%) од Д-гликоза. Инулинот го поттикнува растот на бактериите на млечна киселина (пробиотици).

Прекумерното внесување на производи кои содржат инулин може да доведе до надуеност и гасови. Поради неможноста за варење на инулинот во желудникот и тенкото црево, неговиот ефект врз нивото на шеќер во крвта е минимален, бидејќи не се разложува на моносахариди, па може да го користат и лица со шеќерна болест.

Инулинот во организмот ја подобрува апсорпцијата на калциум.

Функција

[уреди | уреди извор]

Повеќето истражувања за пребиотиците се сосредоточувале на ефектите што ги имаат пребиотиците врз бифидобактериите (кои се чувствителни на ефектите на најчесто користените антисептици и средства за дезинфекција) и лактобацилите.[6][7][8] Овие бактерии се нагласени како клучни пребиотици и корисни бактерии во цревата, бидејќи тие можат да имаат неколку корисни ефекти врз домаќинот во смисла на подобрување на варењето (вклучувајќи, но не ограничувајќи се на подобрување на апсорпцијата на минералите)[9] и ефикасноста и внатрешната сила на имунолошкиот систем.[10]

Јужноамерикански зеленчук се одгледува поради огромните кртоли слични на далии, кои може да се јадат како водени костени или да се изгмечат и да се намалат за да се направи замена за јаворов сируп без калории.

Се покажало дека и бифидобактериите и лактобацилите имаат различни пребиотски особености и селективно ферментираат пребиотски влакна врз основа на ензими својствени за популацијата на овие бактерии.[11] Така, лактобацилите претпочитаат инулин и фруктоолигосахариди,[12] додека бифидобактериите покажуваат посебност за инулин, фруктоолигосахариди, ксилоолигосахариди и галактоолигосахариди.[11]

Производот што ги поттикнува бифидобактериите е опишан како бифидоген чинител, концепт кој се преклопува со, но не е идентичен со пребиотикот. Истражувањата исто така покажале дека пребиотиците, освен што го поттикнуваат растот на корисни цревни бактерии, исто така можат да го спречат растот на штетните и можно патогени микроби во цревата,[6][13] како на пр. клостридии.[6]

Механизам на дејство

[уреди | уреди извор]

Ферментацијата е главниот механизам на дејство со кој пребиотиците користат корисни бактерии во дебелото црево.[6][14][15] И бифидобактериите и лактобацилите се бактериски популации кои користат сахаролитички метаболизам за да ги разградат супстратите.[6]

Бифидобактерискиот геном содржи многу гени кои кодираат ензими кои ги модифицираат јаглехидратите, како и гени кои кодираат протеини за навлегување на јаглехидрати.[14] Присуството на овие гени покажува дека бифидобактериите содржат специфични метаболички патишта специјализирани за ферментација и метаболизам на олигосахариди или пребиотици од растително потекло.[14] Овие патишта во бифидобактериите на крајот произведуваат масни киселини со кратка верига,[6][14][15] кои имаат различни физиолошки улоги во функциите на телото.[7][16]

Метагеномски, метаболомски, гликомични и други омични пристапи и напредок во аналитичката хемија, како и клиничките проучувања на луѓе, веројатно ќе дадат нови сознанија за механизмите со кои пребиотиците функционираат in vivo.[17] Дури и ако може да се постигне консензуална дефиниција, таа ќе треба да биде доволно флексибилна за да се приспособат на неизбежните нови откритија во биологијата на цревата. Инаку, науката за ефектите на пребиотиците врз микробиотата и здравјето на домаќинот може едноставно да ја надмине дефиницијата. На крајот на краиштата, за научниците и ненаучниците, како и за индустријата и регулаторите, решавањето на дефиницијата за пребиотици е неопходно за да се овозможи континуирана употреба на изразот.

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ Gibson, G. R.; Roberfroid, M. B. (1995). „Dietary modulation of the human colonic microbiota: introducing the concept of prebiotics“. J Nutr. 125 (6): 1401–1412. doi:10.1093/jn/125.6.1401. PMID 7782892..
  2. ↑ Rastall, R. A.; Maitin, V. (2002). „Prebiotics and synbiotics: towards the next generation“. Curr Opin Biotechnol. 13 (5): 490–496. doi:10.1016/S0958-1669(02)00365-8. PMID 12459343.
  3. ↑ Tsai, Yu-Ling; Lin, Tzu-Lung; Chang, Chih-Jung; Wu, Tsung-Ru; Lai, Wei-Fan; Lu, Chia-Chen; Lai, Hsin-Chih (2019). „Probiotics, prebiotics and amelioration of diseases“. Journal of Biomedical Science. 26 (1): 3. doi:10.1186/s12929-018-0493-6. PMC 6320572. PMID 30609922.
  4. ↑ Dieterich, Walburga; Schink, Monic; Zopf, Yurdagül (2018). „Microbiota in the Gastrointestinal Tract“. Medical Sciences. 6 (4): 116. doi:10.3390/medsci6040116.
  5. ↑ „Probiotik, prebiotik, simbiotik...“. Galen Pharm Apoteke (српски). 2015-02-27. Посетено на 2021-12-09.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Slavin, Joanne (2013). „Fiber and Prebiotics: Mechanisms and Health Benefits“. Nutrients. 5 (4): 1417–1435. doi:10.3390/nu5041417. PMC 3705355. PMID 23609775..
  7. ↑ 7,0 7,1 Gibson, Glenn R.; Hutkins, Robert; Sanders, Mary Ellen; Prescott, Susan L.; Reimer, Raylene A.; Salminen, Seppo J.; Scott, Karen; Stanton, Catherine; Swanson, Kelly S. (2017). „Expert consensus document: The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics (ISAPP) consensus statement on the definition and scope of prebiotics“. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology. 14 (8): 491–502. doi:10.1038/nrgastro.2017.75. PMID 28611480.
  8. ↑ Pandey, Kavita. R.; Naik, Suresh. R.; Vakil, Babu. V. (2015). „Probiotics, prebiotics and synbiotics- a review“. Journal of Food Science and Technology. 52 (12): 7577–7587. doi:10.1007/s13197-015-1921-1. PMC 4648921. PMID 26604335..
  9. ↑ Coxam V (November 2007). "Current data with inulin-type fructans and calcium, targeting bone health in adults". The Journal of Nutrition |journal='137' (11 Suppl): 2527S–33S. Coxam, Véronique (2007). „Current Data with Inulin-Type Fructans and Calcium, Targeting Bone Health in Adults“. The Journal of Nutrition. 137 (11): 2527S–2533S. doi:10.1093/jn/137.11.2527S. PMID 17951497..
  10. ↑ Seifert, Stephanie; Watzl, Bernhard (2007). „Inulin and Oligofructose: Review of Experimental Data on Immune Modulation“. The Journal of Nutrition. 137 (11): 2563S–2567S. doi:10.1093/jn/137.11.2563S. PMID 17951503..
  11. ↑ 11,0 11,1 Wilson, Bridgette; Whelan, Kevin (2017). „Prebiotic inulin‐type fructans and galacto‐oligosaccharides: Definition, specificity, function, and application in gastrointestinal disorders“. Journal of Gastroenterology and Hepatology. 32: 64–68. doi:10.1111/jgh.13700. PMID 28244671..
  12. ↑ Hidaka, Hidemasa; Tashiro, Yasuhito; Eida, Toshiaki (1991). „Proliferation of bifidobacteria by oligosaccharides and their useful effect on human health“. Bifidobact Microflora. 10: 65–79. doi:10.12938/bifidus1982.10.1_65.
  13. ↑ c. k. Rajendran, Subin R.; Okolie, Chigozie Louis; Udenigwe, Chibuike C.; Mason, Beth (2017). „Structural features underlying prebiotic activity of conventional and potential prebiotic oligosaccharides in food and health“. Journal of Food Biochemistry. 41 (5): e12389. doi:10.1111/jfbc.12389.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 Pokusaeva, Karina; Fitzgerald, Gerald F.; Van Sinderen, Douwe (2011). „Carbohydrate metabolism in Bifidobacteria“. Genes & Nutrition. 6 (3): 285–306. doi:10.1007/s12263-010-0206-6. PMC 3145055. PMID 21484167..
  15. ↑ 15,0 15,1 Lamsal, Buddhi P. (2012). „Production, health aspects and potential food uses of dairy prebiotic galactooligosaccharides“. Journal of the Science of Food and Agriculture. 92 (10): 2020–2028. Bibcode:2012JSFA...92.2020L. doi:10.1002/jsfa.5712. PMID 22538800..
  16. ↑ Byrne, C. S.; Chambers, E. S.; Morrison, D. J.; Frost, G. (2015). „The role of short chain fatty acids in appetite regulation and energy homeostasis“. International Journal of Obesity. 39 (9): 1331–1338. doi:10.1038/ijo.2015.84. PMC 4564526. PMID 25971927.
  17. ↑ Dewulf EM, Cani PD, Claus SP, Fuentes S, Puylaert PG, Neyrinck AM, Bindels LB, de Vos WM, Gibson GR, Thissen JP, Delzenne NM. (2013). „Insight into the prebiotic concept: lessons from an exploratory, double blind intervention study with inulin-type fructans in obese women“. Gut. 6: 1112–1121.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link).

Литература

[уреди | уреди извор]
  • Tanaka, Ryuichiro; Takayama, Hiroo; Morotomi, Masami; Kuroshima, Toshikata; Ueyama, Sadao; Matsumoto, Keisuke; Kuroda, Akio; Mutai, Masahiko (1983). „Effects of Administration of TOS and Bifidobacterium breve 4006 on the Human Fecal Flora“. Bifidobact Microflora. 2: 17–24. doi:10.12938/bifidus1982.2.1_17.
  • Okazaki M, Fujikawa S, Matsumoto N. . (1990). „Effect of xylooligasaccharide on the growth of bifidobacteria“. Bifidobact Microflora. 9 (2): 77–86. doi:10.12938/bifidus1982.9.2_77.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  • Ito M, Deuguchi Y, Miyamori A, Matsumote K, Kikuchi H, Matsumoto K, Yajima T, Kan T. (1990). „Effects of administration of galactooligosaccharides on the human faecal microflora, stool weigh and abdominal sensation“. Microb Ecol Health Dis. 3: 285–292.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  • GYORGY P; NORRIS RF; ROSE CS (1954). „Bifidus factor. I. A variant of Lactobacillus bifidus requiring a special growth factor“. Arch Biochem Biophys. 48 (1): 193–201. doi:10.1016/0003-9861(54)90323-9. PMID 13125589.
  • Coppa GV, Bruni S, Morelli L, Soldi S, Gabrielli O. „The first prebiotics in humans: human milk oligosaccharides“. J Clin Gastroenterol. 38 (Suppl. 6). 2004.:S80–S83.
  • Holsinger VH. Lactose. In: Wong NP, Jenness R, Keeney M, Marth EH, editors. Fundamentals of dairy chemistry. 3rd ed. Van Nostrand Reinhold Co.; New York, NY, USA: 1988. pp. 279–342.
  • Rettger LF, Cheplin HA. A treatise on the transformation of the intestinal flora with special reference to implantation of Bacillus acidophilus. Yale University Press; New Haven: 1921.
  • Leach JD, Gibson GR, Van Loo J. (2006). „Human evolution, nutritional ecology and prebiotics in ancient diet“. Biosci Microflora. 25: 1–8. doi:10.12938/bifidus.25.1.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link).

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Пребиотик&oldid=5323440“