Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 96.696 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Византиска морнарица — збирен поим за поморските сили на Византија. Како и на царството кое ја користело, таа била директно продолжување на традицијата на римската морнарица, но имала голема улога во одбраната и зачувувањето на државата за разлика од нејзиниот претходник. Додека флотите на обединетото Римско царство се соочувале со поголеми морски закани, функционирајќи како полициска силабиле мошне послаби во моќ и престиж од легиите, морето било пак од голема важност за опстанокот на источниот дел на царството, па така некои научници ја нарекуваат и „поморско царство“.

Првата закана за Рим во Средоземјето била заканата од вандалите во V век, но нивната закана била отстрнета во војните на Јустинијан I во VI век. Воспоставувњето на постојано одржувана флота и воведувањето на дромонот галија во тој период го означува моментот кога византиската морнарица почнала да се одвојува од нејзините римски корени и да развива сопствен карактеристичен идентитет. Овој процес ќе се забрза со започнувањето на муслиманските освојувања во VII век. По загубата на Левант а подоцна и Африка, Средоземното Море било трансформирано од „римско езеро“ во поморско боиште меѓу византијците и арапите. Во овие борби, византиската флота била критична, не само за одбранатa на далечните поседи на царството околу Средоземјето, туку и за одбивање на нападите на главниот град. Иако употребата на штотуку измислениот „течен оган“, најстрашното и најпознатото оружје на византиската морнарица, и токму со ова оружје Цариград бил спасен од опсади и во бројни поморски битки биле извојувани победи. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика и снимка на денот
Главната зграда на Московскиот државен универзитет „Ломоносов“ на Врапчевите Ридови во Москва.	Пушти снимка Што е тоа слобода на панорама?
други избрани слики	други избрани снимки

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека на Кавказот има дури три непризнаени држави — Апхазија, Јужна Осетија и Нагорно-Карабах (Арцах)?
... дека рускиот космонаут Алексеј Леонов е првиот човек во историјата кој излегол во отворена вселена?
... дека вредностите на водородниот показател (pH) за киселост или базност се логаритамски?
... дека мексиканскиот цар Максимилијан I бил помлад брат на австрискиот цар Франц Јозеф I?
... дека првите градови настанале во Сумерија во IV милениум п.н.е.?
... дека Средноатлантскиот Гребен е дел од подводен верижен систем кој се протега 40.000 км низ целиот свет?
... дека англискиот збор Thursday (четврток) доаѓа од старонордискиот Þorsdagr, што значи „Ден на богот Тор“.
... дека сè до 2015 г. во Западните Фјордови на Исланд важел закон дека секој Баскиец виден на таа територија треба да се убие на лице место?
... дека меѓународниот стандарден книжен број (ISBN) е воведен во 1970 година?
... дека селото Старо Коњарево, Струмичко се наоѓа на тромеѓата помеѓу Вардарска, Егејска и Пиринска Македонија?
... дека зборот „вулкан“ доаѓа од островот Вулкано во Тиренското Море северно од Сицилија?
... дека првата банкнота во Европа е издадена во 1661 година?
... дека елкарите се црви чии „гранчиња“ се пипки за собирање на планктон?
... дека домашната овца потекнува од ерменскиот муфлон?
... дека Општина Василево се смета за македонската престолнина на празот?
... дека сојузната држава Род Ајленд во САД всушност е континентална, а не островска?
... дека во Полска има дури 8 населени места со име Струга?
... дека според една теорија, селото Шлегово е наречено по германските рудари доселени од областа Шлеска?
... дека Бања Банско е изградена од римскиот цар Каракала во III век?
... дека првите професионални противпожарни служби во Македонија се појавиле во 1836 година?
... дека на почетокот од нашата ера, градот Рим имал милион жители?
... дека планината Аконкагва крај аргентинско-чилеанската граница е највисоката планина надвор од Азија?
... дека Југословенската академија на науките и уметностите (ЈАЗУ) во Загреб е основана во 1861 г. како матична културно-научна установа на сите Јужни Словени?
... дека најдалечната забележана ѕвезда, наречена Икар, се наоѓа на растојание од 9 милијарди светлосни години од Земјата?
... дека во Русија живеат преку 186 народи?
... дека титулата Свет римски цар потекнува од надлежноста на неговите претходници врз Римокатоличката црква како владетели на Западното Римско Царство пред подемот на папството?
... дека селото Б’с, Кривопаланечко е населено место со најкраткото име во Македонија?

aрхива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 24 октомври 2018 г.

Настани:

1795	Русија, Австрија и Прусија ја поделиле територијата на Полска.
1797	Лима, главниот град на Перу, е разурнат од силен земјотрес, при што загинале околу 5.000 луѓе.
1857	Во Шефилд, Англија формиран е ФК Шефилд, најстариот фудбалски клуб во светот.
1918	Сфаќајќи дека со распаѓањето на Австро - Унгарија целосниот пораз на централните сили е неизбежен, царот Карло побара интервенција од Католичката црква за прекинување на војната. Меѓутоа, интервенцијата на Ватикан немаше успех. Сојузниците продолжија со операцијата и ги натераа Австро - Унгарија и Германија на безусловна капитулација.
1945	Стапи во сила Повелбата на Организацијата на обединетите нации, која заедно со Статутот на Меѓународниот суд, претставува темелен документ за устројството и дејствувањето на оваа светска организација. Тој ден се одбележува како „Ден на ООН“.
1992	Во Тетово е формиран Сојуз на албанските жени.
1997	На 5 км под површината на Индискиот Океан, нуркачите го американскиот брод кој носел 2.000 тони сребро, кое претседателот Рузвелт му го испратил на Сталин во 1944 г. Рузвелт сакал да им помогне на Русите во борбата против Хитлер, но планот пропаднал кога германскате подморници го потопиле. Во бродот имало сребро во вредност од најмалку 330 милиони долари.

Родени:

51	Домицијан — римски цар.
1668	Петр Брандл — чешки сликар.
1865	Григор Ќуркчиев — бугарски генерал, учесник во Балканските војни.
1882	Имре Калман — унгарски композитор.
1913	Тито Гоби — италијански оперски пејач, баритон.
1914	Џонас Едвард Салк — американски микробиолог.
1915	Боб Кејн — американски уметник, создавач на анимираниот јунак Бетмен.
1930	Јохан Галтунг — норвешки пацифист.
1938	Бил Вајман — англиски рок-музичар, член на групата „Ролинг Стоунс“.
1943	Христо Георгиевски — македонски поет, есеист, критичар, книжевен историчар.
1960	Малколм Тарнбул — премиер на Австралија.
1960	Љубе Бошкоски — македонски политичар .
1966	Роман Абрамович — руски бинисмен и политичар.
1985	Вејн Руни — англиски фудбалер.

Починале:

996	Иго Капет — крал на Франција од Капетинската династија.
1535	Франческо II Сфорца — милански војвода.
1537	Џејн Симор — третата сопруга на англискиот крал Хенри VIII.
1725	Алесандро Скарлати — италијански композитор.
1912	Доксим Михајлов — војвода на Српскиот комитет на четничката акција.
1957	Кристијан Диор — француски моден креатор.
1991	Џин Роденбери — американски режисер.
2005	Роза Паркс — американска активистка за човекови права.
2015	Морин О'Хара — американска филмска глумица.

Празници:

Ден на ООН

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — Централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — Проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект - освен на македонски, Википедија е достапна и на 285 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич