Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 98.296 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Галија — антички брод кој го управувале веслачи, а се користел при војување и тргување. Постојат извори дека изработката на весла потекнува од египетското Старо Кралство. Многу галии имале јарболи и весла, кои ги користеле кога ветерот бил поволен.

Во поморското војување на Средоземното Море од Хомеровото време до развојот на топовските бродови околу XV и XVI век. Галиите се бореле во војните кои ги воделе древна Персија, Грција, Картагина и Рим, сѐ до IV век. По пропаѓањето на римското царство галиите помалку се користеле во византиската морнарица и останатите наследници на Римското царство, како и од страна на новите муслимански држави. Средновековните средоземноморски држави, италијанските приморски републики, меѓу кои и Венецијанската република, Пиза и Џенова ги користеле галиите, сѐ додека мановарите не ги истиснале од употреба. Битката кај Лепанто (1571) била една од најголемите поморски битки во кои галиите продолжиле да бидат користени како главна поморска сила, сѐ додека широкотрупните воени бродови со едра не се појавиле во Средоземното Море во XVII век. Галиите се користеле во помал број до појавата на парната машиина, кога целосно биле исфрлени од употреба. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика и снимка на денот
Порти на замокот Черк во Велс.	Пушти снимка Диск од мраз како се врти на реката Вигала, Естонија.
други избрани слики	други избрани снимки

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека споменикот „Валхала“ кај Регенсбург е здание во облик на антички храм која ги чествува великаните од историјата на германските народи?
... дека во Македонија традиционално се користеле кирилични бројки наместо подоцна воведените арапски?
... дека Бања Банско е изградена од римскиот цар Каракала во III век?
... дека музејот Уфици во Фиренца еден од најстарите и најпосетуваните во светот?
... дека македонскиот народ во минатото галаксијата Андромеда ја нарекувал Гумно?
... дека Малдивите имаат просечна надморска висина од само 80 см?
... дека на Кавказот има дури три непризнаени држави — Апхазија, Јужна Осетија и Нагорно-Карабах (Арцах)?
... дека рускиот космонаут Алексеј Леонов е првиот човек во историјата кој излегол во отворена вселена?
... дека вредностите на водородниот показател (pH) за киселост или базност се логаритамски?
... дека мексиканскиот цар Максимилијан I бил помлад брат на австрискиот цар Франц Јозеф I?
... дека првите градови настанале во Сумерија во IV милениум п.н.е.?
... дека Средноатлантскиот Гребен е дел од подводен верижен систем кој се протега 40.000 км низ целиот свет?
... дека англискиот збор Thursday (четврток) доаѓа од старонордискиот Þorsdagr, што значи „Ден на богот Тор“.
... дека сè до 2015 г. во Западните Фјордови на Исланд важел закон дека секој Баскиец виден на таа територија треба да се убие на лице место?
... дека меѓународниот стандарден книжен број (ISBN) е воведен во 1970 година?
... дека селото Старо Коњарево, Струмичко се наоѓа на тромеѓата помеѓу Вардарска, Егејска и Пиринска Македонија?
... дека зборот „вулкан“ доаѓа од островот Вулкано во Тиренското Море северно од Сицилија?
... дека првата банкнота во Европа е издадена во 1661 година?
... дека елкарите се црви чии „гранчиња“ се пипки за собирање на планктон?
... дека домашната овца потекнува од ерменскиот муфлон?
... дека Општина Василево се смета за македонската престолнина на празот?
... дека сојузната држава Род Ајленд во САД всушност е континентална, а не островска?
... дека во Полска има дури 8 населени места со име Струга?

aрхива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 17 јануари 2019 г.

Настани:

1377	Грегориј XI од Авињон го врати средиштето на римокатоличките поглавари во Рим.
1562	На сила стапува едиктот од Сен Жермен со која се признати хугенотите (протестанти) во Франција
1601	Шпанската престолнина од Мадрид е пренесена во Ваљадолид.
1773	Англискиот морепловец Џејмс Кук со бродот „Резолушн“ прв го премина јужниот поларен круг.
1912	Ескпедицијата на англискиот истражувач, поморскиот капетан Роберт Скот стигна на јужниот пол, еден месец по експедицијата на Норвежанецот Роалд Амундсен.
1919	Полскиот композитор Игнац Јан Падеревски, пијанист од светски глас, стана првиот претседател на владата на Полска, воспоставена по завршувањето на Првата светска војна.
1939	Со учество на многу жандарми и војници во Велес беа задушени тридневните демонстрации на монополските работници и на другите граѓани. Демонстрациите имаа големо економско и политичко значење во тоа време.
1945	Втора светска војна: Советските сили ја ослободуваат Варшава, главниот град на Полска
1948	Основано препријатието за јавен превоз ЈСП Скопје.
1953	Во Скопје излезе првиот број на „Стопански весник“, весник на Стопанската комора и стопанството на Македонија.
1961	По налог на Моис Чомбе, белите платеници го убија законскиот конгоански премиер Патрис Лумумба, творец на конгоанската независност и херој на „црна Африка“.
1991	Заливска војна: Рано изутрината започнува Операцијата „Пустинска бура“. Ирак лансира 8 ракети Скад погодувајќи цели во Израел
1995	Катастрофален земјотрес го потресува градот Кобе, Јапонија, предизвикувајќи огромна материјална штета и убивајќи 6.433 лица.
1996	Во Скопје и во Атина се отворени канцелариите за врски на Република Македонија и на Република Грција.
1998	Претседателот на САД Бил Клинтон, како прв шеф на државата во американската историја, беше принуден да сведочи во своја одбрана по повод обвинувањето од страна на Пол Џонс за сексуално вознемирување.
2001	Во Скопје, во организација на телевизиската куќа БТР, излезе првиот број на весникот „Рома тајмс“, на македонски и на англиски јазик

Родени:

1504	Пиј V — римски папа.
1600	Педро Калдерон де ла Барка — шпански драматург и поет.
1706	Бенџамин Франклин — американски политичар и дипломат.
1820	Ана Бронте — британска писателка.
1863	Дејвид Лојд Џорџ — британски премиер.
1863	Константин Сергеевич Алексеев — руски режисер и глумец.
1899	Ал Капоне — американски гангстер.
1870	Глигор Соколов — деец на македонското револуцинерно движење.
1905	Гиљермо Стабиле — аргентински фудбалер.
1911	Џорџ Стиглер — американски економист, добитник на Нобеловата награда во 1982 година.
1913	Асен Тодоров — македонски новинар.
1923	Благој Попов — македонски академик.
1924	Благоја Талески — македонски државник.
1925	Зина Креља — македонска оперска пејачка.
1942	Мухамед Али — американски боксер, трикратен светски првак.
1946	Мето Јовановски — американски глумец.
1949	Љубомир Груевски — македонски поет.
1949	Мик Тејлор — аглиски рок-музичар, член на групата „Ролинг стонс (Rolling Stones)“.
1955	Стив Ерл — американски рок и кантри музичар.
1956	Пол Јанг — англиски поп-пејач.
1958	Миле Исаковиќ — српски и југословенски ракометар.
1962	Џим Кери — канадски глумец.
1964	Тајс Вервест — холандскидиџеј, познат како Тиесто.
1964	Мишел Обама — сопруга на Барак Обама.
1964	Рефет Абази — македонски глумец и педагог.
1966	Љубчо Георгиевски — премиер на Република Македонија (1998-2002).
1968	Светлана Мастеркова — руска атлетичарка.
1971	Кид Рок — американски пејач.
1977	Лука Паолини — италијански велосипедист.
1980	Грегори Раст — швајцарски велосипедист.
1981	Кристоф Риблон — француски велосипедист.
1982	Двејн Вејд — американски кошаркар.
1983	Алваро Арбелоа — шпански фудбалер.
1985	Себастијан Лангевелд — холандски велосипедист.
1987	Симоне Понци — италијански велосипедист.
1988	Хектор Морено — мексикански фудбалер.

Починале:

395	Теодосиј I — римски цар.
1468	Скендербег — албански средновековен владетел.
1598	Фјодор I — руски цар.
1751	Томазо Албинони — италијански композитор
1864	Марко Павлов — првиот дипломиран македонски лекар.
1961	Патрис Лумумба — прв премиер на Демократска Република Конго.
1978	Атанас Далчев — бугарски поет.
1986	Станко Липша — оперски пејач.
1997	Славко Поп Антовски — македонски професор.
2010	Михалис Папаконстантину — грчки политичар.
2008	Роберт Фишер — американски шаховски велемајстор.
2009	Томислав Црнковиќ — хрватски и југословенски фудбалер.
2016	Дејл Грифин — британски рок-музичар, член на групата „Мот д хупл (Mott the Hoople)“

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — Централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — Проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект - освен на македонски, Википедија е достапна и на 285 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич