Прејди на содржината

Пијалак

Од Википедија — слободната енциклопедија
Алкохолни пијалаци

Пијалак (нестандардно: пијалок) — течност, специјално припремена за човечко конзумирање. Пијалаците може да се поделат на разни групи како што се чиста вода, алкохол, безалкохолни пијалаци, газирани пијалаци, овошен или зеленчуков пијалак на пример како што е лимонадата. Покрај тоа што ги задоволуваат основните потреби, пијалаците се дел од културата на човечкото општество.

Алкохолни пијалаци

[уреди | уреди извор]

Алкохолниот пијалак е вид на пијалак кој содржи етанол, исто така познат како алкохол (иако во хемискиот термин алкохол подразбира многу други смеси). Пивото било дел од човечката култура дури од пред 8000 години.[1] Во многу земји, пиењето алкохолни пијалаци во локалните барови или пабови е културна традиција.[2]

Безалкохолни пијалаци

[уреди | уреди извор]

Под овој поим се подразбира пијалак кој воопшто не содржи алкохол. Меѓутоа, покрај водата како главна состојка, содржи засладувачи и ароми. Во газираните пијалаци спаѓаат: лимонада, ладни чаеви, топла чоколада, сода вода итн. Ова се пијалаци кои не содржат алкохол или го содржат во многу мали количини. Во оваа категорија спаѓаат и безалкохолни пива, вино и јаболкова ракија, ако содржат помалку од 0,5 % алкохол.

Производството на пијалаци во Македонија

[уреди | уреди извор]
Најголеми претпријатија за производство на пијалаци во Македонија во 2019 година (според приходот)[3]
ПретпријатиеПриход (во мил. денари)
Пивара Скопје5 350,38
Прилепска пиварница1 946,08
Винарска визба Тиквеш1 784,78
Кожувчанка767,05
Когинг-Горска462,83
Најголеми претпријатија за производство на пијалаци во Македонија во 2019 година (според бројот на вработени)[4]
ПретпријатиеБрој на вработени
Пивара Скопје371
Прилепска пиварница266
Винарска визба Тиквеш198
Пелистерка144
Кожувчанка143
Магрони122
Визба Валандово119
Струмичко Поле94
Кватро82
Кодинг - Горска79
Риго Импекс71
Визиана61
Повардарие55
Сковин55
Имако вино ексклузив54
Бовин50
Грозд Струмица50
Винарија Стоби44
Гама Винери42
Попова Кула37

Во 2019 година, во Македонија имало 156 претпријатија за производство на пијалаци. Од нив, 9 биле големи, 16 средни, 34 мали, а 97 биле микропретпријатија. Притоа, 72 претпријатија се занимавале со производство на вино, 54 претпријатија произведувале освежителни пијалаци и вода, 19 се занимавале со дестилирање алкохолни пијалаци, 7 произведувале пиво, 3 произведувале други недестилирани, ферментирани пијалаци, а едно претпријатие произведувало слад. Дури 50 претпријатија имале седиште во Скопје, 16 биле сместени во Кавадарци, 11 во Неготино, по 7 во Велес и во Штип, а по 6 во Битола, во Гевгелија и во Струмица. Во 2019 година, најголемите 20 претпријатија оствариле приход од 14 милијарди денари, а 64% од нив биле остварени во најголемите три претпријатија. Добивката на најголемите 20 претпријатија во 2019 година изнесувала 1,45 милијарди денари. Најпосле, овие 20 претпријатија вработувале 2 137 работници. Според приходот, добивката и бројот на вработените, најголемо претпријатие за производство на пијалаци е „Пивара Скопје“ која во 2019 година остварила приход од 5,3 милијарди денари и добивка од 981,4 милиони денари, а имала 371 вработен. Второто најголемо претпријатие во оваа индустрија е „Прилепска пиварница“, која во 2019 година имала приход од 1,9 милијарди денари и имала 266 вработени. Третото најголемо претпријатие е ВВ „Тиквеш“, со приход од 1,78 милијарди денари, добивка од 166,4 милиони и 198 вработени. Најпосле, меѓу петте најголеми претпријатие биле и „Кожувчанка“ (со приход од 767 милиони денари) и „Кодинг - Горска“ (со приход од 462,8 милиони денари). Индустријата за производство на пијалаци учествува со 4,03% во вкупното индустриско производство на Македонија. Во јули 2020 година, просчената нето-плата во претпријатијата за производство на пијалаци изнесувала 30 191 денар и била за 10,8% поголема од просечната плата во Македонија.[5]

Најголеми претпријатија за производство на пијалаци во Македонија во 2019 година (според добивката)[4]
ПретпријатиеДобивка (во мил. денари)
Пивара Скопје981,44
Винарска визба Тиквеш166,40
Грозд Струмица38,96
Магрони30,88
Кожувчанка29,14
Риго импекс27,43
Визба Валандово26,97
Далвина26,71
Имако вино ексклузив24,79
Прилепска пиварница20,02
Милев ГД Тиквеш15,03
Струмичко Поле13,70
Бовин8,64
Кодинг - Горска7,13
Кватро7,11
Пелистерка6,40
Езимит5,92
Визиана5,73
Бистрица4,73
Центро-Фрута4,04

Пијалаците како мотив во уметноста и во популарната култура

[уреди | уреди извор]

Пијалаците во книжевноста

[уреди | уреди извор]

Пијалаците во народното творештво

[уреди | уреди извор]
  • „Вино пијам ем ракија“ - македонска народна песна.[7]

Пијалаците во популарната музика

[уреди | уреди извор]
  • „Кој ми го истури пивото“ (англиски: Who spilt my beer) — песна на британската панк-рок група „Адиктс“ (The Adicts).[8]
  • „Шише виски“ (англиски: Whiskey Bottle) — песна на американската рок-група „Анкл Тупело“ (Uncle Tupelo).[9]
  • „Лош пијалак“ (англиски: Bad Liquor) — песна на американската рок-група American Music Club од 1988 година.[10]
  • „Ода за моето омилено пиво“ (англиски: Ode to my favorite beer) — песна на американската група „Бејсхед“ (Basehead) од 1992 година.[11]
  • „Бокал полн со бурбон“ (англиски: Jockey Full Of Bourbon) — песна на американскиот музичар Том Вејтс (Tom Waits) од 1985 година.[12]
  • „Придржи ми го пијалакот“ (англиски: Hold My Liquor) - песна на американскиот рапер Kanye West од 2013 година.[13]
  • „Кока кола“ (англиски: Koka Kola) — песна на англиската рок-група „Клеш“ (The Clash) од 1979 година.[14]
  • „Страв и виски“ (англиски: Fear and Whiskey) — музички албум на англиската рок-група „Меконс“ (The Mekons) од 1985 година.[15]
  • „Потоци од виски“ (англиски: Streams of Whiskey) — песна на ирската рок-група „Поугс“ (The Pogues) од 1984 година.[16]
  • Сок од портокал“ (англиски: Orange Juice) — шкотска рок-група.[17]
  1. Arnold, John P (2005). Origin and History of Beer and Brewing: From Prehistoric Times to the Beginning of Brewing Science and Technology (Reprint. изд.). BeerBooks.com.
  2. Hamill, Pete (1994). A Drinking Life: A Memoir. New York: Little, Brown and Company. ISBN 978-0-316-34102-8.
  3. „Апсолутна неизвесност во работењето - главен проблем за производителите на пијалаци“, Економија и бизнис, година 22, број 267, ноември 2020, стр. 88.
  4. 1 2 „Апсолутна неизвесност во работењето - главен проблем за производителите на пијалаци“, Економија и бизнис, година 22, број 267, ноември 2020, стр. 87.
  5. „Апсолутна неизвесност во работењето - главен проблем за производителите на пијалаци“, Економија и бизнис, година 22, број 267, ноември 2020, стр. 86-87.
  6. Savremena poljska poezija. Beograd: Nolit, 1964, стр. 39.
  7. Засекогаш со нас - 22 незаборавни песни/Forever with us - 23 unforgettable songs, CD 071, Мистер компани, 2003.
  8. YouTube, The Adicts- Who Spilt My Beer? (пристапено на 29.12.2016)
  9. YouTube, Whiskey Bottle Uncle Tupelo (пристапено на 5.12.2016)
  10. Discogs, American Music Club ‎– California (пристапено на 20.4.2021)
  11. Basehead - Ode To My Favorite Beer (пристапено на 14.12.2016)
  12. DISCOGS, Tom Waits ‎– Rain Dogs (пристапено на 20.7.2019)
  13. Discogs, Kanye West – Yeezus (пристапено на 15.4.2021)
  14. DISCOGS, The Clash ‎– London Calling (пристапено на 9.5.2020)
  15. www.discogs.com (пристапено на 21.8.2017)
  16. YouTube, The Pogues - Red Roses For Me (FULL ALBUM) (пристапено на 22.8.2017)
  17. Discogs, Orange Juice (3) (пристапено на 22 март 2021)