Пеницилин
![]() Структура на јадрото на пеницилин, каде што „R“ е променливата група | |
Клинички податоци | |
---|---|
Бременосна категорија |
|
Начин на издавање |
|
Фармакокинетички податоци | |
Полувреме на елиминација | од 0,5 до 56 часа |
Пеницилини — група антибиотици што биле меѓу првите лекови за успешно лекување на бактериски зарази.[2][3] Антибиотикот бил откриен од Александар Флеминг во 1928 г., кога забележал дека габа наречена Penicillium notatum може да убие бактерии. Ова откритие ја револуционизирало медицината, бидејќи обезбедило моќен начин за борба против болести како пневмонија, стрептокок во грлото и сифилис. Пеницилинот делува така што ги напаѓа ѕидовите на бактериите, предизвикувајќи нивно распаѓање и умирање, но не им штети на човечките клетки.
Пеницилинот бил масовно произведен за време на Втората светска војна и спасил безброј животи со лекување на заразени рани и спречување на смртоносни зарази кај војниците. Со текот на времето, тој станал еден од најкористените антибиотици во светот. Меѓутоа, некои бактерии развиле отпорност на пеницилин, што го прави помалку ефикасен во одредени случаи. За да го решат ова, научниците развиле синтетички и полусинтетички верзии на пеницилин, како и други антибиотици, за борба против отпорните бактерии.
Денес, пеницилинот сѐ уште широко се користи во различни облици, како што се пеницилин G и пеницилин V, за лекување на зарази како што се стрептокок во грлото, кожни зарази и некои полово преносливи болести. Во целост е безбеден, но некои луѓе се алергични на него, што може да предизвика реакции што се движат од блага сипка до тешка анафилакса. И покрај порастот на антибиотичката отпорност, пеницилинот останува камен-темелник на современата медицина, симболизирајќи ја преобразувачката моќ на научното откритие.
Историја
[уреди | уреди извор]Во 1928 г. Александар Флеминг, шкотски научник, го открил пеницилинот случајно. Додека ги проучувал бактериите во неговата лабораторија, забележал дека габа наречена Penicillium notatum ги убила некои од бактериите на Петриевиот сад. Тој сфатил дека оваа габа произведува супстанца што може да се бори против заразите, која ја нарекол „пеницилин“. Меѓутоа, Флеминг не можел целосно да го развие во лек во тоа време.[4]
Во доцните 1930-ти и раните 1940-ти, екипа од научници, вклучувајќи ги Хауард Флори, Ернст Борис Чејн и Норман Хитли, работеле на прочистување и производство на пеницилин во поголем обем. Нивната работа го претворило откритието на Флеминг во практично лечење. За време на Втората светска војна, пеницилинот бил широко произведен за лекување на заразени рани и спасување животи на бојното поле. До крајот на војната, таа била нашироко препознаена како „чудесната дрога“.[5]
Пеницилинот направил револуција во медицината и го вдахнал развојот на многу други антибиотици. Тоа го означило почетокот на антибиотичката епоха, променувајќи го начинот на лекување на бактериските зарази. Флеминг, Флори и Чејн биле наградени со Нобелова награда во 1945 г. за нивната новаторска работа. Денес, пеницилинот останува едно од најважните медицински откритија во историјата.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Walling AD (September 15, 2006). „Tips from Other Journals – Antibiotic Use During Pregnancy and Lactation“. American Family Physician. 74 (6): 1035. Архивирано од изворникот December 15, 2016. Посетено на September 25, 2015.
- ↑ „пеницилин“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „пеницилин“ — Официјален дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „Alexander Fleming Discovery and Development of Penicillin - Landmark“. American Chemical Society (англиски). Посетено на 2025-01-03.
- ↑ Gaynes, Robert (2017-05). „The Discovery of Penicillin—New Insights After More Than 75 Years of Clinical Use“. Emerging Infectious Diseases (англиски). 23 (5): 849–853. doi:10.3201/eid2305.161556. ISSN 1080-6040. Проверете ги датумските вредности во:
|date=
(help)
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]![]() |
„Пеницилин“ на Ризницата ? |
- Model of Structure of Penicillin, by Dorothy Hodgkin et al., Museum of the History of Science, Oxford
- The Discovery of Penicillin, A government-produced film about the discovery of Penicillin by Sir Alexander Fleming, and the continuing development of its use as an antibiotic by Howard Florey and Ernst Boris Chain на YouTube.
- Пеницилин
- Penicillin at The Periodic Table of Videos (University of Nottingham)
- "Penicillin Released to Civilians Will Cost $35 Per Patient", Popular Science, August 1944, article at bottom of page
- Episode 2 (of 4): "Medical Drugs" of the BBC Four and PBS show: Extra Life: A Short History of Living Longer (2021)