Пандемија на КОВИД-19

Уреди врски
Од Википедија — слободната енциклопедија
Пандемија на КОВИД-19
Тековна мапа на ширење на коронавирусот
  10 000 000+ случаи на милион жители
  1 000 000 – 9 999 999 случаи на милион жители
  100 000 – 999 999 случаи на милион жители
  10 000 – 99 999 случаи на милион жители
  1000 – 9999 случаи на милион жители
  100 – 999 случаи на милион жители
  1 – 99 случаи на милион жители
  нема потврдени случаи или нема податоци
ПатологијаCOVID-19
ПотеклоВухан, Кина
Прв случај1 декември 2019
Опфатени земјиСвет
Период1 декември 2019 - во тек
Статистички податоци
Број на излекувани212.000
Број на мртви53.100

Пандемија на КОВИД-19 — тековна пандемија од коронавирусната болест 2019 (КОВИД-19), која предизвикува тежок остар респираторен синдром коронавирус 2 (SARS-CoV-2). Вирусот за првпат се појавил во Вухан во провинцијата Хубеи во Кина во декември 2019. Светската здравствена организација (СЗО) прогласила пандемија на 11 март 2020 година.[1]

До 15 март 2020, преку 167.000 потврдени случаи во повеќе од 140 земји и територии, а најтешко биле погодени Кина, Италија, Јужна Кореја, Иран и Шпанија.[2] Умреле преку 6.400 луѓе, додека 76.000 оздравеле.

Вирусот се шири помеѓу луѓето преку респираторни капки од кашлање и кивање.[3] Времето пред појавата на првите симптоми обично е пет дена, но може да биде и помеѓу два и 14 дена.[4] Препорачани мерки за превенција вклучуваат често миење и дезинфекција на рацете, одржување растојание од други луѓе (посебно оние кој се болни) и праќање во самоизолација до 14 дена за оние лица за кои се сомнева дека се инфицирани.[5]

Бројот на смртни сличаи во однос на бројот на дијагностицирани моментално е меѓу 3–4% што е нешто повеќе во споредба со обичен грип кај кој смртноста изнесува околу 0,1%. Меѓутоа, со текот на времето, бројот на смртните случаи во однос на бројот на инфицирани ќе се намалува.[6]

Многу држави ги ограничиле својте патувања, ја откажале наставата во училиштата и вовеле мерки за изолација и полициски часови.[7] Последиците од пандемијата во светот вклучуваат социјална и економоска нестабилност,[8][9] наводна ксенофобија и расизам кон Кинезите и другите народи од источноазиско потекло, како и ширење дезинформации и теории на заговор за вирусот и неговото потекло.[10] Пандемијата е заслужна за падот на светската берза на 9 март, како и за големиот број на откажувања на разни настани и спортски натпреварувања.

Епидемиологија и ширење[уреди | уреди извор]

Анимирана карта на светот и текот на ширење на болеста

Се смета дека вирусот има животинско потекло и дека потеклото на вирусот SARS-CoV-2 најверојатно доаѓа од лилјак,[11][12] иако и потеклото од ракови не е исклучено..[13]

Декември 2019[уреди | уреди извор]

Првите потврдени случаи биле луѓе кој работеле на пазарот за морски плодови во Вухан. Кинеските научници потоа ја изолирале, репродуцирале и ја ставиле на располагање неговата генетска низа. Патогенот е вирус од семејството корона чија генетска секвенца е 80% слична на SARS- CoV-1. Првите симптоми на вирусот се појавиле на 8 декември.

Јануари 2020[уреди | уреди извор]

Хонгконг и Макао ги прогласиле првите потврдени случаи на 22 јануари. На почетокот на февруари, бројот на починати во Кина го надминал бројот од епидемијата на SARS- CoV-1. На 30 јануари, Италија имала два потврдени случаи на болни од вирусот, двајца кинески туристи за кои се претпоставува дека прво стигнале во Милано, а потоа заминале за Рим кога им се појавиле првите симптоми на болеста. Владата прогласила вонредна состојба на шест месеци и ги забранила сите летови за и од Кина.

Светската здравствена организација (СЗО) на 30 јануари прогласила избивање на епидемија со вонредна состојба за меѓународно јавно здравје.

Февруари 2020[уреди | уреди извор]

На 26 февруари, СЗО објавила дека бројот на нови случаи разболени со коронавирус во Кина престанал да расте, но нагло се зголемил бројот во Иран, Италија и Јужна Кореја. До 26 февруари биле забележани мал број на случаи кај деца, а оние под 19 години сочинувале само 2,4% од вкупниот број на болни во светот.[14]

Март 2020[уреди | уреди извор]

На 2 март 2020, потврдени биле 126.00 случаи, од кој 8.000 биле сериозни случаи. Преку 45.000 луѓе успеале да се опорават, додека болеста предизвикала 2.900 смртни случаи.[15]

На 9 март, Италија наметнала стоги мерки со карантин насекаде ширум земјата, ограничувајќи ги патувањата во само нужни, работни и здравствени околности. Набргу потоа избиле нереди во затворите и појава на големи турканици во супермаркетите.[16]

Вирусот брзо се проширил и во останатите земји и територии. До 10 март 2020, секоја држава во Европа освен Црна Гора и Косово имала барем по еден случај заразен со SARS-CoV-2. На 11 март, Светската здравствена организација прогласила пандемија на болеста COVID-19 предизвикана од новиот коронавирус SARS-CoV-2.

Во Македонија на 10 март биле затворени сите училишта, а нешто подоцна е забранет влез за сите странски државјани во земјата кој доаѓале од високоризичните земји и подрачја со интензивна трансмисија на коронавирус.[17] Нешто подоцна најверојатно ќе бидат откажани и парламентарните изборите кој биле првично закажани за 12 април.

Претседателот на САД, Доналд Трамп на 13 март прогласил вонредна состојба, доделувајќи 50 милијарди долари за укажување на помош.[18]

На 19 март 2020, Италија ја поминала Кина и станала прва земја во светот по бројот на мртви случаи од коронавирус.

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 11 March 2020“. World Health Organization. 11 март 2020. Посетено на 11 март 2020.
  2. ↑ „Coronavirus Update (Live) for COVID-19 Wuhan China Virus Outbreak – Worldometer“. www.worldometers.info.
  3. ↑ „Getting your workplace ready for COVID-19“ (PDF). World Health Organization. 27 февруари 2020.
  4. ↑ Rothan HA, Byrareddy SN (februar 2020). „The epidemiology and pathogenesis of coronavirus disease (COVID-19) outbreak“. Journal of Autoimmunity: 102433. doi:10.1016/j.jaut.2020.102433. PMID 32113704. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  5. ↑ „Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)“. Centers for Disease Control and Prevention (англиски). 11 февруари 2020. Посетено на 9 март 2020.
  6. ↑ „Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 46“ (PDF). World Health Organization. 6 март 2020. Архивирано (PDF) од изворникот 8 март 2020. Посетено на 13 март 2020.
  7. ↑ „Coronavirus impacts education“. UNESCO (англиски). 4 март 2020. Посетено на 7 март 2020.
  8. ↑ „Here Comes the Coronavirus Pandemic – Now, after many fire drills, the world May be facing a real fire“. The New York Times. 29 февруари 2020. Посетено на 1 март 2020.
  9. ↑ Krugman, Paul (27 февруари 2020). „When a Pandemic Meets a Personality Cult“. The New York Times. Посетено на 29 февруари 2020.
  10. ↑ Perper, Rosie (5 март 2020). „As the coronavirus spreads, one study predicts that even the best-case scenario is 15 million dead and a $2.4 trillion hit to global GDP“. Business Insider – преку Yahoo!.
  11. ↑ Benvenuto, Domenico; Giovannetti, Marta; Ciccozzi, Alessandra; Spoto, Silvia; Angeletti, Silvia; Ciccozzi, Massimo (2020). јануари 24.915157v1 „The 2019 new Coronavirus epidemic: evidence for virus evolution“ Проверете ја вредноста |url= (help). bioRxiv: 2020 јануари 24.915157. doi:10.1101/2020 јануари 24.915157 Проверете ја вредноста |doi= (help).
  12. ↑ Callaway, Ewen; Cyranoski, David (23 јануари 2020). „Why snakes probably aren't spreading the new China virus“. Nature. doi:10.1038/d41586-020-00180-8. Архивирано од изворникот 25 јануари 2020. Посетено на 27 јануари 2020.
  13. ↑ World Health Organization (2020). Novel Coronavirus (2019-nCoV): situation report, 22 (Report). World Health Organization. hdl:10665/330991.
  14. ↑ Report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) (Report). World Health Organization. 2020. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/who-china-joint-mission-on-covid-19-final-report.pdf
  15. ↑ News, B. N. O. (18 февруари 2020). „Tracking coronavirus: Map, data and timeline“. BNO News (англиски). Посетено на 29 февруари 2020.
  16. ↑ „COVID-19: All of Italy to be placed under lockdown, says PM“. CNA. 10 март 2020. Архивирано од изворникот на 2020-03-25. Посетено на 12 март 2020.
  17. ↑ „Затворени градинки и училишта и забрана за масовни собири“. Нова Македонија. 11 март 2020. Посетено на 20 март 2020.
  18. ↑ „Trump zbog koronavirusa u zemlji proglasio vanredno stanje“. BHRT (босански). 13 март 2020. Архивирано од изворникот на 2020-03-14. Посетено на 14 март 2020.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Пандемија_на_КОВИД-19&oldid=5164076“