Прејди на содржината

Паласова мачка

Од Википедија — слободната енциклопедија
Паласова мачка
Паласова мачка

Паласовата мачка или манул (Otocolobus manul) е вид на цицач од семејството на мачки (Felidae). Името го добила по германскиот научник Петер Палас, кој ја открил во 18 век, на брегот на Каспиското Езеро. [1] Таа е мала дива мачка со долго и густо светло сиво крзно, и заоблени уши поставени ниско на страните на главата. Должината на главата и телото се движи од 46 до 65 см, со бушава опашка долга од 21 до 31 см. Добро е камуфлирана и прилагодена на студена континентална клима во своето природно живеалиште, кое се карактеризира со малку врнежи од дожд и големи температурни разлики.

Паласовата мачка првпат била опишана во 1776 година од Питер Симон Палас. Оттогаш, мачката била забележана во голем регион на Централна Азија, на широко распространети локации од Кавказ, Иранската висорамнина, Хиндукуш, делови од Хималаите, Тибетската висорамнина до регионот Алтај-Сајан и Јужно- Сибирските планини. Населува карпести планински пасишта и грмушки, каде снежната покривка е под 15-20 см. Наоѓа засолниште во пукнатини и дупки на карпите, а пленот првенствено се зајковидни и глодари. Женката напролет раѓа меѓу две и шест мачиња.

Поради широкиот опсег на живеалиштето и претпоставената голема популација, Паласовата мачка е од 2020 година, наведена како најмалку загрозен вид на Црвената листа на IUCN. Некои популациски групи се загрозени од ловокрадство, намален број на плен поради програмите за контрола и ерадикација на глодари и уништување на живеалиштата како резултат на рударски и инфраструктурни проекти.

Паласовата мачка се чува во зоолошките градини од раните 1950-ти. Од 2018 година 60 зоолошки градини во Европа, Русија, Северна Америка и Јапонија учествувале во програмите за размножување во заробеништво.

Видот е присутен во Азербејџан, Авганистан, Индија, Иран, Ерменија, Казахстан, Кина, Киргистан, Монголија, Пакистан, Русија, Таџикистан, Туркменистан и Узбекистан.

Паласовата мачка била прикажана на рускиот интернет меме познат како „Мачорот милениче“ претставен во 2008 година; Мемето е слика на Паласовата мачка која го поканува читателот да ја погали во натписот на сликата. [2] [3] Во 2012 година, Паласовата мачка станала маскота на зоолошката градина во Москва. [4]

Опис и изглед

[уреди | уреди извор]

 Паласовата мачка е месојаден цицач од семејството на мачки. Паласовата мачка е со големина на домашна мачка (Felis catus). [5] [6] [7] Крзното е густо и долго на изглед кадифесто. Должината на телото со глава е од 46 до 65 см, а опашка е долга од 21 до 31 см. Тежи 2,5 до 4,5 кг. [8] [9] [10] [11] [12] Мажјаците се малку поголеми од женките. [13] .

Паласовата мачка има прилично необичен изглед, има кратки и дебели нозе, а телото во целина изгледа масивно поради бујното крзно. Опашката е рамномерно широка,мека, растресита и со заоблен врв. Главата и е мала, со сферична форма, на образите има прамени од долги влакна. Ушите се мали, заоблени, ниски и широко разделени. [6] [14] Очите се големи, високо поставени и блиски. [13] [10] Се смета дека оваа структура на главата и дава предност на Паласовата мачка при лов, што и овозможува подобро да се крие пред да нападне и да покаже само мал дел од своето тело кога го следи пленот. [11] Канџите и се остри, странично поставени и можат да се вовлечат. [15]

Крзно и боја

[уреди | уреди извор]

Крзното на Паласовата мачка е светло сиво со окер или бледо жолтеникаво-црвеникави нијанси. [7] Врвовите на крзното може да се со бела или црна боја. Крзното е сиво и густо со дамки помалку видливи во зима отколку во лето. [16] :668–669 Челото и горниот дел од главата се светло сиви со мали црни дамки. Има две црни цик-цак линии на образите кои се протегаат од аглите на очите до зглобовите на вилицата. [7] Брадата, мустаќите, долните и горните усни се бели. [16] :669 Има тесни црни ленти на грбот, составени од пет до седум темни попречни линии низ долниот дел на грбот. [7] Нејзината сива опашка има седум тесни црни прстени и црн врв. [16] Влакната на подкрзното се долги 40мм и дебели 19 μm и заштитните влакна се долги до 69мм долга и 93 μm дебели на грбот. Нејзиното заштитно крзно е меко и густо со дури до 9.000 влакна / cm2. [16] :666

Ушите на Паласовата мачка се сиви со жолтеникави нијанси од грбната страна и со темни рабови, од предната страна и во ушите внатре има бели влакна. Заоблени уши се поставени ниско на страните, така што може да ѕирка над предмети и да покаже само релативно мал дел од главата над очите без да се видат ушите. [17] Очите се опкружени со бела рамка. Ирисот е жолтеникав, а нејзината зеница се собира во мали кружни дискови на сонце. [17] :301 Кај Felinae таа карактеристика на тркалезни зеници ја споделува со видовите Puma, Jaguarundi и Acinonyx . [18]

Етимологија

[уреди | уреди извор]

„Манул“ е монголското име на Паласовата мачка. На киргистански јазик се нарекува „манол“. [19]

Во културата

[уреди | уреди извор]

Сликите на Паласовата мачка може да се најдат на поштенски марки и монети од различни земји. На пример, во 2016 г во Русија биле издадени комеморативни монети од серијата „Црвена книга“ посветена на Паласовата мачка. [20]

  • Карнет поштанска марка Азербејџана (2016.)
    Карнет поштенска марка на Азербејџан (2016)
  • Поштанска марка Азербејџана (1994.)
    Поштенска марка на Азербејџан (1994)
  • Поштанска марка Киргизстана (2008.)
    Поштенска марка на Киргистан (2008)
  • Поштанска марка Русије (2014)
    Поштенска марка на Русија (2014)
  • Поштанска марка Таџикистана (2002.)
    Поштенска марка на Таџикистан (2002)
  • Колекционарски новчић Русије (2016.)
    Колекционерска монета на Русија (2016)
  • Грб Сретенског региона Забајкалске Покрајине
    Грб на регионот Сретен во регионот Забајкал
  • Барељеф на улазу у московски зоолошки врт (стари, прије реконструкције)
    Бар релјеф на влезот во зоолошката градина во Москва (стар, пред реконструкција)
  • Барељеф Паласове мачке, нови улаз у московски зоолошки врт
    Бар релјефот на Паласовата мачка, новиот влез во зоолошката градина во Москва

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ „Руска реч: „Један редак степски Рус"“. Посетено на 17. 4. 2013. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
  2. ↑ Roganov, S. (2008). „Кот манул – новая звезда Рунета“ [The manul cat is a new star of the Runet]. Argumenty i Facty.
  3. ↑ Giunter, A. (2008). „Манул стал культовым котом Рунета“ [The manul has become a cult figure on the Runet]. Postimees. Архивирано од изворникот на 2008-10-24.
  4. ↑ Администрация Московского зоопарка (2012). „Подведены итоги голосования «Талисман зоопарка»“ [The results of the Zoo Mascot voting have been summed up]. Moscow Zoo (руски). Архивирано од изворникот на 9 October 2012. Посетено на 26 June 2024.
  5. ↑ БСЭ 1974.
  6. ↑ 6,0 6,1 Щипанов 2012.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Hodgson, B. H. (1842). „Notice of the Mammals of Tibet, with Description and Plates of some new Species: Felis nigripectus Illustration“. Journal of the Asiatic Society of Bengal. 11 (1): 275–289, Plate 333.
  8. ↑ Sunquist, M.; Sunquist, F. (2002). „Manul Otocolobus manul (Pallas 1776)“. Wild Cats of the World. Chicago: University of Chicago Press. стр. 219–224. ISBN 978-0-226-77999-7.
  9. ↑ „Pallas's cat“. Cat Specialist Group. Архивирано од изворникот на 2018-08-05. Посетено на 2022-06-21.
  10. ↑ 10,0 10,1 Гептнер, Слудский 1972.
  11. ↑ 11,0 11,1 „Pallas's cat | mammal“. Encyclopedia Britannica. Архивирано од изворникот на 2020-09-25. Посетено на 2021-05-28.
  12. ↑ „Pallas's Cat“. International Society for Endangered Cats Canada. 21 December 2012. Архивирано од изворникот на 2021-07-13. Посетено на 2021-05-28.
  13. ↑ 13,0 13,1 „О мануле“. Русское географическое общество. Архивирано од изворникот на 2021-06-02. Посетено на 2021-05-28.
  14. ↑ „Манул Felis manul“. Красная книга России. 2015-02-03. Архивирано од изворникот на 2021-07-13. Посетено на 2021-05-28.
  15. ↑ Огнев 1935.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 Heptner, V. G.; Sludskii, A. A. (1992) [1972]. „Manul. Felis (Otocolobus) manul Pallas, 1776“. Mlekopitaiuščie Sovetskogo Soiuza. Vysšaia Škola, Moskva [Mammals of the Soviet Union. Volume II, Part 2: Carnivora (Hyaenas and Cats)]. Washington, D.C.: Smithsonian Institution and the National Science Foundation. стр. 665–696.
  17. ↑ 17,0 17,1 Pocock, R. I. (1907). „Exhibition of a photograph and the skull of a specimen of the Manul or Pallas' cat (Felis manul) that had recently died in the Society's Menagerie with some remarks on the species“. Proceedings of the Zoological Society of London: 299–306.
  18. ↑ Kitchener, A.C.; Van Valkenburgh, B.; Yamaguchi, N. (2010). „Felid form and function“. Во Macdonald, D.W.; Loveridge, A.J. (уред.). Biology and Conservation of Wild Felids. Oxford: Oxford University Press. стр. 83–106. ISBN 9780199592838.
  19. ↑ Pallas, P. S. (1811). „Felis Manul“. Zoographia Rosso-Asiatica, sistens omnium Animalium in extenso Imperio Rossico et adjacentibus maribus observatorum recensionem, domicillia, mores et descriptiones, anatomen atque icones plurimorum. 1. Petropoli: Officina Caes. Acadamiae scientiarum. стр. 20–23.
  20. ↑ „Выпускаются новые памятные монеты“. Банк России. 2016-04-28. Архивирано од изворникот на 2021-07-13. Посетено на 2021-06-01. Занемарен непознатиот параметар |dead-url= (help)

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Паласова_мачка&oldid=5326544“