Отворање (шах)

Од Википедија — слободната енциклопедија
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
d2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
Почетниот распоред во шахот

Отворање — поим што во шахот има две основни значења: фаза во играта и низа од потези. Шахистите се сложуваат со оваа поделба, но во многу книги и статии овие два поими се поистоветуваат и се создава едно пошироко значење на поимот.[1]

Најраната фаза во развојот на партијата е позната како отворање. Во првите неколку потези, шахистите имаат за цел да ги преместат своите фигури од почетните позиции на некои полиња на кои би биле покорисни.

Шаховско отворање е група на почетни потези во шаховската игра. Познатите почетни потези се познати како отворања, доколку настануваат со потези на белиот или „одбрани“, доколку настануваат како одговор на црниот. Во шаховската теорија постојат голем број на различни отворања и стотици варијанти и линии во секое отворање одделно. Во книгата The Oxford Companion to Chess се наведени 1327 именувани отворања и варијанти.[2] Меѓу нив има отворања кои се одликуваат со тивка положбена игра (на пример Ретиевото отворање, линии како оние во Одбиениот дамин гамбит), па сè до диви тактички варијанти (на пример Латвискиот гамбит и Одбраната со два коња, каде особено е карактеристична Тракслеровата варијанта).

Низата од потези кои се сметаат за стандарди во почетокот на партијата се наречени „теоретски потези“ или поедноставно „теорија“. Овие дела ги прикажуваат овие потези со примена на алгебарска нотација, гранки на отворањата или теориски таблици. Кога партијата започнува да отстапува од познатите потези од теоријата на отворањето, шахистите се вели дека се „надвор од теоријата“. Во некои линии во отворањето, најдобрите потези за обете страни се анализирани до дваесеттиот, па дури и до дваесет и петтиот потег. Професионалните шахисти, поминуваат години во анализа и проучување на шаховските отворања и оваа работа продолжуваат да ја извршуваат и понатаму, бидејќи шаховската теорија на отворањата и понатаму напредува.

Воведувањето на нова низа на потези, па и само еден нов потег се нарекува „новинка“. Доколку новинката се чува во тајна и се одигра во тунирска партија од големо значење, тогаш станува збор за „подготвувана варијанта“, која може да биде многу силно оружје во конкуренција на врвните шахисти.[3]

Цели на отворањето[уреди | уреди извор]

Портал  · Историја
Основи

Фигури  · Табла  · Правила
Стратегија  · Тактика  · Запис

Теорија

Отворање  · Средишница
Завршница  · Мат
Пешачка структура  · Принуден потег
Темпо  · Опозиција

Натпреварувања

Олимпијада
Вајк ан Зее  · Линарес  · М-Тел Мастерс
Дортмунд  · Нанѓинг

Организации

ФИДЕ  · ПША

Списоци

Поими  · Книги  · Партии
Отворања  · Силни турнири

Иако постојат различни варијанти и различни начини на кои може да се започне партијата, целите коишто се сакаат да се постигне со отворањето се идентични. Прво и најважно е да се избегне матна закана и загуба на материјал, не само во отворањето, туку и во другите фази од развојот на играта.

Главни стремежи[уреди | уреди извор]

На највисоко ниво, долги години, главните стремежи на играта биле да се обезбеди подобра позиција во отворањето, играјќи со бели фигури и постигнување еднаквост во позицијата (анулирање на предноста на противникот), играјќи со црни фигури. Суптината е во тоа што првиот потег му дава мала предност на белиот. Тоа би значело дека белиот прв би нападнал, доколку и обете страни се отворат симетрично.[1]

Со почеток во 1950-тите, еден друг стремеж станал доминантен во теоријата на отворањето. Како што вели меѓународниот мајстор Џереми Силман, целта на отворањето е да се создаде динамична нерамнотежа меѓу двете страни, што го одредува карактерот на средишницата и стратешките планови, кои ги подготвуваат обете страни.[4] На пример, во Винаверовата варијанта во француска одбрана, белиот настојува да ги искористи ловечката двојка и посторната предност за да организира напад на кралското крило, додека црниот настојува преку потојани размени на фигурите и противнапад на белите ослабени пешаци на даминото крило да дојде до еднаквост во позицијата. Во ова отворање и обете страни прифаќаат различни комбинации на предности и недостатоци во позицијата. Оваа идеја била развиена од страна на советската шаховска школа.

Третиот стремеж, кој е поврзан со претходните два и бил вообичаен во 19. век, се однесува на мамењето на противникот преку играта да се дојде до позиција, која се одликува со игра која помалку му одговара на противникот и во која преку подобриот стил на игра во дадената позиција е можно да се оствари предност, којашто може да биде и доволна за извојување на победа. Ова често било правено преку транспозиции во играта, односно трансформација на едно отворање во друго, кое може да настане и со други низи на потези.[5][6]

Вообичаени цели на играта во отворањето[уреди | уреди извор]

Независно од различните стремежи на белиот и црниот во отворањето, шахистите обрнуваат внимание на неколку работи, кои треба да сепостигнат во почетната фаза од развојот на партијата:[1]

  1. Развој: Една од основните цели во отворањето е да се мобилизираат фигурите на корисни полиња, од каде би можеле да имаат влијание во партијата. Притоа, коњите најчесто се развиваат на полињата f3, c3, f6 и c6 (или понекогаш на e2, d2, e7 или d7), а d- и е-пешаците се поместени, со што и на ловците им е овозможено да бидат развиени во еден потег; како алтернатив, ловците може да бидат фјанкетирани со манверот g3 и Bg2). Брзата мобилизација на фигурите е клучна. Дамата и во помала мера топовите, обично не се позиционираат на централните полиња во фазата на отворањето, додека тоа е вообичаено со лесна фигура.
  2. Контрола на центарот: На почетокот од партијата, не е јасно, на кој дел од таблата се потребни фигурите. И покрај тоа, контролата на централните полиња овозможува фигурите да се движат лесно до секој дел од таблата и да може да имаат попречувачки ефект врз противникот. Класичното гледиште укажува на тоа дека најефикасна контрола на центарот се постигнува со поставување на пешаците во центарот (на полињата d4 и e4 за белиот и d5 и e5 за црниот). И покрај тоа, претставниците на хипермодерната школа покажале дека не е секогаш потребно, па дури и пожелно да се обезбеди конрола на центарот и декаоставањето на изолиран пешак во центарот претставува голема слабост. Импресивната слика на пешачката структура во центарот тешко се одржува. Хипермодернистите, наместо ова советуваат да се настојува да се врши положбена контрола на центарот со помош на фигурите, што би значело контрола на впешачкиот центар на противникот, што во подоцниот развој на играта би овозможило стекнување на целосна надмоќ во центарот. Ова води до отворања, како што е Алехиновата одбрана, особено линијата во ова отворање кое настанува со потезите 1. e4 Sf6 2. e5 Sd5 3. d4 d6 4. c4 Sb6 5. f4 (Нападот со четири коњи), каде белиот има опасен пешачки центар, но црниот е во надеж дека ќе го разруши во подоцнежниот тек на партијата, ослабувајќи ја и изложувајќи ја напади позицијата на белиот.
  3. Безбедна положба на кралот: На почетокот на партијата, кралот е изложен на својата положба на средината на првиот ред од таблата. Во отворањето мора да се обрне внимание и на неговото значење и да се преземат мерки за подобрување на неговата положба. Поради тоа, вообичаено е и обете страни во текот на партијата (најчесто во отворањето) преку рокада или вештачка рокада да му обезбедат на кралот побезбедна положба во близина на аголот од таблата, притоа овозможувајќи развој на еден од топовите.
  4. Оневозможување на пешачки слабости: Многу отворања се насочени кон избегнување на можностите од создавање на слабости во пешачката структура, како што се изолираните, двојните и заостанатите пешаци, пешачките острови и др. Некои отворања ја оневозможуваат можноста за брз напад на противничкиот крал во завршницата. Некои отворања, кои содржат нерамнотежа во позицијата, ја кријат оваа идеја (на пр. Холандската и Сицилијанската одбрана). Други отворања, како АЛехиновата и Бенониевата го повикуваат потивникот, преку агресивна игра да се залаже и создаде пешачки слабости во својата позиција. Сепак, вообичаено е и во одредени позиции, преку жртва на метријал, да се создадт слабости во пешачката структура на противникот и истите поволно да се искористат и да се обезбеди динамична игра, како компензација за жртвуваниот материјал. (Видете: пешачка структура.)
  5. Усогласување на фигурите: Со развојот и мобилизацијата на фигурите во отворањето, многу важно е и да се овозможи нивно усогласување во различните делови од таблата. Пред сè, од особено значење е да се позиционирааат фигурите на начин, на кој ќе ги контролираат клучните полиња во даден момент. При организацијата на напад, важно е и да се задржи можноста за создавање на батерии, повеќекратен напад на еден пункт и преструктуирањето на напаѓачките сили без загуба на време.
  6. Создавање на позиции, чиишто одлики не соодветствуваат со стилот на игра на противникот: Во современиот шах, со развојот на шаховската теорија, особено значење се оддава и на значењето на психолошките елементи во шахот. Испитувањето на стилот на игра на противникот и анализата на неговите партии, овозможува да се дојде до информација за неговите слабости, кои би можеле да се искористат уште во фазата на отворањето. Овде, пред сè се мисли на карактерот на позицијата, од аспект на тоа дали отворањата се отворени, полуотворени или затворени, дали станува збор за отворања, чиишто карактер овозможува напаѓачки или одбранбени можности, карктерот на позицијата со овие исти параметри за опис и др. Покрај ова, особено значење има и транспозицијата, односно трансформацијата на едно отворање во друго или настанување на едно отворање со низа од потези кои не се вообичаени за постигнување на истата позиција.[5][6]

Освен овие идеи, други стратегии кои може да се спроведат во средишницата може да претставуваат продолжение на оние од отворањето. Како такви се сметаат подготвувањето на пешачки удар, со цел да се обезбеди контраигра, создавањето на слабости во противничката пешачка структура, засилување на контролата на клучните полиња, настојување да се добие минимална предност, преку размената на лесните фигури (на пр. настојување да се обезбеди ловечка двојка, настојување да се обезбеди ловец наспроти коњ во отворена позиција или коњ наспроти ловец во затворена позиција и др.), стекнување на просторна предност, без оглед дали е во центарот или на крилата и др.

Номенклатура на отворања[уреди | уреди извор]

Големите промени во правилата на играта, кои биле извршени во 15. век ја забрзале динамиката во играта и ја поставиле задачата за значењето на анализата и проучувањето на отворањата. Освен тоа, раните шаховски книги, како што е еден запис од Луис Рамирес де Луцена од 1497, содржеле анализи на отворањата. Од тоа време, постојат и записи со анализа на шаховските отворања и од Педро Дамјано (1512) и Реј Лопес де Сегура (1561). Несогласувањата на Реј Лопес со Дамјано околу предностите на потегот 3.Lb5 по 2...Sc6 (по 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6), во негова чест придонеле познатата Шпанска партија во западната литература да продолжи да се вика Реј Лопес.[7] Теоријата на шаховските отворања била подетално проучувана, со почеток во 1840-тите, така што многу отворања и варијанти биле измислени во овој период и подоцна. Номенклатурата на отворањата е случајна и многу имиња се историски случајности, кои не се темелат на систематските принципи.

Најстарите шаховски отворања биле именувани по географски места и луѓе. Многу отворања претставуваат придавки, создадени од имиња на нации, како индиско, англиско, шпанскофранцуско, холандско, шкотско руско, италијанско, скандинавско, сицилијанско и др. Имињата на градовите исто така се чести називи за шаховските отворања. Така, постојат отворања именувани по Виена, Берлин и др. Каталонскиот систем е именуван по автономниот регион во Каталонија во Шпанија.

Сепак, најголем број од шаховските отворања се именувани по имиња на шахисти. Обично, отворањата биле именувани по шахистот кој прв го одиграл отворањето, го популаризирал или извршил најдлабоки анализи. Во оваа група може да се вбројат Алехиновата одбрана и Ретиевото отворање. Одбраната Каро-Кан била именувана по двашахиста, Хорацио Каро и Маркус Кан.

Некои отворања биле именувани описно, како отворањата со два, три или четири коња, отворањето со ловец, отворањето со кралев пешак итн. За разлика од отворањата именувани по географски поими или луѓе, бројот на отворањата именувани поисно е значително помал.

Постојат отворања, кои имаат необични и забавни имиња, именувани по животни. Ова практика станала вообичаена во 20. век. Оттогаш, некои вообичаени низи на потези, биле именувани според формата која ја формираат, па така постојат отворања со имиња орангутан, нилски коњ, слон и еж. Една позната варијанта во Сицилијанската одбрана е наречена Змејска варијанта.

За да се опише отворањето се користат различни поими. Покрај отворање, се користат поимите партија, одбрана, гамбит и варијанта. Поретко, но употребувани се и поимите систем, напад, противнапад, противнапад и обратна варијанта. Сепак, во шаховската терминологија, постојат дефиниции за секој од овие поими.

Партија
Се употребува само за старите отворања, како Шпанска партија, Италијанска партија, Шкотска партија, Виенска партија и др.
Отворање
Овој поим, заедно со варијанта е најчесто употребуван.
Варијанта
Обично се употребува за да се опише линија којашто е многу популарна во некое од најчесто играните отворања (на пр. Варијантата со размена во Одбиен дамин гамбит).
Одбрана
Секогаш се однесува на отворање, кое настанува со потег на црниот, како што се Сицилијанската одбрана, Француската одбрана, Кралско-индиската одбрана. Поимот „одбрана“ не треба да се меша со „пасивност“ или создавање на одбранбена гормација од страна на црниот; многу отворања, меѓу кои најпозната е Нимцо-индиската одбрана се одликуваат со агресивна игра од страна на црниот.
Гамбит
Тоа е отворање во кое, едната страна жртвува материјал, најчесто, еден пешак или повеќе, а во некои позиции дури и фугура. Гамбитот може да биде одигран од страна на белиот (на пр. Кралев гамбит) или од страна на црниот (на пр. Латвиски гамбит). Целосното име на гамбитот ги содржи и зборовите примен или одбиен, во зависност од тоа, дали жртвата е примена или не, како што се Примениот дамин гамбит и Одбиениот дамин гамбит. Во некои случаи, жртвата на материјал се јавува само условно. Даминиот гамбит не е вистински гамбит, бидејќи технички неостварливо е црниот со добра позиција да ја задржи материјалната предност од еден пешак (Ward 1999:10).
Контрагамбит
Овој поим го означува секој гамбит одигран од страна на црнио како одговор на гамбит одигран од страна на белиот. Примери за контрагамбити се Албиновиот контрагамбит во Дамион гамбит, Фалкбирскиот контрагамбит во Кралев гамбит, и Грековиот контрагамбит (поранешно име на Латвискиот гамбит).
Систем
Метод на развој, кој може да се користи против многу различни формации на противникот. Како текви се Коловиот систем, Нападот камен ѕид, Ретиевиот систем, Системот Барца и Ежев систем.
Напад
Во шаховската терминологија во отворањата, поимот „напад“ се употребува за да се опише провокативна варијанта како Албин-Шатардовиот напад (или Шатар-Аљехинов напад), Нападот Фегатело во одбраната со два коња и Гробовиот напад. Во други случаи, овој поим може да се користи и да се опише одбранбена формација, која ја формира црниот за да се прилагоди на нападите на белиот, како што е случајот во Кралско-индискиот напад. Во некои случаи, се чини дека ова име на отворањето му е иронично дадено, поради ненапаѓачкиот карактер на позицијата (на пр. Даркинсовиот напад, кој уште се нарекува и Даркинсоново отворање).
Обратна варијанта
Овој поим означува отворање кое е одиграно од страна на црниот, а по карактерот на позицијата е идентично со некое отворање, кое би го одиграл белиот. Најпозната обратна варијанта е Сицилијанската обратна варијанта во Англиско отворање, во која црниот се отвора на начин на кој белиот тоа го прави, отворајќи се со Сицилијанска одбрана. Друго вакво отворање е Унгарската обратна варијанта.

Една мала група на отворања се именувани со претставката „анти“. Овие отворања се именувани со оваа претставка, бидејќи овозможуваат да сеизбегне играњето на некоја друга варијанта или цури цело отворање. Како такви се Антимаршаловата варијанта (против маршаловиот напад во Шпанска партија) и Антимеранската варијанта (против Меранската варијанта во Полусловенска одбрана).

Поделба на шаховските отворања[уреди | уреди извор]

Пред почетокот на партијата, белиот има можност да се отвори на 20 различни начќини, односно играјќи 20 различни потези. Потезите 1.e4, 1.d4, 1.Sf3 и 1.c4 се најпопуларни, бидејќи овозможуваат најдобри можности за брз развој и контрола на центарот. Во шаховската терминологија именувани се и отворањата со другите потези, но сепак тие имаат одредени ограничувања и не се толку популарно како претходнонаведените. На пример, Данстовото отворање, 1.Sc3, овозможува развој на коњот уште во првиот потег на добро поле, но сепак тоа не ефлексибилен потег, бидејќи го блокира белиот с-пешак; исто така по 1...d5, на коњот му се заканува напад од противничкиот пешак на полето d4, кое белиот го нема под контрола. Б'рдовото отворање, 1.f4, е насочено кон контрола на центарот, но не и кон развој, а исто така и ја ослабнува позицијата на кралот. Соколскиевото отворање, 1.b4 и Кралското и Даминото фјанкетирање, 1.b3 и 1.g3, до некој степен овозможуваат развој, но главно се насочени кон индиректна контрола на центарот и се побавни од најпопуларните отворања. Останатите 11 можности на отворање, многу ретко се играни во современиот шах на највисоко ниво. Од нив, како најдобри се сметаат 1.c3, 1.d3 и 1.e3. Полоши можности се останатите, кои го маргинализираат значењето на центарот, како 1.a3, 1.f3 и 1.g4 или позиционирањето на коњите на лошите полиња а3 и h3 (1.а3 и 1.h3).

Црниот, исто така има 20 можни начини, на кои може да одговори на почетниот потег на белиот. Многу од нив се огледаат на почетниот потег на белиот, со таа разлика што белиот има едно темпо повеќе. Одбраните, кои започнуваат со 1...c6 (Одбрана Каро-Кан) и 1...e6 (Француска одбрана), често се проследени со потегот 2...d5. Одбраните со 1...d6 (Пирцова одбрана) се проследени со фјанкетирање на кралското крило и се често играни.

Најзначајна шема на поделба на шаховските отворања за сериозните шахисти е онаа со ЕШО кодови, односно серија на 500 отворања, запишани во Енциклопедијата на шаховски отворања. Иако овие кодови се вредни за сериозните проучувања на отворањата, тие не се многу практични за добивање на јасна слика за карактерот на позицијата.

Најпростата описна поделба на отворањата е онаа на отворања со кралев пешак, отворања со дамин пешак и други. Бидејќи оваа поделба е само површна, се јавила потребата секоја од овие 3 големи групи да се подели на одредени подгрупи. Според една друга поделба, која произлегува од претходната, шаховските отворања се делат на:

Индиските системи (1.d4 Sf6) се најпопуларните од полузатворените отворања и во шаховската литература се проучувани како посебен вид.

Отворени партии (1.е4 е5)[уреди | уреди извор]

За да настане отворената партија, белиот мора да се отвори со 1.e4. Ова е најпопуларниот потег со кој може да се отвори партијата, а главните предности се што истиот овозможува контрола на центарот и развој на белиот белополен ловец. Најстарите шаховски отворања настануваат по потегот 1.e4. Боби Фишер го оценил потегот 1.e4 како „докажано најдобро“ решение. Од друга страна, потегот 1.e4 има и неколку слабости, како што се позиционирањето на е-пешакот на небрането полеи осланувањето на полињата d4 и f4. Унгарскиот мајстор Ѓула Бреер смета дека „по 1.е4 играта на белиот е во нејзините последни отчукувања“. Ако црниот возврати симетрично, играјќи 1...e5, тогаш настанува отворената партија.

Најпопуларно продолжение за белиот е потегот 2.Sf3, со напад на црниот пешак, подготовка за мала рокада и засилување на конторлата врз полето d4, на кое, белиот би можел да го позиционира својот d-пешак. Најчест одговор на црниот е потегот 2...Sc6, што најчесто води до настанување на Шпанска партија (3.Lb5), Шкотска партија (3.d4) или Италијанска партија (3.Lc4). Доколку црниот ја одржува симетријата во позицијата и понатаму, со 2...Sf6, тогаш настанува Руска партија. Филидоровата одбрана (2...d6) не е популарна во современиот шах, бидејќи му овозможува на белиот лесно да се стекне со просторна предност, додека позицијата на црниот останува стеснета и пасивна, но сепак солидна. Други одговори на потегот 2.Sf3 нема во врвниот шах.

Најпопуларни алтернативи на потегот 2.Sf3 се Виенската партија (2.Sc3), Отворањето со ловец (2.Lc4) и Кралевиот гамбит (2.f4). Овие отворања, меѓусебно имаат одредени сличности, како што се некои варијанти со чијашто примена може да дојде до трансформација од Отворањето со ловец во Виенска партија и обратно. Кралевиот гамбит било доминантно отворање во 19. век. Белиот жртвува пешак, а за возврат добива шанси за брз развој и превласт во центарот. Во Виенската партија, исто така е можен напад кон кралското крило на црниот, со напредување на белиот f-пешак.

Во Централното отворање (2.d4), белиот го отвора центарот, но по 2...exd4, тој мора да се задоволи со брз развој на дамата, по 3.Dxd4. АЛтернативно решение е да се жртвуваат еден или два пешака, како што е на пример Данскиот гамбит.

Во теоријата на отворањата, биле проучувани многу други варианти по 1.e4 e5.

Ова се најпопуларните отворања кои водат до настанување на отворена партија:

abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
e5 црн пешак
e4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
d2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
c6 црн коњ
b5 бел ловец
e5 црн пешак
e4 бел пешак
f3 бел коњ
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
d2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
c6 црн коњ
e5 црн пешак
d4 бел пешак
e4 бел пешак
f3 бел коњ
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
c6 црн коњ
c5 црн ловец
e5 црн пешак
c4 бел ловец
e4 бел пешак
f3 бел коњ
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
d2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
f6 црн коњ
e5 црн пешак
e4 бел пешак
f3 бел коњ
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
d2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
e5 црн пешак
e4 бел пешак
f4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
d2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Полуотворени партии (1.e4, црниот одговара со кој било потег освен 1...e5)[уреди | уреди извор]

Во полуотворените партии, белиот игра 1.e4, а црниот ја нарушува симетријата, играјќи го кој било потег освен 1...e5. Најпопуларен одговор на црниот по потегот 1.e4 е Сицилијанската одбрана (1...c5), но Француската одбрана (1...e6, најчесто проследено со 2.d4 d5) и Одбраната Каро-Кан (1...c6, најчесто проследено со 2.d4 d5) се исто така популарни. Пирцовата одбрана и Модерната одбрана се меѓусебно повзрано отворања и често се играни, додека Алехиновата и Скандинавската одбрана само неколкупати биле дел од партиите одиграни на светските првенства.

Сицилијанската и француксата одбрана водат до неврамнотежени позиции, кои даваат шанси за победа и на двете страни. Одбраната Каро-Кан е солидно отворање, во кое црниот настојува да го искористи с-пешакот како поддршка во центарот (1.e4 c6 2.d4 d5). Алехиновата, Пирцовата о Модерната одбрана се хипермодерни отворања, во кои црниот го принудува белиот да изгради силен центар, кој понатаму ќе го напаѓа со своите развиени фигури.

Other semi-open games have been studied but are less common; see Semi-Open Game for details.

abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
d7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
c5 црн пешак
e4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
d2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
e6 црн пешак
e4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
d2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
d7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
c6 црн пешак
e4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
d2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
f6 црн коњ
e4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
d2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
d6 црн пешак
e4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
d2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
h7 црн пешак
g6 црн пешак
e4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
d2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Затворени партии (1.d4 d5)[уреди | уреди извор]

Отворањата, кои се групирани како затворени, настнуваат по 1.d4 d5. Потегот 1.d4 ги нудин истите користи за развој и контрола во центарот, како и потегот 1.e4, но за разлика од отворањето со e4, пешакот на е4 не е заштитен, а во воој случај пешакот на d4 е заштитен од дамата. Оваа мала разлика има голем ефект во отворањето. На пример, Кралевиот гамбит е ретко играно отворањео денес во врвниот шах, додека Даминиот гамбит останало едно од најпопуларните отворања, кое денес има честа примена во партиите меѓу врвните велемајстори. Во споредба со отворањата со кралев пешак, транспозициите меѓу варијантите се повообичаени и покритични во затворените партии.

Најважни затворени партии се оние кои натсануваат со варијантите во Даминиот гамбит (белиот продолжува со 2.c4). Даминиот гамбит можеби не требало да биде наречен „гамбит“, бидејќи белиот секогаш може да го врати понудениот пешак, доколку сака. Во Примениот дамин гамбит, црниот возвраќа со ...dxc4, отстапувајќи му го центарот на белиот, но и давакјќи си шанса да го остави белиот пешак на d4 изолиран. Сепак, белиот има поголемаможност за развој на фигурите и организирање на напад. Црниот има две популарни можности да го одбие пешакот: Словенската одбрана (2...c6) и Одбиениот дамин гамбит (2...e6). И двете отворања водат до бројни варијанти, кои биле предмет на истражување со години и сè уште се. Меѓу многуте можности во Одбиениот дамин гамбит се и Православната варијанта, Ласкеровата одбрана, Одбраната Кембриџ Спрингс, Тартаковеровата варијанта и Тарашовата и Полутарашовата одбрана. Другите одговори на црниот, по 2.c4, освен 2...dxc4, 2...c6 и 2...e6 се невообичаени.

Коловиот систем и Нападот камен ѕид се групирани како Отворања со дамини пешаци, биедјќи белиот игра d4, но не c4. Овие отворања, исто така се примери на системи, отколку специфичните затворени отворања. Белиот се развива, стремејќи се кон формирање на формација без да се грижи за тоа како црниот ќе се заштити. Обата системи се популарни кај клупските шахисти, бидејќи се есни за учење, но ретко се применуваат во профеионалниот шах, бидејќи добро подготвениот противник со црни фигури, може многу брзо илесно да обезбеди еднаквост во позицијата.

Нападот камен ѕид се одликува со формација на белите пешаци, почнувајќи од c3, d4, e3 и f4. Истиот може да настане со повеќе низи на потези и против различни формации на црниот. Ова се позициите кои најчесто може да настанат во затворените партии:

abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
d5 црн пешак
d4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
d5 црн пешак
c4 бел пешак
d4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
e6 црн пешак
d5 црн пешак
c4 бел пешак
d4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
c6 црн пешак
d5 црн пешак
c4 бел пешак
d4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
c4 црн пешак
d4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
f6 црн коњ
d5 црн пешак
d4 бел пешак
e3 бел пешак
f3 бел коњ
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Индиски системи[уреди | уреди извор]

abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
f6 црн коњ
d4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Индиските системи се асиметричен одоговор на потегот 1.d4, кои претставуваат дел од хипермодерната шаховска стратегија. Фјанкетирањата се вообичаени во многу од овие отворања. како дел од затворените партии, за овие системи се карактеристични транспозициите, односно многу позиции може да настанат со различни низи на потези. Иако Индиските системи биле популарни во 1920-тите и тоа од претставниците на хипермодерната шаховска школа, тие не биле целосно прифатени, сè додека советските шахисти не докажале во 1940-тите дека овие системи се добри за црниот. Оттогаш, Инидиските системи станале едни од најпопуларните одговори на црниот на потегот 1.d4 на белиот, бидејќи тие нудат неврамнотежена игра со шанси за обете страни. Вообичено, во овие позиции, белиот продолжува со 2.c4, зголемувајќи ја контролата во центарот и овозможувајќи го потегот Sc3, како подготовка за поместување на е-пешакот на е4 без блокада на с-пешакот. Најпопуларни одговори на црниот по потегот 2.с4 се:

  • 2...e6, ослободувајќи го ловецот на f8, што води до Нимцо-индиската одбрана, Дамско-идниската одбрана, Бого-индиската одбрана, Модерната Бенони одбрана или вообичаените линии од Одбиениот дамин гамбит;
  • 2...g6, подготвувајќи фјанкетирање на ловецот на f8 и овозможувајќи да настане Кралско-индиската одбрана и Гринфелдовата одбрана;
  • 2...c5, Модерната Бенони одбрана со противнапад во центарот.

Нимцо-индиска одбрана[уреди | уреди извор]

abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
e6 црн пешак
f6 црн коњ
b4 црн ловец
c4 бел пешак
d4 бел пешак
c3 бел коњ
a2 бел пешак
b2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Ова отворање било воведено од страна на Арон Нимцович, уште пред 1913. Нимцо-индиската одбрана бил првиот од Индиските системи, кои целосно бил прифатен. Ова отворање е еден од најдобрите одговори по потегот 1.d4 и белиот се обидува да ја избегне оваа линија. Црниот е подготвен со размена на ловецот за белиот коњ да ја ослабне белата позиција на даминото крило и да го остави белиот со двојни пешаци.

Кралско-индиска одбрана[уреди | уреди извор]

abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн ловец
h7 црн пешак
f6 црн коњ
g6 црн пешак
c4 бел пешак
d4 бел пешак
c3 бел коњ
a2 бел пешак
b2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Кралско-идниската одбрана е агресивно и понекогаш ризично отворање, кое најчесто наведува на фактот дека црниот не се задоволува со реми.Иакоп ова отворање се играло до случај кон крајот на 19. век. За неговата популаризација во 1940-тите се погрижие врвните шахисти: Бронштајн, Болеславски и Решевски. Фишер н ја продолжил популарноста на ова отворање во 1970-тите, а Каспаров постигнал големи успеси со ова отворање во 1980-тите. Ова отворање, сè уште е популарно.

Гринфелдова одбрана[уреди | уреди извор]

abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
h7 црн пешак
f6 црн коњ
g6 црн пешак
d5 црн пешак
c4 бел пешак
d4 бел пешак
c3 бел коњ
a2 бел пешак
b2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Ернст Гринфелд е заслужен за појавата на Гринфелдовата одбрана во 1922. Со потегот 3...d5, Гринфелд настојувал да ја подобри Кралско-индиската одбрана, која не била целосно прифатена во тоа време. Ова отворање било прифатено од некои светски прваци, како: Смислов, Фишер и Каспаров.

Дамско-индиска одбрана[уреди | уреди извор]

abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
h8 црн топ
a7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
b6 црн пешак
e6 црн пешак
f6 црн коњ
c4 бел пешак
d4 бел пешак
f3 бел коњ
a2 бел пешак
b2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Дамско-индиската одбрана се смета за солидно и безбедно отворање и според некои размислувањ3а и анализи, со голема веројатност води кон реми. Црниот, често го избира ова отворање, кога белиот ка избегнува Нимцо-индиската одбрана, играјќи 3.Sf3, наместо 3.Sc3. Црниот создава добра позиција, иако тешко е да се каже дека може да добие одлични шанси за победа. Водечки шахист за ова отворање е поранешниот светски првак Анатолиј Карпов.

Модерна Бенони одбрана[уреди | уреди извор]

abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
d7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
f6 црн коњ
c5 црн пешак
c4 бел пешак
d4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Модерната Бенони одбрана е ризичен обид од страна на црниот за да се создаде нерамнотежа во позицијата и да се добие активна игра на фигурите, но за тоа плаќајќи со допуштање на можност за создавање на прооден пешак од страна на белиот на d5. Михаил Таљ го популаризирал ова отворање во 1960-тите, добивајќи неколку одлични партии, кои се развиле со ова отворање. Ова отворање го играл и Боби Фишер во неколку партии од мечот за светски првак во 1972 против Борис Спаски. Најчесто, ова отворање настанува со транспозиција од страна на црниот, играјќи 2...e6 пред 3...c5, со цел да ги избегне најострите линии, кои би ги9 имал белиот на располагање.

Бенков гамбит[уреди | уреди извор]

abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
h8 црн топ
a7 црн пешак
d7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
f6 црн коњ
b5 црн пешак
c5 црн пешак
d5 бел пешак
c4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Бенковиот гамбит, често се игра од страна на врвните шахисти, но ова отворање, сепак има голема популарност на пониските нивоа.

Црниот се обидува да ги отвори линиите на даминото крило, каде белиот би бил под притисок. Ако белиот ја прифати жртвата, компензацијата на црниот е повеќе положбена, отколку тактичка и неговата иницијатива, по неколку размени може лесно да се пренесе во завршницата. Белиот, обично не ја прифаќа понудената жртва.

Каталонско отворање[уреди | уреди извор]

abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
e6 црн пешак
f6 црн коњ
d5 црн пешак
c4 бел пешак
d4 бел пешак
g3 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел ловец
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Ова отворање се одликува со формирање на пешачки центар со d4 и c4 од страна на белиот и со фјанкетирање на неговиот ловец на f1. Всушност, тоа претставува комбинација од Даминиот гамбит и Ретиево отворање. Ова отворање може да настане по различни низи на потези (главната низа е 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sf3 Sf6 4.g3), па затоа често се нарекува и Каталонски систем.

Полузатворени партии[уреди | уреди извор]

Доколку црниот, на потегот 1.d4 возврати со кој било друг потег, освен 1...d5, тогаш карактерот на позицијата се смета за полузатворен. Во оваа група на отворања, најзначајни се Холандската одбрана и Бенониевата одбрана.

Холандската одбрана претставува агресивно отворање, кое било популаризирано од страна на светските прваци Александар Алехин и Михаил Бптвиник. Ботвиник го играл ова отворање и против предизвикувачот за светски првак во 1951, Давид Бронштајн. Денесс ова отворање е поретјо во врвниот шах, а се чини дека единствено Најџел Шорт сè уште го играб во оваа конкуренција.

Меѓу другите, најпозната е Бенониевата одбрана, којашто може да стане многу диво отворање, доколку се развие во Модерна Бенони одбрана. Останатите варојанти на оваа одбрана се солидни.

Ова е преглед на двете најзначајни отворања во оваа група:

abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
e7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
f5 црн пешак
d4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
d7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
c5 црн пешак
d4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Крилно ортворање[уреди | уреди извор]

Крилните отворања се посебни отворања, кои е карактеризираат со игра на едно или на обете крила. Белиот игра во хипермодерен стил, напаѓајќи го центарот со своите фигури развиени на крилата, наместо да го заземе центарот со своите пешаци. Овие отво0рања, често се играни, а најпопуларни потези се 1.Sf3 и 1.c4.

Ако белиот се отвори со 1.Sf3, позицијата често се транпонира во отворањата со потегот d4, односно настанува затворена или полузатворена партија. Сепак, во ова група постојат и некои посебни отворања, како што се Ретиевото отворање и Кралско-индискиот напад.

Ретиевото отворање се одликува со отворање на играта со 1.Sf3, фјанкетирање на еден или обата ловци, без потегот d4, кој овозможува позицијата да се транспонира во затворените или полузатворените партии.

Кралско-индискиот напад е систем на развој, кој белиот го користи како одговор на речиси сите потези на црниот. Карактеристичната формација на велиот во ова отворање настанува со потезите 1.Sf3, 2.g3, 3.Lg2, 4.0-0, 5.d3, 6.Sbd2 и 7.e4, иако овие потези може да се одиграат во различен редослед. Всушност, Кралско-индискиот напад, најчесто настанува, по потегот 1.e4 и тоа во оние случаи, кога црниот се обидува да одигра некое од полуотворените отворања, како Каро-Ка, Француска или Сицилијанска одбрана, па дури и во случаи, кога црниот продолжува со отворената игра, играјќи 1...e5. Доколку белиот продолжи со 2.g3, тогаш настанува Константинополскиевото отворање. Најголемата предност која ја нуди ова отворање е тоа што белиот не мора да проучува голем број на варијанти во сите можни, кои може да настанат по различните одговори на црниот на потегот 1.e4.[8]

Англиското отворање 1.с4 често се транспонира во некое од отворањата, кои обично настануваат со потегот 1.d4, но тоа може да виде и посебно отворање, со посебен карактер на позициите, доколку на пример настане Симетричната варијанта (1.c4 c5) или Обратната сицилијансnка одбрана (1.c4 e5).

Ларсеновото (1.b3) и Соколскиевото отворање (1.b4), ретко се видени во Iвелемајсторската игра.

Пал Бенко, отворајќи се со 1.g3 ги победил и Фишер и Таљ на турнирот на кандидатите во 1962 во Курасао.

Со Б'рдовото отворање (1.f4), белиот се обидува да го заземе полето е5. Отворањето може да продолжи како Обратна Холандска одбрана, доколку продолжи со 1...d5 или црниот може да одигра 1...e5!? (Видете: Фромов гамбит).

Во групата на крилните отворања спаѓаат отворањата кои настануваат со потезите:

abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
d5 црн пешак
c4 бел пешак
f3 бел коњ
a2 бел пешак
b2 бел пешак
d2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
e4 бел пешак
d3 бел пешак
f3 бел коњ
g3 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
c2 бел пешак
d2 бел коњ
f2 бел пешак
g2 бел ловец
h2 бел пешак
a1 бел топ
c1 бел ловец
d1 бел дама
f1 бел топ
g1 бел крал
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
abcdefgh
8
a8 црн топ
b8 црн коњ
c8 црн ловец
d8 црн дама
e8 црн крал
f8 црн ловец
g8 црн коњ
h8 црн топ
a7 црн пешак
b7 црн пешак
c7 црн пешак
d7 црн пешак
e7 црн пешак
f7 црн пешак
g7 црн пешак
h7 црн пешак
c4 бел пешак
a2 бел пешак
b2 бел пешак
d2 бел пешак
e2 бел пешак
f2 бел пешак
g2 бел пешак
h2 бел пешак
a1 бел топ
b1 бел коњ
c1 бел ловец
d1 бел дама
e1 бел крал
f1 бел ловец
g1 бел коњ
h1 бел топ
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Невообичаен прв потег на белиот[уреди | уреди извор]

Покрај претходнообјаснетите отворања, постои и една група, која содржи потези кои многу ретко се среќаваат во шаховските партии. Тоа е поради тоа, што истите имаат слабости, меѓу кои најважни се:

  • преголемата пасивност на белиот (на пр. 1.d3, 1.e3, 1.c3, 1.Sc3);
  • ослабнувањето на позицијата на белиот (на пр. 1.f3, 1.g4);
  • намалените шанси за развој или контрола на центарот (на пр. 1.a3, 1.a4, 1.h3, 1.h4);
  • развивањето на коњот на инфериорно поле (1.Sa3 или 1.Sh3).

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. 1,0 1,1 1,2 Fine, R. (1990). Ideas Behind the Chess Openings. Random House. ISBN 0812917561. Text "1990, first edition 1943 " ignored (help)
  2. Hooper, David; Whyld, Kenneth (1992), The Oxford Companion to Chess (2. изд.), Oxford University Press, стр. 461–480, ISBN 0-19-280049-3
  3. Рубен Фајн (1952). Најдобрите шаховски партии во светот. Andre Deutsch.
  4. Џереми Силман (1998). Целосна книга на шаховската стратегија. Silman-James Press. стр. 3. ISBN 1890085014.
  5. 5,0 5,1 Mark Weeks. „Chess Opening Tutorial : Introduction to 1.d4“. about.com. Архивирано од изворникот на 2008-01-25. Посетено на 2009-06-24.
  6. 6,0 6,1 Soltis, A. (2007). Transpo Tricks in Chess. Batsford. ISBN 0713490519. See review at „Transpo Tricks in Chess - review“. chessville.com. Архивирано од изворникот на 2008-04-18. Посетено на 2009-06-24.
  7. H.J.R. Murray, A History of Chess (Oxford: Clarendon Press, 1913), стр. 782-83, 814-15.
  8. Лари Еванс за Кралско-индискиот напад запишал: „Еластичната формација на белиот е навистина волшебна. Тоа ги оддава и обата шахисти на нивните сопствени ресурси, елиминирајќи ја потребата од памтење на долгите анализи ан дијаграмите.“ Larry Evans, The Chess Opening for You, R.H.M. Press, 1975, p. 38. ISBN 0-89058-020-0.
Ова е избрана статија. Стиснете тука за повеќе информации.
Статијата „Отворање (шах)“ е избрана статија. Ве повикуваме и Вас да напишете и предложите избрана статија (останати избрани статии).