Национален извештај за конкурентност на Ерменија

Од Википедија — слободната енциклопедија

Извештајот за национална конкурентност на Ерменија (НКЕ) — годишна публикација на ЕВ Консалтинг и Истражувачкиот центар за економија и вредности (партнерски институт на Глобалната мрежа за конкурентност на Светскиот економски форум) која има за цел да поттикне длабински дијалог и анализа за подобрување на конкурентноста на Ерменија.

НКЕ обезбедува детална проценка на конкурентската позиција на Ерменија и ја мери оваа позиција во однос на нејзините соседи во регионот. Тој се обидува да направи аналитички поглед на позицијата на меѓународната конкурентност на Ерменија и факторите кои влијаат на неа, со користење на современи концептуални рамки за конкурентност.

Првиот извештај бил објавен во 2008 година; предговорот за извештајот го напишале министерот за економија на Ерменија, Нерсес Јерицјан, и професорот на Универзитетот Харвард, Мајкл Е. Портер, водечки авторитет за конкурентна стратегија и меѓународна конкурентност. Во својата воведна белешка, М. Портер изјавил дека „Првиот Национален извештај за конкурентност на Ерменија е силен знак дека Ерменија сериозно се однесува кон конкурентноста и развива вистинска стратегија за економски развој[1].

2019 - Идни работни места[уреди | уреди извор]

Извештајот дава сеопфатна анализа на економските перформанси и конкурентноста на Ерменија од перспектива на трендовите и структурните промени на вработеноста во Ерменија. Извештајот ги анализира и адресира предизвиците, промените и можностите на пазарот на труд во Ерменија и предлага реформска агенда за развој на работната сила за да се решат проблемите и да се фатат стратешките можности. Таа има за цел да поттикне длабински дијалог меѓу претставниците на приватниот и јавниот сектор за да се формира агенда за градење конкурентна работна сила и обезбедување на високо ниво на вработеност во земјата.

Пазарите на трудот претрпуваат структурни трансформации на глобално и локално ниво. Економските, социјалдемографските, технолошките и еколошките двигатели ја менуваат побарувачката и барањата на бизнисите. Следствено, се создаваат уникатни можности за економиите во развој да го зајакнат својот економски раст и да се израмнат со напредните. Овие можности може да бидат многу пошироки за Ерменија по радикалните политички промени во 2018 година наречени „Кадифена револуција“ . Сепак, се појавуваат и силни предизвици, како што се заканата од уништување на работните места, нерамнотежа на пазарот на работна сила, неусогласеност на вештини и слично. Од клучно значење е Ерменија да се занимава со тие вработувања и да овозможи одржлив економски раст.

Отворањето работни места е основен предизвик за ерменската економија. Сегашната стапка на невработеност во земјава е 20,4%. Социјалната поларизација е исто така голем проблем, бидејќи околу 30% од населението се смета за сиромашно, додека Џиниевиот коефициент е 37,5%. Неусогласеноста на резултатите од образовниот систем со тековните потреби за вработување и демографските промени (негативното миграциско салдо било во просек од 24.000 луѓе годишно за периодот 2011-2017 година) ја одразува длабочината на предизвикот. Ниту еден друг економски приоритет не е поважен од тоа да се изгради конкурентна работна сила и да се обезбеди високо ниво на вработеност.

2017 - четврта индустриска револуција[уреди | уреди извор]

Извештајот дава широки аналитички увиди за економските перформанси на Ерменија во последните 25 години. Посебен фокус на Извештајот е Четвртата индустриска револуција, глобалното ширење на нарушувачките технологии и нивното сложено влијание и новите можности за Ерменија. Извештајот има за цел да поттикне длабински дијалог меѓу приватниот и јавниот сектор за да формира агенда за технолошка трансформација на економијата на Ерменија.

Просперитетот во голема мера е поттикнат од нивото на конкурентност, кое се потпира на продуктивноста и институциите. По независноста, БДП на Ерменија се зголемил за повеќе од осум пати, но допрва треба да се опорави на нивото од пред кризата од 2008 година. Во последниве години, подобрената економска диверзификација и проширување во извозно ориентирани сектори биле главните двигатели на забележаниот раст. Ерменскиот БДП по глава на жител пораснал побрзо од светскиот просек, достигнувајќи го својот врв во 2015 година, но ја прикрива постојаната нееднаквост во приходите. Очекуваното траење на животот постојано се зголемува, но заедно со одржливата емиграција и ниската стапка на наталитет, претставува демографска закана за Ерменија. Во посткризниот период, закрепнувањето на БДП било придружено со подобрен став за конкурентноста, што се покажало со поквалитетни институции и продуктивност. Сепак, досега, ставот за конкурентност на Ерменија останал на истото ниво како пред една деценија.

Четвртата револуција отвора невидени можности за Ерменија. Моќта на технологиите може да се искористи за да се трансформираат локалните индустрии, како и да се создадат нови индустрии и извори на раст. Оттука, потребна е трансформациска стратегија. Стратегиите треба да се засноваат на креирање опции преку експериментирање со мали размери, ниски трошоци и потоа следење на опции кои функционираат. Еволутивниот алгоритам создава разновидност, избира и реплицира.

2013–2014 - раст и ограничувања[уреди | уреди извор]

Императив за раст на Националниот извештај за конкурентност на Ерменија 2013–14 година

Презентацијата на Националниот извештај за конкурентност на Ерменија 2013–2014 година[2] се одржала на 4 март 2014 година.

Предговорот за извештајот го напишал професорот од Универзитетот Харвард, Рикардо Хаусман.

Невработеноста, сиромаштијата и емиграцијата се најкритичните општествени предизвици за Ерменија денес. Така, способноста на економијата да создаде и одржува релативно добро платени работни места е првиот најважен тест за нејзината конкурентност. Конкурентноста почива на продуктивноста на земјата со која таа ги користи своите ресурси. Зајакнувањето на продуктивноста бара економски раст, или во спротивно тоа би било на сметка на вработеноста.

За политиката за конкурентност, се воведува концептот на Целна состојба на економијата како состојба на економијата која се одликува со значително тесен јаз во продуктивноста со главните земји конкуренти што обезбедува работа на секое лице кое може да се вработи со задоволителен надоместок, елиминирајќи го чисто економскиот мотивација за емигрирање.

Нивото на раст на БДП има многу висок удел во достигнувањето на Целната состојба на економијата: со просечна годишна стапка на раст од 7%, таа може да се достигне за 10 години, додека растот на БДП од 10% може да ги обезбеди истите резултати до 2016 година. Со сегашната годишна стапка на раст на економијата на Ерменија од 3-4%, ТСЕ е достапна само до 2040 година.

Извештајот за национална конкурентност на Ерменија идентификува четири клучни области кои моментално го попречуваат растот преку ограничување на поголема продуктивност и масивни инвестиции во земјата. Агендата за промени што треба да ја предводи и јавниот и приватниот сектор ги вклучува следните области на политиката: Создавање рамноправни услови за игра, индустриска политика, масивни инвестиции во образованието и софистицираност на финансискиот систем.

2011–2012 - надградба на практиките за управување[уреди | уреди извор]

Национален извештај за конкурентност на Ерменија 2011–2012 Агенда за надградба на практиките за управување

Презентацијата на Националниот извештај за конкурентност на Ерменија 2011–2012 година[3] се одржала на 18 април.

Извештајот ги анализира перформансите на конкурентноста на Ерменија од 2005 година со посебен фокус на практиките на управување во ерменските приватни компании. Извештајот е подготвен од Истражувачкиот центар за економија и вредности и ЕВ Консалтинг.

Конкурентноста на Ерменија постојано се намалувала од 2005 година, но се вратила на позитивното во 2011 година, како одраз на структурните промени. Сеопфатната студија за практиките на управување во ерменските компании идентификувала значителни празнини со најдобрата глобална практика. Студијата заснована на методологијата за истражување на Светскиот менаџмент, спроведена од EV Consulting во приближно 50 производствени компании, ги проценила оперативните, целните и практиката на управување со таленти. Ерменија заостанува зад 21 земји со просечна оценка од 2,46 во споредба со глобалното просечно ниво од 2,99 и нивото на реперната Ирска од 2,89. Неговите празнини со најдобрите практики се поголеми во операциите и управувањето со целта, но значително помалку во управувањето со таленти каде Ерменија ги надминува земјите како Аргентина, Бразил, Грција и Португалија.

Ширењето на подобри практики за управување во Ерменија бара заеднички и синхронизирани напори и од јавниот и од приватниот сектор. Двата сектори треба да поминат низ три фази: мотивација, сеење и дифузија. Во фазата на мотивација, јавниот сектор ќе се соочи со промовирање на конкуренцијата и индиректни стимулации, од друга страна, приватниот сектор ќе се справи со внатрешниот и надворешниот притисок. За време на фазата втората фаза, јавниот сектор ќе се обиде да го поттикне влезот на МНК, да го подобри нивото на деловно образование и да го промовира корпоративното управување. Приватниот сектор ќе се концентрира на луѓето, процесите и структурните промени. Во последната трета фаза, јавниот сектор ќе работи на промовирање мрежи и објавување на успехот, а приватниот сектор ќе биде концентриран на ангажирање надворешни агенти и ширење низ организацијата.

Предговорите за извештајот го напишале премиерот на Ерменија Тигран Саркисјан и професорот од Универзитетот Стенфорд Николас Блум.

2010 - предизвик за високото образование[уреди | уреди извор]

Национален извештај за конкурентност на Ерменија Предизвик за високото образование за 2010 година

Третиот извештај за конкурентноста на Ерменија се фокусирал на предизвикот за високото образование на Ерменија[4] [5][6].

Извештајот бил промовиран на 24 декември 2010 година, а на него се обратиле министерот за економија Тигран Давтјан, министерот за наука и образование Армен Ашотјан и извршниот директор на Националната фондација за конкурентност на Ерменија (NCFA) Бекор Папазјан.

Во Извештајот за глобална конкурентност на Светскиот економски форум 2010-2011 година, Ерменија е рангирана на 98 од 139 земји, што е едно место помалку од претходниот извештај. Извештајот покажал скромни подобрувања во здравствената, образованието и ефикасноста на пазарот на стоки и пад на макроекономската стабилност и финансиските пазари. Во извештајот се заклучува дека предностите на земјата ги вклучуваат нејзините регулативи на пазарот на трудот, нивоата на тарифи и леснотијата за започнување бизнис, како и ниското влијание на болестите, криминалот и тероризмот врз деловните активности. Недостатоците вклучуваат развој на пазарот на капитал и фактори кои влијаат на конкурентната средина.

Во меѓувреме, глобалните економски кризи откриле дека економијата на Ерменија е поранлива на надворешни настани од повеќето други земји и нејзиното закрепнување останува многу ранливо на глобалните економски процеси кои ги комплицираат локалните економски проблеми. Овие проблеми вклучуваат ниска и нерамномерно распределена продуктивност на трудот, недостаток на економска диверзификација и прекумерна концентрација во градежништвото и земјоделството со ниска продуктивност, пад на увозот на високотехнолошки стоки, зголемена зависност од извозот ориентиран кон ресурсите, инфлацијата и растечкиот надворешен јавен долг.

Друга криза може да има многу поголемо влијание врз Ерменија, затоа национална економска стратегија и нов модел на економски развој, кој може да преброди различни економски шокови, да ги зајакне микроекономските основи, да ги прошири можностите за работа, да овозможи движење на работната сила во производните сектори и да привлече „ориентирани кон знаење“ директни странски инвестиции. Камен-темелник на новиот економски модел е глобално конкурентниот образовен сектор, особено на повисоките нивоа. Главните пет групи фактори кои мора да се решат при трансформацијата на високообразовниот сектор во Ерменија треба да бидат: стратегија, интернационализација, лидерство, елементи за учење и општествени вредности

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. Hergnyan, Manuk; Gabrielyan, Gagik; Makaryan, Anna (2008). National Competitiveness Report of Armenia 2008 (English и Armenian). Yerevan, Armenia: Economy and Values Research Center. ISBN 978-99941-87-01-0. Архивирано од изворникот на 2013-11-19. Посетено на 2023-04-19.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  2. Hergnyan, Manuk; Hovhannisyan, Sevak; Grigoryan, Sona; Malumyan, Gohar; Karapetyan, Tamara (2014). National Competitiveness Report of Armenia 2013–2014: Growth Imperative and Constraints (PDF). Yerevan: Economy and Values Research Center, EV Consulting. Посетено на 7 March 2014.
  3. Hergnyan, Manuk; Hovhannisyan, Sevak; Grigoryan, Sona; Malumyan, Gohar; Atabekyan, Hovhannes; Arzumanyan, Ashot; Arakelyan, Armenuhi (2012). National Competitiveness Report of Armenia 2011–2012: Agenda for Upgrading Management Practices (PDF). Yerevan: Economy and Values Research Center, EV Consulting. Посетено на 18 April 2012.[мртва врска]
  4. Hergnyan, Manuk; Hovhannisyan, Sevak; Malumyan, Gohar; Atabekyan, Hovhannes; Arzumanyan, Ashot (2010). National Competitiveness Report of Armenia 2010: Higher Education Challenge (English и Armenian). Yerevan, Armenia: Economy and Values Research Center. ISBN 978-99941-87-04-1. Архивирано од изворникот на 2013-11-19. Посетено на 2023-04-19.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  5. „It is important to appraise knowledge. The sphere needs businessmen with social responsibility“. "Hayastani Hanrapetutyun" Armenian Daily. 25 December 2010. Посетено на 26 December 2010.
  6. Mediamax (24 December 2010). „Strategies for establishing a competitive system of higher education presented in Yerevan“. Banks.am. Архивирано од изворникот на 2011-01-01. Посетено на 1 January 2011.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]