Прејди на содржината

Нана (роман)

Од Википедија — слободната енциклопедија
Нана
Nana
Едуар Мане, Нана, 1877
АвторЕмил Зола
ЗемјаФранција
ЈазикФранцуски
СеријалРугон-Макарови
ЖанрРоман
Издадена
1880
МедиумПечатено (Фељтонски роман, тврд повез & мек повез)
Страници432 (мек повез)
ПретходнаЖерминал 
СледнаЗемја 

„Нана“ — роман од францускиот натуралист Емил Зола. Завршен во 1880 година, „Нана“ е деветтиот дел од серијалот „Ругон-Макарови“ во 20 тома.

Една година пред да почне да ја пишува „Нана“, Зола не знаел ништо за Театр де вариете (Théâtre des Variétés). Лидовик Алеви го поканил со него да присуствува на оперета на 15 февруари 1878 година и го однел зад сцената. Алеви му раскажал безброј приказни за љубовниот живот на ѕвездата, Ана Жидик, чиј љубовен триаголник послужил како модел за врските на Роз Мињон, нејзиниот сопруг, и Штајнер во романот на Зола. Алеви, исто така, му обезбедил раскажувања за познати проститутки како што биле Бланш д'Антињи, Ана Делион, Делфин де Лизи и Ортанз Шнајдер, врз кои Зола се потпрел да го развие ликот на својот главен лик. Сепак, Валтес де ла Бињ, што ја сликале и Мане и Анри Жервекс, била таа што најмногу го вдахновила - токму таа е овековечена во неговиот скандалозен роман „Нана“.[1]

Содржина

[уреди | уреди извор]

„Нана“ ја раскажува приказната за подемот на Ана „Нана“ Купо од улична шетачка до проститутка од висока класа во текот на последните три години од Второто Француско Царство. Нана, како лик, првпат се појавила кон крајот на „Л'Асомоар“ (L'Assommoir) (1877), претходниот роман на Зола во серијалот Ругон-Макарови, каде што таа е ќерка на насилник пијаница. На крајот од тој роман, таа живее на улица и штотуку започнува живот на проститутка.

Насловна страница од романот на Емил Зола на која е прикажана Нана, конвенционално привлечна жена во проѕирен фустан и црвен шал во театарска насмеана поза.

„Нана“ започнува со вечер во Театарот де вариете во април 1867 година, веднаш по отворањето на Светската изложба. Нана има 18 години, но би имала 15 според семејното дрво на Ругон-Макарови што Зола го објавил години пред да започне да работи на овој роман. Зола подробно ја опишува изведбата на „Русокосата Венера“, фиктивна оперета моделирана според „Убавицата Елена“ од Офенбах, во која Нана е избрана за главна улога. Цел Париз зборува за неа, но ова е нејзино прво сценско појавување. Кога е запрашана да каже нешто за нејзините дарби, Борденав, менаџерот на театарот, објаснува дека една ѕвезда не мора да знае да пее или глуми: „Нана има нешто друго, по ѓаволите, и нешто што заменува сè друго. Го намирисав, и мириса проклето силно во неа, инаку го изгубив чувството за мирис.“ Токму кога публиката е на пат да ја отфрли нејзината изведба како ужасна, младиот Жорж Игон извикува: „Многу шик!“ Оттогаш, таа ја поседува публиката. Зола го опишува нејзиниот изглед тенко прикриен во третиот чин: „Одеднаш, во добродушното дете, жената се откри, вознемирувачка жена со целата импулсивна лудост на својот пол, отворајќи ги портите на непознатиот свет на желбата. Нана сè уште се смееше, но со смртоносна насмевка на човекојадец.“

Во текот на романот, Нана ги уништува сите мажи што ја бркаат: Филип Игон е затворен откако крадел од војската за да ѝ позајми пари на Нана; богатиот банкар Штајнер банкротира обидувајќи се да ѝ угоди; Жорж Игон се прободува со ножици од мака поради неа; Вандевр се самоспалува откако Нана го финансиски уништува; Фошери, новинар и издавач кој рано се заљубува во Нана, подоцна пишува остра статија за неа, и повторно се заљубува во неа и е финансиски уништен; и грофот Мифа, чија верност кон Нана го враќа на понижување по понижување сè додека не ја најде во кревет со својот постар свекор. Според зборовите на Џорџ Бекер: „Она што произлегува од [Нана] е целосноста на уништувачката сила на Нана, доведена до кулминација во тринаесеттата глава со еден вид прозивање на жртвите на нејзината алчност“.[2]

Зола ја остава Нана да умре ужасно во јули 1870 година од сипаници. Таа исчезнува, нејзините работи се продаваат на аукција и никој не знае каде е. Излегува дека живеела со руски принц, оставајќи го својот син на грижа на тетка во близина на Париз, но кога избувнува епидемија на сипаници, таа се враќа да го негува; тој умира, а таа се разболува. Зола сугерира дека нејзината вистинска природа, скриена од нејзината физичка убавина, излегла на површина. „Она што лежело на перницата била костурница, куп гној и крв, лопата гнило месо. Акните го преплавиле целото лице, така што едната џебица ја допирала следната“. Надвор од нејзиниот прозорец толпата лудо навива „За Берлин! За Берлин!“ за да го поздрави почетокот на Француско-пруската војна, која ќе заврши со пораз за Франција и крајот на Второто Царство.

Насловна страница на „Нана“ на изворното француско издание

Романот веднаш постигнал успех. „Волтер“, францускиот весник кој планирал да го објави на делови почнувајќи од октомври 1879 година, започнал џиновска рекламна кампања, со што силно ја подигнал љубопитноста на читателската јавност. Кога Шарпантје конечно ја објавил „Нана“ во како книга во февруари 1880 година, првото издание од 55.000 примероци било распродадено за еден ден. Флобер и Едмон де Гонкур дале големи пофалби за „Нана“. Од друга страна, дел од јавноста и некои критичари пројавиле негодување за книгата, што можеби придонело за нејзината популарност.

Флобер му напишал на Зола ефузивно писмо во кое подробно го фали романот. Тој навел кои страници ги обележал со виткање на нивните агли и пофалување на одредени пасуси („сè за Фонтан, совршено!“). Како заклучок, тој напишал: „Nana tourne au mythe, sans cesser d'être réelle.“ (Нана се претвора во мит, без да престане да биде стварна.)[3]

Како противаргумент на описот на Зола за значењето на наследството и околината, Алфред Сирван (1838-1900) и Анри Левердие (1840-) напишале роман насловен „Ќерката на Нана: приказна за парискиот живот“ (1880). Објавен на француски и англиски, тој ја раскажува приказната за ќерката на Нана, која се издига од „олукот“ и го надминува своето потекло за да стане почитувана дама.[4]

Занимливост

[уреди | уреди извор]

Едуар Мане, кој бил воодушевен од описот на „прерано неморалната“ Нана во „Л'Асомоар“ од Зола, му го дал насловот „Нана“ на својот портрет на Анриет Озер пред „Нана“ да биде објавена.[5]

Издание на македонски јазик

[уреди | уреди извор]

Издавачката куќа Нампрес ја издала книгата на македонски јазик.[6]

  1. ↑ Hewitt, Catherine (2015). The mistress of Paris : the 19th-century courtesan who built an empire on a secret. London. ISBN 978-1-78578-003-5. OCLC 924600273.
  2. ↑ Becker, George J. (1982). Master European Realists of the Nineteenth Century. New York: Frederick Ungar Publishing Co. стр. 118. ISBN 9780804420464.
  3. ↑ „Gustave Flaubert Correspondence“. Édition Louis Conard. 15 February 1880. Архивирано од изворникот на 2023-11-19. Посетено на February 26, 2016.
  4. ↑ Sirven, Alfred; Leverdier, Henri (2011). Nana's Daughter: A Story of Parisian Life. Nobu Press. In French the title was La fille de Nana, réponse au roman naturaliste de Zola or La Fille de Nana, roman de moeurs Parisiennes. Sirven and Leverdier co-authored several works. One was a reply to Dumas. Another, Le Jesuite rouge, contended that the Jesuits organized the Paris Commune to create Jewish martyrs and thereby sympathy for the Jews in France.
  5. ↑ Barnes, Julian (15 April 2011). „Edouard Manet: Symphony in off-white“. The Guardian. Посетено на 26 February 2016.
  6. ↑ „Нана“. Посетено на 13 септември 2025.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Нана_(роман)&oldid=5456170“