Музеј на Никола Тесла

Музеј на Никола Тесла
Музеј Николе Тесле

Поглед на музејот
Основан	5 декември 1952 (1952-12-05)
Место	Крунска 51, Белград
Координати	44.8051° СГШ; 20.4707° ИГД / 44.8051; 20.4707
Тип	Научен музеј
Посетеност	120.000 (2017)
Директор	Ивона Јевтиќ
Кустос	Братислав Стојиљковиќ
Мреж. место	nikolateslamuseum.org

Музејот на Никола Тесла се наоѓа во централниот дел на Белград. Тој има повеќе од 160.000 оригинални документи, над 2.000 книги и списанија, над 1.200 историско-технички експонати, повеќе од 1.500 фотографии и чинии со фотографии како оригиналот, технички предмети, инструменти и апарати, и над 1.000 планови и цртежи, сите поврзани со животот и работата на Никола Тесла. Архивата на Никола Тесла беше напишана на регистерот на УНЕСКО за сеќавањето на светската програма во 2003 година поради неговата клучна улога во историјата на електрификација на светот и за идните технолошки достигнувања во оваа област.Ис

Историја

Музејот на Никола Тесла е сместен во станбена куќа изградена во 1927 година и дизајнирана од Драгиша Брашован, истакнат српски архитект. Зградата се користела за различни намени сè до 5 декември, 1952 година, кога Музејот на Никола Тесла беше основан во согласност со одлуката на владата на Федеративна Народна Република Југославија. Материјалот за музејот беше донесен од Њујорк во Белград, Југославија, на 7 септември 1951 година, како резултат на напорите на Сава Косановиќ, внук на Тесла и негов најблизок роднина и неговиот адвокат Витенберг. Беше кажано дека тоа е "волјата на Тесла". Никогаш не се пронајде некоја легална документација со потпис на Тесла за да се поткрепи ова тврдење. Се верува дека Тесла починал без тестамент.

Тесла бил американски граѓанин, кој ги сметал неговите награди како негово државјанство. Тој поминал само 31 час од целиот свој живот на денешната територија на Србија. Во текот на изминатите 60 години, голем број од неговите трудови претрпеле оштетувања од вода. Поради ова, историчарите сметаат дека е лош потег кон Тесла тоа што го изнеле неговиот ковчег од Соединетите Американски Држави. Се очекувал слободен пристап со обновувањето на интересот на целиот свет за работата на Тесла во областа на механичкото и електричното инженерство. Сепак, голем број оригинални документи не се организирани и се веќе изгубени, украдени, цензурирани или оштетени.

Денес

Музејот на Никола Тесла е единствена институција за науката и културата. Тој го чува наследството за оригиналното инженерство од целото човештво и личното наследство на Никола Тесла. Актуелниот директор е Владимир Јеленковиќ.

Изложби

Постојаната изложба беше договорена во 1955 година. Од време на време има некои измени, но и после многу години, основниот концепт останува ист. Нејзиниот прв дел е главно спомен-изложба, додека вториот дел е интерактивен, со три-димензионални модели на пронајдоците на Тесла.

Од време на време музејот организира тематски изложби на документи, фотографии и други материјали со цел да се прикажат некои периоди од инвентивниот живот на Тесла.

Содржина

Музејот е поделена во седум одделни простории во приземјето, со различни теми, експоненти, фотографии и пепелта на Тесла, а на вториот кат се сместени оригинални физички евиденции за работа на Тесла во областа на електричното и машинското инженерство.

Приземје

Соба 1 - Никола Тесла: човек и творец

Животната приказна на Никола Тесла започнува со големата фотографија од периодот на студии во Грац (Австрија). Под фотографијата се поставени три лични документи:

неговиот извод на родените, неговиот Abitur сертификат од средното училиште во Карловац, и пасошот со кој отпатувал во Њујорк во 1894 година. Исто така постои и една фотографија од куќата во неговото родно место, и од црквата каде што неговиот татко бил парохиски свештеник. Оваа фотографија го покажува неговото потекло и почетокот на неговиот живот. Серија од одбрани писма, поставени на двете страни од фотографијата, се сведоци на највисоките признанија на Тесла од најголемите научници на неговото време: Ајнштајн, Вилијам Крокс, Келвин, Рентген, Роберт А. Mиликан, Ли де Форест, Едвин Х. Армстронг, Артур Х. Комптон, Артур Д. Кенели, Попов, Пупин, итн.

Соба 2 - Лична работи и кореспонденција

Некои ситни лични предмети на Тесла се избрани да ја отсликаат неговата личност, начин на живот и односите со другите луѓе. Во витрини се наоѓаат шапката, неговата патничка торба и мали секојдневни предмети како покани, влезници за во театар, членски карти, итн. Како најзначаен сувенир тој чувал една везена торба направена од неговата мајка, типична за неговата родна земја Лика. Исто така во ветрините се прикажани и избрани документи и фотографии од допишувањето со пријатели, писатели и уметници како Џорџ Вестингхаус, Марк Твен, Роберт У. Џонсон, и други.

Прикажана е и евиденцијата од посетата на Тесла во Белград во 1892 година во белградските весници од тоа време, како и писма од Лаза Костиќ, истакната српска поетка.

Фотографии од таткото на Тесла, Милутин, сестрите Марица, Ангелина и Милка, чичко му Никола и прадедо му Тома се прикажани во посебна витрина.

Документи од неговата смрт и погребот во Њујорк во 1943 година се прикажани во последната изложбена витрина.

Соба 3 - урна со пепел на Тесла

Во третата соба на музејот, во позлатена топчеста урна поставена на пиедесал од мермер се наоѓа пепелта на Тесла. По неговата смрт тој бил кремиран и неговите останки биле пренесени во Белград во 1957 година.

Соба 4 - "бајка за електричната енергија'

Собата ја содржи „бајката за електрична енергија“ на Тесла - историски преглед на достигнувањата на човекот во истражување на тајните на електричната енергија; патенти во областа на електро-енергетскиот изум на Тесла за полифазен индукциски мотор и модел на неговиот систем на производство, пренос и дистрибуција на електрична енергија; патенти во областа на високопотенцијалните трансформатори за техничка нафта, како и од областа на машински турбини.

Соба 5 - полифазен систем и негова примена

Исто така е изложена серија на интерактивни модели кои го илустрираат потеклото на идејата за вртечко магнетно поле: ротација на бакар плоча со индуцирана струја, експериментот на Араго од 1825, потоа Baily моторот со комутирана еднонасочна струја и статички електромагнети (1879 ), и двофазниот генератор на Тесла заедно со моделите на синхрони и асинхрони мотори управувани од двофазната неизменична струја.

Хидрауличната аналогија, направена според идејата на Тесла, ги запознава посетителите со неговата концепција за физичките принципи на вртечкото магнетно поле со визуелно демонстрирање на векторско додавање на два идентични синусни криви, нормално поставени една со друга, со фазна разлика од 90 °.

Во 1893 година, за време на колумбиската изложба во Чикаго, изумот на Тесла, “Колумбовото јајце” бил употребен за да се демонстрира принципот за индукција на мотор, со вртење на ротор во облик на јајце во вртечко магнетно поле. Овој модел, заедно со оперативниот модел на првиот "вистински" индукциски мотор со ротор со краток спој, го отсликува најважниот дел од полифазниот систем на Тесла. Патентите на Тесла ги поставија темелите за изградба на нови генератори на полифазните струи. Ова е потврдено со идентификациската табличка на еден од генераторите на хидроелектричната централа на Нијагарините водопади (1899), поставена веднаш до моделот на хидроелектричниот систем. Денот на поврзувањето на генераторите на Адамовата електрана означува пресвртница во електрификацијата на светот. Малиот модел на хидроенергетски систем со трифазна струја сместен во оваа соба ги покажува сите основни елементи на овој изум. Приказната за пронајдоците на Тесла се продолжува со заоблена турбина, пумпа и индикатор за брзина изградена 1913 - 1916 на истиот принцип. Тесла, повеќе од дваесет години се ангажирал за нивно подобрување, и уште пред крајот на 20 век, овие пронајдоци започнаа да привлекуваат внимание кај научниците и инженерите.

Соба 6 – Тесла-трансформаторот и безжичен пренос

Експонатите кои ги прикажуваат пронајдоците на Тесла во полето на струи на висока честота и висок потенцијал се најинтересните во музејот.

Денес е речиси незамисливо дека Тесла пред еден век успеал да произведе наизменични струи на неколку десетици илјади вртежи во секунда и неколку милиони волти. Со овие струи тој експериментирал во лабораториите во Њујорк и Колорадо Спрингс. Резултатите од овие експерименти се и ден денес инспиративни за истражувачите во целиот свет, особено по објавувањето на "белешките на Колорадо Спрингс".

Денес, осцилатори и високочестотни струи се применуваат во безжичното-телекомуникациско инженерство, индустријата и медицината, и напредните истражувања за безжичен пренос на електрична енергија во согласност со предвидувањето на Тесла. Во средината на собата се наоѓа високочестотниот осцилатор во комбинација со трансформатор со големо напојување. Бил изграден во 1955 година во согласност со техничките описи од експерименталната станица во Колорадо Спрингс. Неговиот електрични потенцијал достигнува околу 200.000 волти, и половина век ги импресионира посетителите и ги фасцинира децата.

Покрај големиот осцилатор има и една помал, како што користел Тесла во експериментите со електрично празнење на цевки исполнети со ретки гасови. Резултатите од овие експерименти ги поставија темелите на современото флуоресцентно осветлување и истражувањето за високоенергетските честички. Овие експерименти не се добро познати, дури и кај специјалистите. Исто така, не е познато дека Рентген бил фасциниран со рендген слики од човечко тело кои ги добил од Тесла, добиени со рендген цевки, управувани со високочестотни струи. Тесла ги извршувал неговите најзначајни експерименти со струја на висока честота и висок потенцијал во областа на безжичниот пренос на електрична енергија.

Соба 7 - Далечински управувачи и награди

Истражувањето на Тесла во полето на далечинскиот управувач е претставено со реконструираниот модел на мал чамец. Овој патентиран дизајн го користел во 1898 година во Њујорк во експериментите кои ги покажуваат можностите за безжична контрола за движење на механички уреди (копнени возила, чамци, авиони, итн.)

Земајќи ги предвид неговите пронајдоци и експерименти во оваа област, со развојот на далечинскиот управувач, Тесла го надминал своето време. Голема фотографија од неговата станица "Безжичен Свет" во Лонг Ајленд во Њујорк ја отсликува неговата намера за изградба на станица за пренос на одредени цели. Таа станица е изградена во 1900 година за безжична преку-атлантска телефонија, за да емитува вести и музика, за пренос на текст и слики, а исто така и да се покаже можноста за голем електричен пренос на електрична енергија. Овој прекрасен план остана нереализиран.

Награди

Бројни декорации, почесни дипломи и награди изложени во последниот дел на изложбата го симболизираат значењето на неговите пронајдоци. Сепак, најголемата награда му била доделена после неговата смрт од Меѓународната комисија за електротехника на седницата во Филаделфија во 1960 година. Комисијата одлучи да ѝ го даде името „тесла" на единицата за магнетна индукција. На овој начин Тесла стана подеднакво рангиран со такви исклучителни научници како Волта, Ампер, Фарад, Хенри, Ват, Ом, Кулон, Келвин, Гаус, Вебер и Jaнски.

Посмртното леење на лицето на Никола Тесла се наоѓа во последната изложба, а веднаш до него е цитатот од американскиот пронаоѓач Е. Армстронг: „Светот, мислам, ќе чека долго време за некој идентичен на Никола Тесла во остварувањето и имагинацијата.“

Втор кат

Целокупното интелектуално наследство на Тесла се наоѓа на вториот кат од зградата. Тоа ги вклучува неговите ракописи и цртежи, коресподенција со над 6700 различни лица, книги и вредни исечоци од списанија и весници кои објавиле статии за Тесла или за научни и технички проблеми во кои тој бил заинтересиран.

Документран каталог за музејот на Никола Тесла

Првиот документран каталог за музејот на Никола Тесла со коментари се произведе под водство на професорот Вељко Корач, директор на музејот на Никола Тесла од 1952 до 1980 година со помош на професори и помлад кадар од Универзитетот на Белградскиот факултет за електротехника и персоналот од музејот. Се вкупно, околу 150.000 од постоечки 160.000 документи биле регистрирани. Од време на време има електрични и машински инженери кои работат во Музејот и надворешни експерти со скратено работно време или повремено ангажирање. Од 1990 година овие надворешни експерти биле вклучени во подготовките за дополнителни материјали за објавување и во развојот на нов документиран каталог за музејот на Никола Тесла.

Галерија

• 
  Црковна Православна крштеница на Никола Тесла(српско-словенска ћирилица)
• 
  Копија од индукционен мотор од 1887 година Оригинален Теслин индукционен мотор од 1887 година, денас се чува во Империјалниот технички музеј во Лондон.
• 
  Модел на бродче на далечинско управување
• 
  Теслиниот калем
• 
  Некои од пронајдоците на маса
• 
  Модел кои прикажува електричен генератор и транспорт на енергија од висок напона, низ кабли.
• 
  Теслиниот експеримент „Колумбово јајце"(јајце кое ротира во магнетното поле)
• 
  Далечинска управувачка единица(за брод)
• 
  Урна со Теслините остатоци

Надворешни врски

• Sajt muzeja Nikole Tesle
• Muzej Nikole Tesle Kompletan vodič kroz Srbiju
• Aleksandar Kadijević, Draginja Maskareli: O arhitekturi Genčićeve kuće, Nasleđe, broj 5, 2004. godine