Мост Војиновиќ
Мостот Војиновиќ се наоѓа во Вучитри и е најстариот зачуван камен мост во Србија[1]. Потекнува од крајот на XIV или почетокот на XV век, а според народните преданија го изградиле браќата Војиновиќ, кои во епската песна се спомнуваат како внуци на царот Душан (Крал 1331-1346, цар. 1346-1355 ). Изграден е преку реката Ситница, на трасата на караванскиот пат што го поврзувал Дубровник со Скопје и тој дел од Балканот. И покрај потребата од тоа, на мостот не се извршени конзерваторски работи, а денес е под заштита на Република Србија, како споменик на културата од исклучително значење.[1][2] По завршувањето на агресијата на НАТО врз СРЈ во јуни 1999 година и доаѓањето на КФОР и УНМИК на Косово и Метохија, мостот и неговите сводови се користат како еден вид гаража за сите видови возила (од коли и трактори до автомобили и автобуси )[3], но и за фрлање и палење ѓубре [4].
Војиновиќ мост[уреди | уреди извор]
Фолклорот ја поврзува изградбата на мостот со браќата Војиновиќ, на кои им се припишува и блиската тврдина Вучитрн, додека стилските анализи го ставаат периодот кога мостот бил изграден кон крајот на 14 или почетокот на 15 век. Самите Војиновиќи, како благородници, постоеле во првата половина на XIV век, додека епската поезија ги наведува како внуци на императорот Душан. Самиот Вучитрн не припаѓал на нивната област (која стигнувала до блискиот Звечан ), ниту во времето на нивната најголема сила под Воислав Војиновиќ (околу 1355 - 1363 ) и Никола Алтомановиќ ( 1366 - 1373 ), туку во Вучитрн, на почетокот на 15 век, во дворот се споменува Бранковиќ, кои биле во сродство со Војиновиќ (сестрата на Бранко Младеновиќ (татко на Вук Бранковиќ ) Ратослава, била мажена за Алтоман Војиновиќ (татко на Никола Алтомановиќ).
Самиот мост е изграден за да ја премости Ситница, на трасата на караванскиот пат што го поврзувал Дубровник со Скопје, а бил направен од, наизменично уредени, правилно изделкани, црвени и сиви камења. Долг е преку 135 метри со девет сводови, а ширината на патот е речиси 5 метри. Самите сводови се асиметрични, а најголемиот од нив е широк скоро 13 метри. Текот на Ситница со текот на времето се менувал, така што во почетокот биле подигнати 5 свода со остри врвови, а подоцна на нив биле додадени уште 4 свода, полукружни по форма. Во наредните векови реката продолжила да го менува својот тек и да создава наноси околу мостот, така што денес под него повеќе не тече реката Ситница, а поради речните наноси и е намалена и вкупната должина.
Поврзано[уреди | уреди извор]
- Војиновиќ кула
- Вучитрн
- Војиновиќи
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 Георгиев, Елизабета (2018). „Часопис за књижевност, уметност, науку и друштвена питања на бугарском језику „Мост"“. Библиотекар. 60 (1): 111–122. doi:10.18485/bibliotekar.2018.60.1.8. ISSN 0006-1816.
- ↑ Анђелковић, Јелена Д. (2018). Проучавање српског језика, књижевности и културе на Институту за славистику Универзитета у Хамбургу. Београд: Међународни славистички центар, Филолошки факултет, Универзитет у Београду. стр. 229–235.
- ↑ „Беже и Албанци староседеоци“ (Глас Јавности, 4. новембра 2002)
- ↑ „The Stone Bridge“ (PDF) (енглески). Посетено на 27. 9. 2009.. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=(help)CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
Литература[уреди | уреди извор]
- „Војиновића мост — Споменици културе у Србији”. САНУ (на језику: српски).