Мороишта
| Мороишта | |
  Мороишта Местоположба на Мороишта во Македонија
Мороишта на карта
| |
| Координати 41°12′10″N 20°42′59″E / 41.20278° СГШ; 20.71639° ИГД | |
| Општина | Струга |
| Население | 881 жит. (поп. 2021)[1]
|
| Шифра на КО | 26035 |
| Надм. вис. | 686 м |
|
Мороишта на општинската карта  Атарот на Мороишта во рамките на општината | |
 Мороишта на Ризницата
| |
Мороишта — село во Општина Струга, во околината на градот Струга.
Географија и местоположба[уреди | уреди извор]
Селото се наоѓа во Струшкото Поле, оддалечено само 3 километри северно од Струга.
Историја[уреди | уреди извор]
Селото првпат се споменува во 1345 година во грамота на српскиот цар Стефан Душан како Моровиштех.
Во XIX век селото било дел од Охридската каза на Отоманското Царство.
Стопанство[уреди | уреди извор]
Население[уреди | уреди извор]
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Мороишта живееле 250 жители, сите Македонци.[2] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, во 1905 година во Мороишта имало 224 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.[3]
На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Мороишта е претставено како чисто македонско село во Охридската каза на Битолскиот санџак со 25 куќи.[4]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 350 Македонци.[5]
Според пописот на населението на Македонија од 2002 година, селото има 909 жители, од кои 903 Македонци, 2 Власи и 4 Срби.[6]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живеел 881 жител, од кои 807 Македонци, 1 Албанец, 2 Власи, 2 Срби и 69 лица без податоци.[7]
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
| Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 250 | 224 | 506 | 555 | 681 | 799 | 838 | 964 | 909 | 909 | 881 |
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[8]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[9]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[10]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[11]
Родови[уреди | уреди извор]
Мороишта е македонско православно село, сите родови во селото се доселенички, во селото има постари доселенички родови, и понови.
Постари доселенички родови се: Иљовци (30 к.) се делат на Јановци, Клечкаровци и Лазаревци. Доселени се од селото Љубаништа, го знаат следното родословие: Климе (жив на 70 г. во 1980 година) Наум-Ристе-Јон-Иљо кој се доселил; Матлиовци (30 к.), доселени се после родот Иљовци, доселени се од некое село во областа Мат во Албанија; Малевци (10 к.) доселени се од некое село во Малесија; Бунчевци (4 к.), доселени се од соседното село Мислешево; Павлевци (8 к.) доселени се од соседното село Биџево; Прежевци или Анѓелевци (6 к.) потекнуваат од домазет кој дошол од селото Горенци; Араповци или Костевци (3 к.) имаат исто потекло како и Павлевци; Карамачовци (16 к.), Даљчевци (5 к.), Маџаровци (3 к.) и Ѓоршулевци (8 к.) доселеници се со непозната старина. Родот Маџаровци е најстар во селото.
Помлади доселеници: Брчевци (8 к.), Ташморуништанци (5 к.), Нережанци (5 к.), Модричанци (4 к.), Локовчанци (2 к.) и Пискупштинци (2 к.) ги носат имињата на селата од кои се доселени, тоа се Брчево, Ташмаруништа, Нерези, Модрич, Локов и Пискупштина.[12]
Според истражувањата пак на Бранислав Русиќ од крајот на 1940-тите, родови во селото биле:
- Староседелци: Сарџиновци (1 к.)
- Доселеници: Кротевци или Пржевци (2 к.) доселени се во 1830 година од селото Враништа. Таму имале роднини; Клечкаровци (19 к.) доселени се од селото Љубаништа кај Охрид; Маџаровци или Црвеновци (2 к.) доселени се во 1825 година од селото Црвена Вода во Дебрца; Малевци (5 к.) доселени се после родот Клечкаровци од Дебарско; Карамачовци (9 к.) и они се доселени од Дебарско; Матлијовци (13 к.) доселени се од некое место кај Матија во Албанија; Ѓоршулевци (2 к.) доселени се од селото Мислешево; Пеќиновци (2 к.) доселени се од селото Биџево; Далчевци (1 к.) доселени се од селото Драслајца; Јосифовци (1 к.) доселени се од селото Горенци кај Охрид; Павлевци (5 к.) доселени се во 1905 година од селото Биџево; Бунчевци (2 к.) доселени се од селото Мислешево; Дуковци (1 к.) доселени се од селото Луково во Дебарски Дримкол; Трпчевци (2 к.) доселени се од селото Присовјани во Малесија; Марковци (1 к.) доселени се од селото Подгорци. Потекнуваат од домазет.[13]
Општествени установи[уреди | уреди извор]
Манастир Свети Спас во Мороишта - осветен во 1997 година. Се наоѓа покрај реката Сатеска и е сместен помеѓу столетни дрвја. Еден од најубавите во струшката котлина.
Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]
Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]
Редовни настани[уреди | уреди извор]
Секоја година во чест на празникот Вознесение Христово (Спасовден), во дворот на манастирот Свети Спас се организира вечерна забава со некој од македонските естрадни уметници.
Личности[уреди | уреди извор]
Култура и спорт[уреди | уреди извор]
Иселеништво[уреди | уреди извор]
Од родовите поединечно се знае за следните иселеници до крајот на 1940-тите:
- Од Малевци иселеници има во Струга (едно семејство од 1890 година) и во Драслајца (од 1870 година, како домазет).
- Од Матлијевци иселеници има во Струга (едно семејство од 1888 година) и во САД (едно семејство од 1910 година)
- Од Далчевци иселеници има во Белград (едно семејство од 1920 година).[13]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ Васил Кънчов. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 254.
- ↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 164-165.
- ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 30.
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
- ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
- ↑ Трифуноски, Јован (1992). Охридско-струшка област. Белград: САНУ. стр. 236-237–238-239.
- ↑ 13,0 13,1 Русиќ, Бранислав. Струшко Поле-Мороишта. Архивски фонд на МАНУ АЕ 88/1.
== Надворешни врски ==
