Монеро
| Монеро | |
|---|---|
 | |
| ISO 4217 | |
| Код | XMR |
| Демографија | |
| Воведена | 18 април 2014 |
| Корисник/ци | цел свет |
| Издавач | |
| Централна банка | децентрализирана |
| Вредност | |
| Пораст на понуда | 0,6 XMR по блок |
| Вредност | https://coinmarketcap.com/currencies/monero/ |
Монеро (англиски: Monero скратено: XMR) — децентрализирана криптовалута која се фокусира на приватноста, анонимноста и сигурноста на финансиските трансакции.[1] За разлика од Биткоин и повеќето други криптовалути, каде што трансакциите се јавно видливи и следливи на блокчејн, Монеро користи напредни криптографски техники за да ги прикрие податоците за испраќачот, примачот и износот на трансакцијата.[2]
Оваа криптовалута се базира на CryptoNote протоколот, кој е дизајниран да нуди поголема приватност и заменливост (fungibility), што значи дека секој Monero коин е идентичен со другите и не може да биде „означен“ или цензуриран поради претходните трансакции.[3]
Откако беше лансиран во 2014 година, Монеро стана една од најпопуларните криптовалути со фокус на приватноста. Се користи во различни контексти – од заштита на личните финансиски податоци до анонимни донации и плаќања. Но, токму ова ниво на анонимност и неконтролираност го направи Монеро привлечен и за криминални организации, терористички групи и авторитарни режими кои сакаат да ги избегнат финансиските санкции.[4][5]
Историјат
[уреди | уреди извор]Проектот Монеро започнал како форк на Bytecoin, кој беше базиран на CryptoNote протоколот, технологија дизајнирана да обезбеди повисоко ниво на анонимност во споредба со другите криптовалути.[6] Првично, оваа криптовалута беше позната под името BitMonero, што претставуваше комбинација од „бит“ (како во Биткоин) и „монеро“ – збор кој на есперанто значи монета.[7] Меѓутоа, заедницата брзо го скрати името на Монеро, како дел од напорите за поедноставување и подобра идентификација на проектот.
Во текот на времето, Монеро продолжи да се развива благодарение на својата активна заедница на програмери и корисници. Приватноста и безбедноста на Монеро беа дополнително зголемени преку воведување на нови технологии како што се прстен потписи,[8] скришум адреси[9] и доверливи трансакции (RingCT),[10] кои овозможуваат целосно анонимни трансакции и невидливи износи. Покрај тоа, континуираните надградби на протоколот го направија Монеро една од најиновативните криптовалути со фокус на приватноста, привлекувајќи поддржувачи, но и внимание од регулаторите ширум светот.
Во мај 2022 година, на Монеро блокчејнот започна tail emission – механизам кој осигурува дека 0,6 XMR ќе бидат емитувани со секој новоизкопан блок засекогаш.[11] Ова значи дека, за разлика од Биткоин, кој има фиксна понуда од 21 милион коини, Монеро нема апсолутен лимит на понудата, туку гарантира минимална, постојана емисија на нови монети. Континуираната емисија на 0,6 XMR по блок придонесува за стабилна инфлација од околу 0,87% во 2022 година, процент што ќе продолжи да опаѓа со текот на времето. Ова осигурува дека Монеро останува одржлива, функционална и безбедна мрежа, без потреба од зависност од трансакциски такси како примарен извор на награди за рударите.[12]
Критика
[уреди | уреди извор]Некои истражувања покажуваат дека Монеро сè почесто се користи на дарквеб пазари за нелегална трговија, како што се продажба на дрога, оружје и хакирани податоци. Поради неговата неспособност да биде лесно следен, за разлика од Биткоин, Монеро станува криптовалутата на избор за оние кои сакаат да ги сокријат своите финансиски активности од властите.[13]
Одредени држави под меѓународни санкции истражуваат начини за користење на анонимни криптовалути, како Монеро, за да ги заобиколат финансиските ограничувања. Хакерски групи поврзани со овие режими исто така користат Монеро за перење на средствата стекнати преку сајбер напади и рансомвер напади.[14] Терористичката организација Исламска држава исто така барала средства преку Монеро мрежата.[15]
Овие загрижености доведоа до тоа некои владини агенции, вклучувајќи ја и американската IRS, да понудат награди за развој на алатки за следење на Монеро трансакциите.[16] Иако засега не постојат целосно ефективни методи за декриптирање на Монеро блокчејнот, зголемената регулаторна контрола и притисокот од властите можат да имаат влијание врз неговата иднина.[17]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „'Privacy coin' Monero offers near total anonymity“. Reuters. 11 јуни 2024 г. Архивирано од изворникот на 31 октомври 2024 г. Проверете ги датумските вредности во:
|date=, |archive-date=(help) - ↑ Mario, Canul; Saxon, Knight. „Introduction to Monero and how it's different“ (PDF). University of Hawai’i at Manoa. Архивирано од изворникот (PDF) на 27 февруари 2025 г. Проверете ги датумските вредности во:
|archive-date=(help) - ↑ Aeeneh, Sina; Chervinski, Joao Otavio; Yu, Jiangshan; Zlatanov, Nikola (2021-05-03). „New Attacks on the Untraceability of Transactions in CryptoNote-Style Blockchains“. IEEE (англиски). IEEE: 1–5. doi:10.1109/ICBC51069.2021.9461130. ISBN 978-1-6654-3578-9.
- ↑ „Trump's promise to loosen crypto regulations may be boon for extremist groups“. The Guardian. 27 ноември 2024 г. Архивирано од изворникот на 3 декември 2024 г. Проверете ги датумските вредности во:
|date=, |archive-date=(help) - ↑ „North Korean hackers mining cryptocurrency Monero“. Sky News. 2 јануари 2018 г. Архивирано од изворникот на 27 февруари 2025 г. Проверете ги датумските вредности во:
|date=, |archive-date=(help) - ↑ „A Brief History of Monero (and Time)“. NOWPayments. Архивирано од изворникот на 14 ноември 2024 г. Проверете ги датумските вредности во:
|archive-date=(help) - ↑ „Monero“. Wiktionary.
- ↑ „Ring Signature“. Moneropedia. Архивирано од изворникот на 3 март 2024 г. Проверете ги датумските вредности во:
|archive-date=(help) - ↑ „Stealth Address“. Moneropedia. Архивирано од изворникот на 3 март 2024 г. Проверете ги датумските вредности во:
|archive-date=(help) - ↑ „Ring CT“. Moneropedia. Архивирано од изворникот на 3 март 2024 г. Проверете ги датумските вредности во:
|archive-date=(help) - ↑ „Tail Emission“. Moneropedia. Архивирано од изворникот на 28 февруари 2024 г. Проверете ги датумските вредности во:
|archive-date=(help) - ↑ Peter, Todd (9 јули 2022 г.). „Surprisingly, Tail Emission Is Not Inflationary“. petertodd.org. Архивирано од изворникот на 11 февруари 2025 г. Проверете ги датумските вредности во:
|date=, |archive-date=(help) - ↑ „Why some cyber criminals are ditching bitcoin for a cryptocurrency called monero“. CNBC. 13 јуни 2021 г. Архивирано од изворникот на 26 јануари 2025 г. Проверете ги датумските вредности во:
|date=, |archive-date=(help) - ↑ „New North Korea Hack: Hijacking Computers to Power Cryptocurrency Mining“. The Wall Street Journal. На 8 јануари 2018 г. Архивирано од изворникот на 7 април 2018 г. Проверете ги датумските вредности во:
|date=, |archive-date=(help) - ↑ „Thirty-fourth report of the Analytical Support and Sanctions Monitoring Team submitted pursuant to resolution 2734 (2024) concerning ISIL (Da'esh), Al-Qaida and associated individuals and entities“ (PDF). Совет за безбедност на ООН. 22 јули 2024 г. Архивирано од изворникот (PDF) на На 25 јануари 2025 г. Проверете ги датумските вредности во:
|date=, |archive-date=(help) - ↑ „IRS Will Pay Up To $625,000 If You Can Crack Monero, Other Privacy Coins“. Forbes. 14 септември 2020 г. Архивирано од изворникот на 14 септември 2020 г. Проверете ги датумските вредности во:
|date=, |archive-date=(help) - ↑ „How Bitcoin's rise made Monero a darknet 'boogeyman' for regulators“. DLNews. 27 ноември 2024 г. Архивирано од изворникот на 11 декември 2024 г. Проверете ги датумските вредности во:
|date=, |archive-date=(help)