Модролисна гулапка
| Модролисна гулапка | |
|---|---|
| Научна класификација [ у ] | |
| Непознат таксон (попр): | Модролисна |
| Вид: | Модролисна гулапка |
| Научен назив | |
| Модролисна гулапка | |
| Модролисна гулапка | |
|---|---|
Научна класификација 
| |
| Царство: | Fungi |
| Колено: | Basidiomycota |
| Класа: | Agaricomycetes |
| Ред: | Russulales |
| Семејство: | Russulaceae |
| Род: | Russula |
| Вид: | R. delica
|
| Биномен назив | |
| Russula delica Fr. (1838)
| |
| Модролисна гулапка | |
|---|---|
| жабри на химениум | |
 
|
капачето е конвексно или депресивно |
| химениумот е декурентен | |
| стип е гол | |
| отпечатокот на спори е бледокрем | |
| јадливост: за јадење | |
Модролисна гулапка (латински Russula delica) е јадлива габа која го носи народно име млечно-бела кршливка и е член на родот Гулапка. Таа е претежно бела, со ознаки на шапката со окер или кафеава боја и кратко робусно стебло. Се јаде, но со слаб вкус и расте во четинари, широколисни или мешани шуми. Може да се помеша со други видови бели Гулапка и одредени бели видови Lactarius.
Таксономија[уреди | уреди извор]
За прв пат опишана од шведскиот миколог Елијас Магнус Фрис во 1838 година, неговиот специфичен епитет delica е латински за „одвикнат“.[1] Постарите имиња вклучуваат Lactarius piperatus var на Кристијан Хендрик Персоон. exsuccus.
Овој вид претрпел многу таксономски промени со текот на годините. Russula chloroides сега се смета за посебен вид поради многу густите ламели и сино/зелената зона на врвот на стеблото на некои примероци.[2] Растојанието на жабрените, длабочината на жабрите, бојата на спорите и украсот на спорите, исто така, довеле до сомнеж многу откритија, а низ годините биле опишани голем број на сорти.[3][4]
Микологот Џон Бартон Клиланд собрал форма што ја опишал во 1935 година како Модролисна гулапка (R. delicа) од под еукалиптуси во Маунт Лофти Рангс во Јужна Австралија,[5] сепак, тие биле прекласифицирани како нов вид R. marangania во 1997 година од Шерил Гргуриновиќ.[6]
Опис[уреди | уреди извор]
Базидиокарпите (плодните тела) на Модролисната гулапкa изгледа не сакаат да ја напуштат почвата и често се наоѓаат до половина закопани, или понекогаш хипогејно растат. Како резултат на тоа, шапките често ги заробуваат околните остатоци од лисја и земја на нивните груби површини.
Шапките може да бидат и од 5 см до 16 см во пречник. Бели, обично обоени со окер или кафена боја, со завиткана маргина, која обично останува бела. Отпрвин е конвексна, но подоцна се израмнува и често е во облик на инка. Цврстата, бела дршка е дебела, кратка и цврста, со димензии 2-6 см висока и 2-4 см широка.
Жабрите се непропустливи и на почетокот се доста тесно распоредени.
Отпечатокот на спорите е кремасто бел, а брадавичните овални спори се со димензии 8–12 x 7–9 микрометри.
Месото е бело, тврдо, дебело, зрнесто и не ја менува бојата при сечењето. Има пријатен, овошен мирис кога е млада, но во зрелоста може да развие слаб мирис на риба или непријатен мирис.[7] Има зачинет, лут вкус.[8]
Слични видови[уреди | уреди извор]
Russula chloroides е многу слична и често се меша со R. delica. Може да се одвои со тиркизната лента на врвот (на прицврстувањето на жабрите со шапката) и со непријатниот, пиперкав мирис, има ресни, тенки и многу густи ливчиња.
Russula pallidospora е уште еден сличен вид, кој има многу тврдо месо, подалечни жабри и окрасен нанос на спорите, има поретки ливчиња, со боја на песок.
Russula flavispora е исто така слична, но ретка, и има густи жабри и длабок окрасен нанос на спорите.
Слични белузлави видови со бели шапки, како што е Lactifluus piperatus, сите испуштаат млеко од жабрите и од пресеченото месо.[9]
Распространетост и живеалиште[уреди | уреди извор]
Модролисната гулапкa е широко распространета во северните умерени зони, вклучувајќи ги Европа и Азија.[8] Тоа е особено честа појава во Источниот Медитеран. Таа е термофилен вид, кој се појавува за време на жешките периоди во лето и есен во широколисни и иглолисни шуми.[8] Во Северна Америка Модролисната гулапкa е ретка и во голема мера е заменета со Р. brevipes,[10] што е многу слична, но не се среќава во Европа. Видот е широко распространет во Евроазија, главно се наоѓа на рабовите на шумите на четинари, листопадни и мешани шуми, често се наоѓаат под бреза, даб, бука, смрека, бор, евла или јасика.
Јадливост[уреди | уреди извор]
Оваа печурка е за јадлива, но сиромашна, има непријатен вкус,[8] што ги натерало некои да ја класифицираат како нејадлива.[1] Меѓутоа, на Кипар,[11] како и на одредени грчки острови како што е Лезвос,[12] огромен број Гулапка од овој вид се собираат и консумираат секоја година. Тие обично се киселат и се чуваат во маслиново масло, оцет или саламура, по долготрајно вриење.
-
Модролисна гулапка -
Обична Модролисна гулапка (Russula delica) -
Модролисна гулапка
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 Nilson S & Persson O (1977). Fungi of Northern Europe 2: Gill-Fungi. Penguin. стр. 112. ISBN 0-14-063006-6.
- ↑ „Russula chloroides“. The Russulales News Team. 2007. Архивирано од изворникот на 2008-10-23.
- ↑ Sarnari, M. (1998). Monografia Illustrata del Genere Russula in Europa. Vol. 1. A.M.B. Fondazione.
- ↑ Galli, R. (2003). Le Russule 2nd Edition. R. Galli.
- ↑ Cleland JB (1976) [1935]. Toadstools and mushrooms and other larger fungi of South Australia. South Australian Government Printer. стр. 150.
- ↑ Bougher NL, Syme K (1998). Fungi of Southern Australia. Nedlands, WA: University of Western Australia Press. стр. 148. ISBN 1-875560-80-7.
- ↑ Loizides M, Kyriakou T, Tziakouris A. (2011). Edible & Toxic Fungi of Cyprus (in Greek and English). Published by the authors. pp. 250–51. ISBN 978-9963-7380-0-7.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Roger Phillips (2006). Mushrooms. Pan MacMillan. стр. 45–46. ISBN 0-330-44237-6.
- ↑ Haas, Hans (1969). The Young Specialist looks at Fungi. Burke. стр. 74. ISBN 0-222-79409-7.
- ↑ Arora D. (1986). Mushrooms Demystified. Ten Speed Press. стр. 88. ISBN 0-89815-169-4.
- ↑ Loizides, M. (2008). A secret world: The fungi of Cyprus. Field Mycology 9 (3): 107-109. DOI:10.1016/S1468-1641(10)60420-3.
- ↑ Μανιταρόφιλοι Λέσβου (2013). 100+1 Μανιτάρια: Η έρευνα στη Λέσβο [in greek]. 192 p. ISBN 978-618-80314-3-2.