Меѓународен филмски фестивал „Златен портокал“ - Анталија
| Меѓународен филмски фестивал „Златен портокал“ - Анталија Меѓународен филмски фестивал „Златен портокал“ | |
|---|---|
| Датум | 1963 |
| Локација | Анталија, Турција |
| Години на постоење | 59 (до 2022) |
| Првпат | 1963 |
| Мрежно место | |
| Antalyaff | |
Меѓународен филмски фестивал „Златен портокал“ - Анталија (турски: Antalya Altın Portakal Film Festivali ),[1] — филмски фестивал, кој се одржува секоја година од 1963 година во Анталија и е вториот најважен филмски фестивал во Турција. Од 2009 година, настанот, кој се одржува во есенските месеци во Културниот центар во Анталија (Antalya Kültür Merkezi, AKM), е организиран исклучиво од Фондацијата за култура и уметност во Анталија (Antalya Kültür Sanat Vakfı, AKSAV) и вклучува меѓународна секција во главното тело на фестивалот.
Историја[уреди | уреди извор]
Културните активности како концерти и театарски претстави, кои започнале да се одржуваат во 1950-тите во историскиот амфитеатар Аспендос, го формирале камен-темелникот на денешниот филмски фестивал Златен портокал во Анталија. Овие настани што се одржувале во летните месеци под почесно покровителство на д-р Авни Толунај, наишле на се поголем интерес кај луѓето и станале традиционални на почетокот на 1960-тите. Во 1963 година, свеченостите се претвориле во филмски фестивал со иницијатива на д-р Авни Толунај, кој станал градоначалник на Анталија таа година. Како лого на филмскиот фестивал бил избран портокалот, најважниот симбол на регионот, заедно со морето, историските елементи и статуата на Венера. Портокалот не само што станал фигура во логото, туку и го дава името на фестивалот.
Првиот филмски фестивал Златен портокал се одржал во 1964 година. Нејзината мисија била формулирана од Авни Толунај како да ја промовира турската кинематографија, да ги мотивира турските филмски продуценти за висококвалитетни дела и да и помогне на турската кинематографија да навлезе во меѓународната филмска платформа. Наградата за долгометражен филм „Златен портокал“ наскоро била наречена Турски оскар по ентузијазмот создаден во кинематографскиот свет со неговата висока изведба за кратко време. Во 1978 година, фестивалот станал меѓународен.
До 1985 година, фестивалот Златен портокал бил организиран од покровителство на општина Анталија. Таа година, организацијата ја презела новоформираната Фондација за култура, уметност и туризам во Анталија (Antalya Kültür Sanat Turizm Vakfı). Од 1985 до 1988 година, инкорпорирањето на меѓународниот музички фестивал наречен „Акдениз акдениз“ („Средоземно Средоземје“) додал нова димензија на фестивалот. Помеѓу 1989 до 1994 година, општината, туристичките компании и стопанската комора во Анталија заеднички го организирале филмскиот фестивал Златен портокал. Конечно, фестивалот станал институционален со основањето на Фондацијата за култура и уметност на Фондацијата Златен портокал. Институцијата работи под името Фондација за култура и уметност Анталија (Antalya Kültür Sanat Vakfı) од септември 2002 година.
Од 2005 до 2008 година бил заеднички организиран со Турската фондација за кино и аудио-визуелна култура (ТУРСАК) и бил придружен од Меѓународниот филмски фестивал Евроазија.
Жири[уреди | уреди извор]
Меѓународното жири на фестивалот го формираат девет личности од светот на кинематографијата и културата, кои можеби не се директно поврзани со продукција или експлоатација на филм во конкуренција. Жирито од седум професионални кино-експерти во секоја од трите филмски категории го советува главното жири.
Награди[уреди | уреди извор]
Наградите „Златен портокал“ се доделуваат во три филмски категории. Статуетката користена пред 2005 година е вратена во 2009 година
Државен натпревар за играни филмови[уреди | уреди извор]
Паричните награди се доделуваат во главните категории и дополнително се доделува статуетка Златен портокал во сите следниве категории:
- Најдобар филм: 300.000 TRY (прибл. 140.000 американски долари)
- Најдобар режисер: 30.000 TRY (14.000 УСД)
- Најдобро сценарио 20.000 TRY (9.000 УСД)
- Најдобра музика 20.000 TRY (9.000 УСД)
- Најдобра глумица
- Најдобар глумец
- Најдобра режија на камера (30.000 долари доделени од Кодак)
- Најдобра уметничка насока
- Најдобра споредна женска улога
- Најдобра споредна машка улога
- Најдобра кинематографија
- Најдобра филмска монтажа
- Најдобра шминка и фризура (од 2005 година)
- Најдобри визуелни ефекти (од 2005 година)
- Најдобар дизајн на костими
- Најдобар дизајн на звук и микс на звук (од 2005 година)
Специјални награди на жирито[уреди | уреди извор]
- Специјалната награда на жирито на д-р Авни Толунај
- Специјална награда на жирито Бехул Дал Дигтурк за млад талент 25.000 долари
Државен натпревар за документарен филм[уреди | уреди извор]
- Најдобар филм: 7.000 TRY (прибл. 3.000 американски долари) и статуетката Златен портокал
Државен натпревар за краток филм[уреди | уреди извор]
- Најдобар филм: 7.500 TRY (прибл. 5.750 УСД)
Места на одржување[уреди | уреди извор]
Фестивалот започнува со парада во градот Анталија вечерта на првиот ден. Свеченото отворање се одржува во амфитеатарот во Коњалти или во културниот центар во Анталија во присуство на национални и меѓународни филмски познати личности поканети. На оваа церемонија им се доделуваат почесни награди на кинематографите за нивниот придонес.
Церемонијата на доделувањето на наградата се одржува во последната вечер во историскиот амфитеатар Аспендос, кој собира околу 7.000 луѓе. Во случај на лоши временски услови, церемонијата на доделување се пренесува во Стаклената пирамида Сабанџи, кој обезбедува седење само за публика од 2.500 луѓе.
Цензура во 2014 година[уреди | уреди извор]
За време на 51-от фестивал Златен портокал во 2014 година, кој бил организиран од општината на Партијата на правдата и развојот (Турција), кога долгометражниот документарен филм на Рејан Туви во кој се расправа за протестите во Гези 2013-2014 година, насловен Додека лицето на Земјата не стане лице на љубовта, бил отстранет од фестивалот со тврдење дека документарецот ги прекршил членовите 125 [2] и 299 [3] од турскиот Кривичен законик .[4]
Како првичен одговор, жирито на Фестивалот објавило соопштение за медиумите во кое протестира против одлуката. Во соопштението, жирито ја нарекло акцијата како напор за цензура од страна на администрацијата и навело дека управата на фестивалот одбила да го врати документарниот филм и покрај нивните писмени протести.[4][5][6]
На 5 октомври 2014 година, претседателот на жирито на фестивалот го информирал печатот за неговата одлука да поднесе оставка од жирито од етички причини.[7] Следниот ден, уште 10 членови на жирито поднеле оставки од фестивалот, информирајќи го печатот дека се солидарни со Рејан Туви, дека го почитуваат неговото право на публика, дека протестираат против однесувањето на управата на фестивалот да ја преземе улогата на судството и дека се загрижени поради обидите на администрацијата да ја нормализира цензурата.[8][9]
Повторно на 5 октомври, Рејхан Туви твитнал дека, бидејќи решила да „отстрани одредено проклетство од англиските натписи“ [10] (но не од турското аудио), документарецот сега ќе биде прикажан на Фестивалот како што бил прикажан на публика во Истанбул и на други места.
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „'Antalya Altın Portakal Film Festivali'nin adı değişti“ (турски). BirGün. 6 September 2015. Архивирано од изворникот на 21 October 2017. Посетено на 7 September 2015.
- ↑ Article 125 regulates penalties given to attacking one's honor and reputation via insults.
- ↑ Article 299 regulates penalties given as a result of insulting the president.
- ↑ 4,0 4,1 „Altın Portakal'da Gezi belgeseline sansür (Censorship against Gezi documentary in Golden Orange)“. Evrensel. Посетено на 6 October 2014.
- ↑ „Altın Portakal'a sansür! (Censorship at Golden Orange!)“. Milliyet. Посетено на 6 October 2014.
- ↑ „Gezi 'censorship' claims rise at Golden Orange Festival“. Hurriyet Daily News. Посетено на 6 October 2014.
- ↑ „Altın Portakal'daki sansür istifa getirdi (Censorship in Golden Orange brought a resignation)“. Sendika.org. Архивирано од изворникот на 2015-01-13. Посетено на 6 October 2014.
- ↑ „Altın Portakal'da sansür tartışması durulmuyor: 10 jüri üyesi istifa etti (Censorship debates at the Golden Orange are not stopping: 10 more jury members resign)“. Birgün. Архивирано од изворникот на 8 October 2014. Посетено на 6 October 2014.
- ↑ „Altın Portakal'da Film Gösterilecek Ama 11 İstifa Var (Movies to be shown on Golden Orange but There are 10 Resignations)“. Bianet. Посетено на 6 October 2014.
- ↑ Tuvi, Reyhan. „Tweet on October 5th, 2014“. Twitter. Посетено на 6 October 2014.