Мекленбург-Западна Померанија

Од Википедија — слободната енциклопедија
Мекленбург-Западна Померанија
Сојузна покраина
Шверинскиот замок, седиште на покраинскиот парламент
Шверинскиот замок, седиште на покраинскиот парламент
Знаме на Мекленбург-Западна ПомеранијаГрб на Мекленбург-Западна Померанија
Координати: 53°37′00″N 12°42′00″E / 53.61667° СГШ; 12.70000° ИГД / 53.61667; 12.70000
ДржаваГерманија
Главен градШверин
Управа
 • ПремиерЕрвин Зелеринг (СДП)
 • Владејачки партииСДП / ДХС
 • Гласови во Бундесратот3 (од 69)
Површина
 • Град23.174 км2 (8,948 ми2)
Население (1 ноември 2009)[1]
 • Град1.652.000
 • Густина71/км2 (180/ми2)
Часовен појасCET (UTC+1)
 • Лете (ЛСВ)CEST (UTC+2)
ISO 3166DE-MV
Рег. таб.порано: MP(1945–1947), SM(1948–1953)[2]
БДП€ 35.78 млрд. (2010)
NUTS-регионDE8
Мреж. местоMecklenburg-Vorpommern.eu

Мекленбург-Западна Померанија (германски: Mecklenburg-Vorpommern; понекогаш и Мекленбург-Предна Померанија) — сојузна покраина во северна Германија. Нејзин главен град е Шверин. Покраината била создадена преку спојување на историските области Мекленбург и Западна Померанија по Втората светска војна, а во 1952 била распуштена и повторно создадена по повторното обединување на Германија во 1990.

Мекленбург-Западна Померанија е шеста најголема германска покраина по површина и најмалку населена по густина на населеност. Брегот на Балтичкото Море, вклучувајќи ги островите како Риген и Узедом, како и Мекленбуршката Езерска Област, нудат бројни места за одмор и неоткриена природа, правејќи ја Мекленбург-Западна Померанија, една од водечките туристички одредишта во Германија. Три од четиринаесетте национални паркови се во Мекленбург-Западна Померанија, како и неколку стотина природни области.

Поважни градови во покраината се Росток, Шверин, Нојбранденбург, Штралзунд, Грајфсвалд и Висмар. Универзитетот во Росток (основан 1419) и Универзитетот во Грајфсвалд (основан 1456) се меѓу најстарите универзитети во Европа. Покраината била домаќин на 33. состанок на Г8 земјите во 2007.

Име[уреди | уреди извор]

Поради должината на името, покраината често е нарекувана едноставно како MV или во скратена форма на нејзиното име МекПом. На македонски, нејзиното име гласи Мекленбург-Западна Померанија, додека многу поретко е нарекувана и како Мекленбург-Предна Померанија.

Историја[уреди | уреди извор]

Еден од илјадниците монолити во Мекленбург-Западна Померанија - долмен Ланкен-Границ
Словенската прстенеста тврдина на ’ртот Аркона (остров Риген)
Доцносредновековна архитектура во готски стил со тули во Штралзунд, денес светско културно наследство.

По завршувањето на Втората светска војна и повторното обединување на Германија во 1990, покраината била создадена од историските држави Мекленбург и Западна Померанија. Обете држави имале долга и богата историја.

Праисторија[уреди | уреди извор]

Човечкото населување во областа на денешните Мекленбург и Западна Померанија започнале по леденото доба, околу 10.000 години п.н.е.. Пред околу две илјади години, Германите биле забележани во областа. Најголем дел од нив заминале во текот на големата преселба, упатувајќи се кон Шпанија, Италија и Франција, оставајќи ја областа скоро празна. Во шестиот век, Полапските Словени ја населиле областа. Додека Мекленбург бил населен од Ободрити, Западна Померанија била населена од Велети (подоцна Лиутицијанци) и Рујани.

Долж брегот, Викинзите и Словените основала трговски пристаништа како Рерик, Ралсвик и Менцлин. Во 12 век, Мекленбург и Западна Померанија биле освоени од Хајнрих Лавот и припоени кон Војводството Саксонија, придружувајќи му се на Светото Римско Царство во 1180-тите. Цела Мекленбург-Западна Померанија била населена со Германци во текот на населување на Германците на исток, започнувајќи од 12 век.

Мекленбург[уреди | уреди извор]

Кон крајот на 12 век, Хајнрих Лав, војвода на Саксонците, ги освоил Ободритите, потчинувајќи ја нивната династија и извршувајќи христијанизација врз нив. Со тек на времето, германски монаси, благородници, селани и трговци пристигнувале да се населат на овие територии. По 12 век, територијата била стабилна и скоро независна од нејзините соседи; една од неколкуте германски територии за која ова е точно. Мекленбург најпрвин станала војводство на Светото Римско Царство во 1348. Иако подоцна била делена и делена во рамките на истата династија, Мекленбург отсекогаш делел иста историја и идентитет. Државите Мекленбург-Шверин и Мекленбург-Штрелиц станале големи војводства во 1815. По Втората светска војна и абдикацијата на германскиот цар, монархијата била укината и била основана републиканска влада на Мекленбург.

Западна Померанија[уреди | уреди извор]

Западна Померанија или понекогаш Предна Померанија, е помалиот западен дел на поранешната пруска Покраина Померанија; источниот дел станал дел од Полска по крајот на Втората светска војна.

Во Средниот век, областите биле владеени од померанските војводи како дел од Војводството Померанија. Померанија била под власт на Шведска по Вестфалскиот мир од 1648 до 1815 како Шведска Померанија. Потоа, Померанија станала покраина на Прусија во 1815. Останала пруска покраина до 1945.

Мекленбург-Западна Померанија[уреди | уреди извор]

Росток бил главно прекуморско пристаниште на Источна Германија и е еден од најважните балтички пристаниште денес. (Градското пристаниште Росток во текот на Регатата Ханза, една од најголемите морски регати во Европа

Во мај 1945, армиите на Советскиот Сојуз и западните сојузниците се сретнале источно од Шверин. По Потсдамскиот договор, западните сојузници го предале Мекленбург на Советите. Мекленбург-Западна Померанија била основана на 9 јули 1945 по наредба на советската воена администрација во Германија, како Покраина Мекленбург и Западна Померанија.[3]

Во текот на војната, составот на населението на Мекленбург и Западна Померанија било менувано поради воените загуби и доселувањето на евакуираните (главно од метрополитенските области Берлин и Хамбург, кои биле предмет на воздушни напади). По војната, луѓето кои побегнале или биле избркани од поранешните источни територии на Германија источно од линијата Одра-Ниса, се населиле во Мекленбург-Западна Померанија (или некаде во Германија), зголемувајќи го населението за 40%. Пред војната, Мекленбург и Западна Померанија имале население од 1.278.700, од кои многумина загинале во војната, а други се преселиле на запад при продирот на Црвената армија. Во 1947 биле избројани 1.426.000 бегалци од поранешните источни делови на Германија. Најголем дел од нив се населиле во руралните области, но урбаното население исто така се зголемила, најмногу во Шверин од 65.000 (1939) на 99.518 (јануари 1947), во Висмар од 29.463 на 44.173 и во Грајфсвалд од 29.488 до 43.897.[4]

На 5 јуни 1946, закон донесен од Советите овозможил создавање на привремена германска администрација (Beratende Versammlung, „советодавно собрание“) под советско надгледување на 29 јуни 1946. По изборите на 20 октомври 1946, Ландтагот го заменил советодавното собрание и го донел Уставот на 16 јануари 1947 за покраината Мекленбург-Западна Померанија. На 18 април 1947, името на покраината било скратено на Мекленбург (Land Mecklenburg). Источногерманскиот режим се обидел да го минимизира фактот дека Германија имала значајни отстапки кон Полска по војната, вклучувајќи ја забраната да се користи некој од старите називи за поранешните територии. Мекленбург била уставотворна покраина на Германската Демократска Република (ГДР) при нејзиното создавање во 1949. Во 1952, владата во Источен Берлин ги распуштила покраините и вовела окрузи (германски: Bezirke). Како последица на тоа, Мекленбург и Западна Померанија биле заменети од три окрузи кои ја покривале скоро истата површина: Округ Росток, Округ Шверин и Округ Нојбранденбург. Овие биле вообичаено познати како Северни окрузи (Nordbezirke) во склоп на високоцентрализираната влада на ГДР. Промените исто така ја избришале историската граница помеѓу Мекленбург и Померанија од картите. Источногерманската влада направила бродоградилишта во старите ханзеатските пристаниште (најголемите биле во Росток и Штралзунд) и исто така основала атомска централа во Лубмин близу Грајфсвалд.

Пред повторното обединување на Германија во 1990, повоените источни покраини биле повторно создадени, вклучувајќи го повторното користење на историскиот назив Мекленбург-Западна Померанија. Од 1990, покраината преживеала драматични промени.

Географија[уреди | уреди извор]

Местоположба и урбани области[уреди | уреди извор]

Окрузите во Мекленбург-Западна Померанија по извршената реформа во 2011 година и границата помеѓу историските области

Покраината е шеста по големина во површина и четиринаесетта по население меѓу шеснаесетте сојузни покраини. Се граничи на север со Балтичкото Море, на запад со Шлезвиг-Холштајн, на југозапад со Долна Саксонија, на југ со Бранденбург и на исток со Западнопоморското Војводство во Полска.

Главен град на сојузната покраина Мекленбург-Западна Померанија е Шверин, додека најголем град е Росток со околу 205.000 луѓе. Други поголеми градови се Грајфсвалд, Гистров, Нојбранденбург, Штралзунд и Висмар.

Окрузи[уреди | уреди извор]

Шверин, покраински главен град на Мекленбург-Западна Померанија

Од 4 септември 2011, Мекленбург-Западна Померанија е поделен на шест окрузи (Kreise) и два слободни градови:

  1. Западна Померанија-Грајфсвалд
  2. Западна Померанија-Риген
  3. Лудвигслуст-Пархим
  4. Мекленбуршка Езерска Област
  5. Росток
  6. Северозападен Мекленбург

и

  1. Росток (HRO)
  2. Шверин (SN)

Пејзаж[уреди | уреди извор]

Кредести гребени во националниот парк Јазмунд (остров Риген)

Балтичкиот брег вклучува неколку острови, воедно и двата најголеми германски острови Риген и Узедом, но исто така и неколку помали острови како Хидензе и Пел. Јужниот дел на покраината содржи многубројни езера, најголемо од нив е езерото Мириц.

„Земјата на илјада езера“ (германски: Land der tausend Seen) — главно одликувана од недопрена природа. Брегот на Мекленбург-Западна Померанија вклучува и неколку полуострови како Фишланд-Дарс-Цингст, заливи и острови. Поради неговиот чист воздух и идиличниот пејзаж, медицинскиот туризам[5] станал значајна туристичка гранка во областа.[5]

Покраината има вкупно 283 природни резервати, 110 пејзажни резервати и три од 14. германски национални паркови, кои се разместени низ целата негова територија. Многу езера се користат за рибарство и водени спортови (пливање, едрење, кану), главно се наоѓаат во Мекленбуршката Езерска Област. Бидејќи покраината го има најголемиот германски брег (2.000 километри) и некои од нејзините острови и езера, таа е популарно место за сурфање и едрење, на пример регатата Ханза во Росток.

Национални паркови[уреди | уреди извор]

Име Основан Површина (км²) Карта Слика
Национален парк Јазмунд 1990 30

Грешка во Lua во Модул:Location_map, ред 522: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/Германија Мекленбург-Западна Померанија" does not exist

Национален парк Мириц 1990 318

Грешка во Lua во Модул:Location_map, ред 522: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/Германија Мекленбург-Западна Померанија" does not exist

Национален парк Западнопомерански лагуни 1990 805

Грешка во Lua во Модул:Location_map, ред 522: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/Германија Мекленбург-Западна Померанија" does not exist

Култура[уреди | уреди извор]

Низ вековите, Мекленбург и Западна Померанија имале развиени регионални култури. Општо може да се опишат како северогерманска и има слични јазични и историски посебности со другите северни германски покраини, како Шлезвиг-Холштајн. Луѓето во Западна Померанија, како последица на тоа дека биле поранешна покраина на Прусија, повеќе сакале да изгледаат како оние од Берлин и Бранденбург, отколку луѓето во Мекленбург.

Архитектура[уреди | уреди извор]

Градовите биле под влијание на одреден ханзеатски стил, кој може да се најде и во други делови на северна Германија (како на пример Либек) како и во државите околу Балтичкото Море како Естонија (Талин) или Летонија (Рига). Знаменитости во многу градови во Мекленбург и Западна Померанија се црвени цркви изградени во готски стил со тули и куќи кои потекнуваат од средниот век.

Старите градови обично се градени околу еден или неколку плоштади со црква или градско собрание. Често градовите биле основани на Балтичкото Море, на некое од бројните езера или на реки поради логистички и трговски мотиви.

Руралните средини на Мекленбург-Западна Померанија се често карактеризирани со готски селски цркви изградени од тули и земјоделско наследство, како фарми од тули, ветерници, куќи со сламен покрив и велепоседнички куќи и замоци.

Главниот плоштад во Грајфсвалд (Marktplatz), прикажувајќи ја типичната архитектура на Мекленбург-Западна Померанија.

Музеи, уметност и театри[уреди | уреди извор]

Зградата на покраинскиот театар во Шверин
Оцеанеум во Штралзунд, музеј на годината во Европа во 2010 и најпопуларен музеј во Северна Германија

Најголеми јавно финансирани театри во покраината се Мекленбуршкиот покраински театар, Народниот театар Росток, Театарот на Западна Померанија со објекти во Штралзунд, Путбус и Грајфсвалд и Мекленбуршкиот покраински театар Нојштрелиц со објекти во Нојбранденбург и Нојштрелиц. Сите четири театари нудат драма и музички театар, како и оркестарска музика.

Други важни театри се Театарот Ернст Барлах во Гистров, Мекленбуршкиот покраински театар во Пархим, Театарот Анклам и Театар Висмар.

Постојат и многу други мали театри на балтичкиот брег. Поради нивното растечко значење за летниот туризам, отворените театри и фестивали стануваат сè почести, како што е Фестивалот Штертебекер на островот Риген.

Театар Посетители
2007/2008[6]
Мекленбуршки покраински театар, Шверин 170.681
Западнопомерански театар и симфониски оркестар, Грајфсвалд/Штралзунд 140.902
Театар и оркестар Нојштрелиц/Нојбранденбург 120.042
Народен театар Росток 119.758
Западнопомерански покраински театар, Анклам 71.825
Мекленбуршки покраински театар, Пархим 14.773

Од 1993, Фестивалот Штертебекер се одржува во Ралсвик на островот Риген. Тој е најуспешен отворен театар во Германија.

Познати музеи се, на пример, Покраинскиот музеј Шверин и Померанскиот покраински музеј во Грајфсвалд. Германскиот поморски музеј со неговиот Оцеанеум во Штралзунд е најпопуларен музеј во северна Германија. Понатаму, Германскиот килибарен музеј во Рибниц-Дамгартен, Опатијата на Светиот Крст и Уметничката галерија во Росток се од национална важност. Најстар музеј во Мекленбург-Западна Померанија е Културно-историскиот музеј Штралзунд, додека најмалиот е Музејот за скулптури Професор Вандшнајдер во Плау ам Зе.

Мекленбург-Западна Померанија е дом на многу културни настани преку годината. Во текот на летото, многу отворени концерти и опери се отворени за посетители. Фестивалот Мекленбург-Западна Померанија (Festspiele Mecklenburg-Vorpommern) привлекува голема публика со изведби на класични концерти во паркови, цркви и замоци.

Каспар Давид Фридрих, познат романтистички сликар, роден во Грајфсвалд, овековечил делови на покраината во неколку негови слики.

Јазик[уреди | уреди извор]

Долногермански дијалекти

Денес, огромно мнозинство на луѓе говорат стандарден германски јазик, додека неколку години претходно поголемиот дел од луѓето говореле долногермански јазик (германски: Plattdeutsch или Niederdeutsch).

Храна и пијалаци[уреди | уреди извор]

Како многу германски области, Мекленбург и Западна Померанија имаат нивни традиционални јадења, кои често вклучуваат риба, говедско и свинско месо. Росток има свој вид на братвурст наречен Rostocker Bratwurst. Необична храна од Западна Померанија е Толач (Tollatsch). Роте Грице (Rote Grütze) — омилен десерт. Најголемата пиварница го произведува Либцер Пилс (Lübzer Pils).

Религија[уреди | уреди извор]

Религија во Мекленбург-Западна Померанија — 2010
Религија процент
Протестанти
  
17,3 %
Католици
  
3,3 %
Други или ниедна
  
79,4 %

Мнозинството (79,4%) од граѓаните на Мекленбург-Западна Померанија се нерелигиозни или неопределени. Во 2010, 17,3% биле членови на Евангелистичката црква и 3,3% на Католичката црква.[7]

По христијанската Реформација, предводена во Германија од Мартин Лутер, како и периодот на шведско владеење, традиционалната религија во Мекленбург-Западна Померанија е протенстантството, особено лутеранството. Постои и голем број на членови на католичката или други вери. Обете вероисповести се поделени со старата граница; Мекленбург припаѓа на Евангелистичко-лутеранската црква на Мекленбург и Хамбуршката архиепископија, додека во Западна Померанија се присутни Померанската евангелистичка црква (меѓутоа некои делови припаѓаат на Бранденбург) и Берлинската архиепископија. Обете евангелистички цркви се дел од унијата на цркви Северна Црква (или уште наречена Северноелпска евангелистичко-лутеранска црква).

Универзитет Грајфсвалд
Универзитет Росток
Висока школа Висмар

Образование[уреди | уреди извор]

Универзитети и високи школи[уреди | уреди извор]

Мекленбург-Западна Померанија има два од најстарите универзитети на Германија, а со тоа и во Европа:

Исто така постојат четири високи школи (технички универзитети).

Училишта[уреди | уреди извор]

Образовниот систем во покраината е централизиран. Постојат два вида училишта, „регионално училиште“ (Regionalschule; за поголемиот дел од учениците) и „гимназија“ (Gymnasium; за најдобрите 30% ученици во секоја година, кои имаат право да полагаат матура (Abitur), што е услов за запишување на универзитет). Покрај тоа, постојат независни училишта, стручни и трговски училишта.

Политика[уреди | уреди извор]

Шверин - покраинскиот главен град и седиште на покраинскиот парламент на Мекленбург-Западна Померанија

Членот 20 на покраинскиот устав наведува дека Ландтагот е „место на политичко одлучување“.[8] Ландтагот на Мекленбург-Западна Померанија е демократски избиран од граѓаните на покраината на еден петгодишен мандат.[8] Најмалку четири партии мора да бидат претставени во Ландтагот. Седиштето на Ландтагот се наоѓа во Шверинскиот замок во Шверин.[8] Основни функции на Ландтагот е избор на министерот-претседател на покраината (или премиер); да разгледува и одлучува за закони кои се предложени од владата, за иницијативи од граѓани или петиции за референдум започнати од граѓаните и контрола на владата на покраината.[8]

Министер-претседател[уреди | уреди извор]

Извршната власт е водена од владата на чело со министерот-претседател, кој претставува претседател на владата. Изборот за одредување на министерот-претседател се одржува не подоцна од четири недели откако започнал со работа новоизбраниот Ландтаг.[8]

Ландтаг[уреди | уреди извор]

Последните избори за Ландтагот се одржале на 4 септември 2011. По изборите во 2006, Мекленбург-Западна Померанија е водена од голема коалиција помеѓу СПД и ДХС.[9] Ервин Зелеринг продолжил да ја води оваа коалиција по победата на социјалдемократите на изборите во 2011.

Економија[уреди | уреди извор]

Пазар на труд[уреди | уреди извор]

Аеродроми во Мекленбург-Западна Померанија

Мекленбург-Западна Померанија е најмалку населена и најмалку индустријализирана сојузна покраина, па така иако е шеста најголема по големина, таа е 14. по население меѓу останатите покраини. Стапката на невработеност била намалена на 10,7% (септември 2012).[10] Порано била особено силно погодена од пропаѓањето на поранешната Источна Германија и затворањето на многу фабрики по повторното обединување на Германија во 1990-тите. Стапката моментално е на најниското ниво во последниве 15 години, додека економија е во подем и бројот на нови работни места постојани се зголемува. Растечки сектори се биотехнологијата, информатичката технологија, биолошките науки, поморскиот сообраќај и туристичките услуги.

Туризам[уреди | уреди извор]

Мекленбуршка Езерска Област, близу Ребел
Зелин на островот Риген

Мекленбург-Западна Померанија е главно одредиште за домашните туристи и привлекува внимание и од странските туристи. Главни туристички региони се:

Како последица на нејзината богата историја, скоро 2.000 замоци, дворци и великопоседнички куќи постојат во Мекленбург-Западна Померанија, а многу од нив се користат како места за јавни настани, како концерти и фестивали.

Медицинскиот туризам[5] заснован на чистиот воздух и идиличните пејзажи околу Балтичкото Море има растечко значења за целата туристичка индустрија.[5]

Спорт[уреди | уреди извор]

Главни спортски настани се настапите на фудбалскиот клуб Ханза Росток, кој моментално настапува во третата лига, и меѓународниот настан за едрење Регатата Ханза. Доколку кандидатурата за Летните олимписки игри во 2012 на Лајпциг била успешна, настапите во едрењето ќе се одржуваа на брегот близу Росток.

Познати луѓе[уреди | уреди извор]

Каспар Давид Фридрих во неговото ателје (1819) - еден од најважните сликари од 19 век во светски рамки, главен претставник на романтизмот.
Изборната единица на Ангела Меркел е во северниот дел на Мекленбург-Западна Померанија.

Галерија[уреди | уреди извор]

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. „Население по покраини“. Портал на Сојузната статистичка служба на Германија (германски). Архивирано од изворникот на 2007-05-13. Посетено на 25 април 2007.
  2. Со укинувањето на покраините во Источна Германија во 1952, регистрациските таблички биле променети според новата поделба на окрузи. Од 1991 се употребуваат различни ознаки за секој округ.
  3. Brunner, Detlev, Inventar der Befehle der Sowjetischen Militäradministration Mecklenburg (-Vorpommern) 1945-1949 in Texte und Materialien zur Zeitgeschichte 12, 2003, ISBN 3-598-11621-7
  4. Beatrice Vierneisel, Fremde im Land: Aspekte zur kulturellen Integration von Umsiedlern in Mecklenburg und Vorpommern 1945 bis 1953, 2006, p.12, ISBN 3-8309-1762-7, ISBN 978-3-8309-1762-5
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 „Branche mit Zukunft“. Die Welt. 7 мај 2009. Посетено на 8 мај 2009. (германски)
  6. [1] Бр. на посетители во јавните театар во MV
  7. Evangelische Kirche in Deutschland: Kirchenmitgliederzahlen am 31. Dezember 2010. EKD, 2011, (PDF; 0,45 MB)
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 „Покраински парламент“. Мекленбург-Западна Померанија. Архивирано од изворникот на 2011-04-02. Посетено на 30 март 2011.
  9. „www.mecklenburg-vorpommern.eu“. Архивирано од изворникот на 2011-07-20. Посетено на 2013-11-30.
  10. Невработеност во Мекленбург-Западна Померанија, септември 2012

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Координати: 53°37′N 12°42′E / 53.617° СГШ; 12.700° ИГД / 53.617; 12.700