Макариј (Московски митрополит)
| Свети Макариј | |
|---|---|
 | |
| Митрополит Московски | |
| Роден(а) | 1482, |
| Починал(а) | 12 јануари, 1563 |
| Почитуван(а) во | Православна црква |
| Канонизација | 1988, Москва од Руска православна црква |
| Слава | |
| Обележја | Облечен како епископ, држејќи евангелска книга |
| Заштитништво | Москва |
Макариј (Макарий на руски) (1482 - Јануари 12, 1563 година) бил значаен Руски свештеник, писател, и сликар на икони кој служел како митрополит Московски и на цела Русија од 1542 до 1563.
Ран живот и работа на Менаион[уреди | уреди извор]
Макариј е роден во регионот околу Москва. Имињата на неговите родители (барем монашките имиња на неговата мајка) се познати затоа што тој им го посветува Големиот читател на Менаион. За неговото секуларно име се сметало дека е Михаил.[1]
Кон крајот на 15 век, Макариј се замонашил во St. Paphnutius Monastery во Боровск, каде што служел како чтец, подѓакон, ѓакон и свештеник. Токму тука Макариус ја совладал уметноста на сликање икони. За него е познато и дека бил цврст поддржувач на Јосиф Волоцки и неговите ученици.
Во 1523 година, митрополитот Даниел го подигнал Макариј во ранг на архимандрит на манастир во Можајск. Токму таму Макариј се запознал со Големиот кнез на Москва, Василиј III. Тој бил еден од ретките свештеници кои го поддржале разводот на Василиј III од неплодната Соломонија Сабурова и го благословил неговиот втор брак со Елена Глинскаја.
Во 1526 година, Макариј бил назначен за архиепископ во Новгород,[2] каде што водел промосковски политики. Во 1533 година и повторно во 1535 година, тој ги испратил монахот Иљја и другите на мисионерска работа меѓу угрофинските народи по должината на Нева, езерата Ладога и Онега и на полуостровот Кола. (Неговиот наследник во Новгород, Феодоси, испратил мисионери во истиот регион една деценија подоцна.) Во 1541 година, Макариј и неговите придружници ја завршиле работата на првото издание на нивното големо дело, Големиот читател на Менаион (Великие Минеи-Четии на руски јазик). Оваа компилација од животот на руските светци опфаќаше 12 тома, распоредени на месечно ниво. Тој е заслужен и за започнувањето на Степнаја Книга (Книга со степени на кралска генеалогија), која ја следеле лозата на Иван Грозни до фиктивниот брат на Цезар Август по име Прус.[3] Исто така, се вели дека ги насликал иконите во малиот иконостас на катедралата Света мудрост во Новгород.[4]
Митрополит Руски[уреди | уреди извор]
Ја обезбедил поддршката на моќниот принц Андреј Шуиски, Макариј бил избран за митрополит на Москва и на цела Русија на 16 март 1542 година. За време на разигрувањето на Иван IV и регентноста на Шуискис, односите на Макариј со Болјарската дума постепено се влошувале поради неговата постојана „тага“ поради срамот на дворјаните и црковните великодостојници. Неговото независно размислување предизвикало голем број обиди да се исели. Во летото 1544 година, Макариј избегнал сигурна смрт во пожарот што беснеел во Московскиот Кремљ. Три години подоцна, тој учествувал во отстранувањето на роднините на Иван, Глински, од руската влада.
Откако станал еден од најблиските советници на Иван Грозни, Макариј го организирал своето крунисување на 16 јануари 1547 година. Истата година, тој го благослови бракот на царот со Анастасија Захариина-Јуријева. Макариј бил активен учесник во земскиот собор од 1547, 1549 и 1550 година, заговарајќи помирување меѓу спротивставените групи на болјари.
За време на синодот во 1542 година, Макариј постигнал изопштување на соработникот на Максим Грчки , Исак Собака (архмандрит на манастирот Чудов). Доволно интересно, подоцна Макариј се допишал со прогонетиот Максим Грк и вклучил некои од неговите есеи во неговиот Голем читател на Менаион, отфрлајќи ги неговите жалби за помилување. За време на Стоглав и други такви синоди (традиционално познати како синоди на Макариј во руската историографија), Макариј извршил канонизација за 39 серуски светци. Во 1551 година, Макариј (заедно со царот) го свикал таканаречениот Стоглави Собор. Тој исто така ја благословил руската армија пред нејзиното заминување во Казањ во 1552 година.
За време на неговата казанска кампања во 1559 година, Иван Грозни го напуштил Макариј во Москва за да го „заштити царството“, што го направи привремен шеф на државата. Во 1552 и 1554 година, Макариј ги завршил вторите и третите изданија на Гранд Менајон. За време на црковните собори во 1553-1555 година, Макариј ги поддржувал обвинувањата за ерес, насочени кон болјарскиот син Матвеи Башкин, старецот Артемиј и монахот Феодосиј Косој. Сепак, тој застанал на страната на Силвестер, монах во Благовештенската катедрала во московскиот Кремљ, кој бил обвинет од страна на дијакот Иван Висковати во неканонично сликарство на ѕидот на горенаведената катедрала.
Кога царот бил далеку од Москва, Макариј бил одговорен за дипломатските преговори и испраќањето на гласници во странство со различни дела. Сликањето на катедралата Свети Василиј и Златната комора на Кремљ е извршено со негова помош. Тој исто така учествувал во составувањето на Летописот за почетокот на царството на царот и големиот кнез Иван Василијевич, т.е. официјална хроника за владеењето на Иван Грозни и Регалната книга, илуминирани ракопис за владеењето и политиката на Иван.
Подоцнежни години[уреди | уреди извор]
Во неговите години на опаѓање, Макариј се оддалечил од работите на државата. Тој го надгледувал создавањето на книгата Стефанаја (или Книгата на генерациите), го поддржувал печатењето книги на Иван Фјодоров и ги обновувал иконите. Митрополитот Макариј почина на 12 јануари 1563 година и бил погребан во Успенската катедрала на московскиот Кремљ. По неговата смрт, тие го напишаа неговиот живот и Приказна за последните денови на митрополитот Макариј. Макариј беше канонизиран од Руската православна црква во 1988 година (тој, сепак, се наоѓа во списоците на светци кои датираат од 18 век).[5] Неговата икона виси во лажата над сводот на влезот во Рускиот државен архив на антички документи во Москва.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Makarii, (Petr Ivanovich Veretennikov, Archimandrite) Zhizn' i trudy Makariia, Mitropolita Moskovskogo i vseia Rusi (Sergiev Posad: Ves' Sergiev Posad, 2002).
- ↑ Michael C. Paul, “Continuity and Change in the Novgorodian Archiepiscopal Office, 1478-1591," Orientalia Christiana Periodica, Vol. 5, No. 2 (2009) pp. 273-317.
- ↑ David B. Miller, “The Velikie Minei Chetii and the Stepennaia Kniga of Metropolitan Makarii and the Origins of Russian National Consciousness.” Forschungen zur Osteuropäischen Geschichte 26 (1979): 263-382.
- ↑ T. Iu. (Tatiana Iur’evna) Tsarevskaia, St. Sofia’s Cathedral in Novgorod, D. G. Fedosov, trans. (Moscow: Severnyi Palomnik, 2005). This is an English translation of Sofiiskii sobor v Novgorode. 2nd ed. (Moscow: Severnyi palomnik, 2005).
- ↑ Makarii, Zhizn' i Trudy Makariia.